روزنامه سپید | اخبار 2 | 31 اردیبهشت 1398 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d65621
روز گذشته مراسم جشن شفا و بزرگداشت روز ملی «اهدای عضو، اهدای زندگی» با حضور جمعی از مدیران و صاحب‌نظران نظام سلامت، اساتید و پیشگامان اهدای عضو در ایران، خانواده‌های اهداکنندگان عضو و چهره‌های فرهنگی، هنری و ورزشی کشور در سالن ابن‌سینای دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد. ازجمله اخبار مهم این مراسم، تصمیم تازه وزارت بهداشت مبنی بر تخصیص بخشی از منابع مالی طرح تحول سلامت به بحث پیوند اعضا بود که معاون درمان این وزارتخانه از آن پرده برداشت.
ایران، پرچمدار پیشرفت پزشکی در طول تاریخ
به گزارش خبرنگار سپید،رییس بیمارستان دکتر مسیح دانشوری در این مراسم، ضمن تقدیر از ایثار و فداکاری خانواده‌های اهداکنندگان، با اشاره به رشد سریع علم پیوند اعضا در کشور، ایران را پرچمدار پیشرفت پزشکی در طول تاریخ برشمرد و تدریس ۶۰۰ ساله کتاب بوعلی سینا در دانشکده‌های پزشکی شرق و غرب دنیا را یادآور شد.
علی‌اکبر ولایتی تلاش متخصصان و پزشکان در حوزه پیوند و درک و فرهنگ بالای مردم در اهدای عضو را دو عامل مهم و موثر در پیشرفت سریع علم پیوند که قله پزشکی است، دانست و گفت: «از نظر جمعیت و مدت شروع پیوند عضو شاید در دنیا مقام تک رقمی داشته باشیم.» وی افزود: «متاسفانه هر۲ تا ۵ ساعت یک ایرانی که به دلیل بیماری‌های پیشرفته قلب، ریه، کلیه و کبد در لیست انتظار پیوند عضو است به دلیل نرسیدن عضو مناسب، جان خود را از دست می‌دهد این در حالیست که تقریبا معادل همین تعداد موارد مرگ مغزی وجود دارد که می‌توانند اهدا کننده عضو باشند و جان بیماران را نجات دهند.» ولایتی گفت: «هر مورد مرگ مغزی در صورت اهدای عضو در زمان مناسب می‌تواند جان یک تا شش نفر را نجات دهد، اما به دلیل ناآشنا بودن عموم مردم به مفهوم غیرقابل نجات بودن بیمار مرگ مغزی و رضایت ندادن به اهدای عضو، نه تنها مورد مرگ مغزی فوت می‌کند بلکه شانس زندگی ۱ تا ۶ ایرانی نیازمند به پیوند عضو نیز از بین می‌رود.»
رییس بیمارستان دکتر مسیح دانشوری اضافه کرد: «از لحاظ اهدای عضو در منطقه حرف اول را می‌زنیم، ما پزشکان توانمند و مردمی فهیم داریم و اولین پیوند ریه حدود ۱۵ سال گذشته در کشور انجام شد و کسی که این پیوند را دریافت کرده در قید حیات است و باید دانست که اهدا و پیوند عضو می‌تواند جان بسیاری از بیماران را نجات دهد و فرصت دوباره‌ای برای زندگی اهدا کند.»
نسبت به استانداردهای جهانی، عقب هستیم
در بخشی از این مراسم، معاون درمان وزارت بهدشت طی سخنانی، اظهار داشت: «با توجه به زحمات شبکه فراهم‌آوری پیوند اعضا در کشور توانسته‌ایم پیشرفت‌های شایانی در این حوزه داشته باشیم البته در زمینه فرهنگسازی با تمام تلاش‌های صدا وسیما و رسانه‌ها باز هم نیاز به کوشش بیشتر است.» قاسم جان‌بابایی با بیان اینکه یکی از افتخارات سال ۹۸ در حوزه پیوند عضو انتقال قلب از استان گیلان به تهران در مدت زمان کمتر از یک ساعت بود، گفت: «این پیوند قلب با همکاری فرابخشی میان هوانیروز و دست‌اندرکاران پیوند عضو انجام شد. البته باید توجه کرد که شاخص اهدای عضو (پی.ام.پی) در جهان ۴۰ است اما این شاخص در ایران به‌طور میانگین عدد ۱۱ را به خود اختصاص داده است. بنابراین همچنان نسبت به آمارهای جهانی در این حوزه عقب هستیم. خوشبختانه برخی استان‌ها از کل کشور جلوتر هستند. به‌طور مثال شاخص اهدای عضو استان یزد ۴۰ است.»
جان بابایی افزود: «در کشور بیش از ۶۰ هزار نفر دچار نارسایی کلیه هستند که ۳۰ هزار نفر از آنان دیالیز می‌شوند و در همین زمینه ۱۰ هزار نفر هم کاندیدای پیوند کلیه هستند. نکته قابل توجه آن است که میزان اثر بخشی پیوند عضو از نظر طول عمر و هزینه‌هایی که به بیمار تحمیل می‌شود، یک‌هفتم هزینه درمان دارویی است.» وی با بیان اینکه در حوزه پیوند مغز استخوان نیز اتفاقات خوبی در کشور در راه است، گفت: «در این زمینه افراد سالم هم می‌توانند مغز استخوان اهدا کنند. بر این اساس در حال حاضر حدود ۱۵۰ هزار اهدای مغز استخوان در بانک اهدای عضو داریم و امیدواریم فرهنگسازی در این زمینه افزایش یابد تا به افتخارات ما در این حوزه اضافه کند.»
جان بابایی در پایان با اشاره به دستمزد کمی که عمل پیوند عضو برای پزشکان دارد، گفت: «تنها توجیهی که پزشکان را به انجام این اعمال تشویق می‌کند، اهداف خیرخواهانه است البته امسال تصمیم گرفته‌ایم از منابع مالی طرح تحول سلامت، بخشی را به حوزه پیوند عضو اختصاص دهیم.»
فتوای راهگشای امام (ره)
ازجمله سخنرانان مراسم روز ملی اهدای عضو، پدر پیوند عضو ایران بود. ایرج فاضل در این مراسم جشن شفا، وضعیت کشور در دوران جنگ، مشکلاتی که مسئله پیوند عضو را از اولویت خارج می‌کرد و همچنین فتوای راهگشای امام خمینی (ره) را تشریح کرد و گفت: «در آن دوره تمامی امکانات پزشکی کشور برای مجروحین بسیج شده بود و مساله پیوند جزو اولویت‌ها نبود؛ این درحالیست که به دنبال تحریم‌ها امکان دیالیز بیماران وجود نداشت و بیماران زیادی به همین دلیل جان خود را از دست می‌دادند و در این شرایط پیوند اعضا تنها راه نجات افراد بود.»
وزیر اسبق بهداشت با اشاره به آغاز پروسه پیوند از دهندگان فامیل، اظهار کرد: «با این وجود منبع اهدای عضو از دهندگان فامیلی محدود بود. در این شرایط با تلاش و پیگیری‌های فراوان فتوای تاریخی اهدای عضو از مرگ مغزی از سوی امام خمینی (ره) صادر و این پروسه آغاز شد. با این حال اجرای این طرح نیازمند تصویب قانون بود؛ چراکه قضات رای خود را بر اساس قانون صادر می‌کردند. البته قانون مرگ مغزی نیز با وجود ممانعت‌های اولیه شورای نگهبان از نظر قانونی تصویب شد.»
فاضل در پایان صحبت‌هایش با اشاره به برگزاری بزرگداشت روز ملی "اهدای عضو، اهدای زندگی" همزمان با سالروز صدور فتوای تاریخی اهدای عضو از مرگ مغزی، گفت: «بزرگترین کار را در این پروسه، خانواده و بازماندگان فرد مرگ مغزی شده با تصمیمی بزرگ برای اهدای عضو عزیزان خود انجام می‌دهند.»
جایگاه والای اهداکنندگان اعضا
علی اکبر صالحی معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز در این مراسم با اشاره به اقدام بزرگ و ارزشمند اهدای عضو از سوی خانواده بیماران مرگ مغزی و آغاز این پروسه به دنبال فتوای امام خمینی(ره)، اظهار کرد: «خداوند در قرآن می‌فرماید: "اگر کسی به عمد فرد دیگری را به قتل برساند مثل این است که جان جامعه بشریت را گرفته و در مقابل اگر کسی باعث نجات و احیای جان انسانی شود، انگار کل جامعه بشریت را احیا کرده است"، بنابراین این مسائل خود نشان دهنده جایگاه والای اهداکنندگان اعضا به دنبال مرگ مغزی و خانواده‌های آنها در نزد پروردگار است.»
6 میلیون ایرانی کارت اهدای عضو دارند
سخنران دیگر این مراسم، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و نایب‌رئیس هیات مدیره انجمن اهدای عضو ایرانیان پیوند بود که سخنان خود را با ذکر بخشی از تاریخچه پیوند در ایران آغاز کرد و سپس گفت: «پیوند کلیه در ایران اولین بار در سال ۱۳۴۷ در شیراز انجام شد و بعد از آن ۱۰۰ مورد دیگر انجام شد و بعد از انقلاب با رفتن بسیاری از اطباء از کشور کار در این حوزه مقداری سخت شد. در همین رابطه در سال ۱۳۶۳ دکتر فاضل وزیر وقت بهداشت به دلیل تنگناهای ایجاد شده در رابطه با بحث دیالیز نسبت به اخذ فتوای تاریخی مرگ مغزی از امام خمینی(ره) اقدام کردند که فتوایی بی‌نظیر بود.»
علی نوبخت در ادامه سخنانش اضافه کرد: «به دنبال آن شورای عالی پیوند تشکیل شد که اقدامات لازم برای تصویب قانون مرگ مغزی و اخذ تاییدیه شورای نگهبان را طی کرد و در نهایت قانون آن نیز تصویب شد.»
وی با اشاره به روند پیچیده و دشوار اخذ رضایت از خانواده قربانیان مرگ مغزی برای اهدای اعضا در سال‌های اول، اظهار کرد: «در اغلب کشورها انجمن‌های واسطه برای انجام این کار تشکیل شده بود ولی در ایران افرادی خودجوش بحث فرهنگ سازی و اطلاع رسانی در این رابطه را برعهده گرفتند. در رابطه با فرهنگ سازی برای امر والای اهدای عضو یک عزم همگانی آغاز شد که منجر به مساله کارت اهدای عضو شد. بر اساس آمار، اخذ رضایت از افراد مرگ مغزی که پیش از مرگ کارت اهدای عضو دریافت کرده‌اند بالای ۹۰ درصد می‌باشد در حالی که اخذ رضایت از بازماندگان افرادی که کارت اهدای عضو ندارند بسیار سخت و دشوار است.»
نماینده مردم تهران در مجلس با بیان اینکه بیشتر آمار مرگ مغزی مربوط به تصادفات است، گفت: «آمار مرگ ناشی از تصادفات در ایران از ۲۶ هزار نفر به ۱۵ هزار نفر رسیده که از این ۱۵ هزار نفر حدود ۶۰۰۰ نفر دچار مرگ مغزی شده و از این تعداد بین ۳ تا ۴ هزار نفر قابلیت اهدای عضو دارند. با تاسیس انجمن اهدای عضو ایرانیان از سال ۱۳۹۴ مساله اهدای عضو از مرگ مغزی‌ها وارد پروسه جدیدی شد و اطبا، اساتید، هنرمندان، ورزشکاران، ائمه جمعه و بسیاری از افراد مشهور دیگر به عنوان سفیران اهدای عضو به امر فرهنگ سازی اهدای عضو و آگاه سازی مردم نسبت به این مساله مهم کمک زیادی نمودند.» وی با بیان اینکه امروز در حدود ۶ میلیون ایرانی کارت اهدای عضو دارند، عنوان کرد: «قبلا زمینه و بستر اهدای عضو در حدود ۵ درصد فراهم بود که این بستر امروز به بالای ۷۰ درصد رسیده ولی هنوز جای کار بیشتری باقیست.»
نوبخت در پایان با تقدیر از فعالیت واحد فراهم آوری اهدای عضو در بیمارستان مسیح دانشوری، عنوان کرد: «در زمینه اهدای عضو در ایران کارهای بزگ و چشمگیری شده و ایران در این زمینه حرف های زیادی برای گفتن دارد. به عنوان نمونه در زمینه پیوند کبد تیم دکتر ملک حسینی طی یک سال بیش از ۶۰۰ پیوند کبد انجام می دهند که رقم بسیار مطلوبی است.»
انجام ۸ هزارپیوند عضو در دانشگاه شهید بهشتی
در بخش دیگری از این مراسم، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه 8 هزار پیوند عضو در این دانشگاه انجام گرفته است که در ۵ بیمارستان عملی شده است، گفت: «در حال حاضر ۱۱هزار نفر اهدای عضو به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت در کشور داریم اما در این دانشگاه ۳۲نفر به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت داریم.»
محمد آقا‌جانی گفت: «۳۰ هزار نفر در لیست پیوند اعضا قرار دارند و روزانه ۱۲ نفر از این افراد فوت و ۱۰ نفر به این لیست اضافه می‌شوند.»آقا‌جانی با اشاره به ضرورت گسترش فرهنگ اهدای عضو در جامعه، بیان داشت: «در سال ۴ هزار نفر مرگ مغزی که امکان اهدای عضو در آنها وجود دارد صورت می‌گیرد و از این تعداد فقط ۱۰۰۰ نفر پیوند عضو می‌شوند.»
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: «بخشی از پیوند عضو تحت پوشش بیمه‌ای قرار گرفته است.»
رییس مرکز مدیریت پیوند و درمان بیماری‌های وزارت بهداشت هم در سخنانی ضمن اشاره به پیشرفت‌های پزشکی کشور بویژه در حوزه پیوند گفت: «علاوه بر اقدامات مناسبی که در این زمینه در کشور در حال انجام است، امروز شاهد اشاعه این علم در کشورهای منطقه نیز هستیم. حتی کشورهای بزرگی مانند چین برای آموزش و تدریس در حوزه اهدای عضو، از پزشکان ما دعوت به همکاری می‌کنند.»
مهدی شادنوش به اقدامات انجام شده در زمینه ترابری اعضای پیوندی نیز اشاره کرد و افزود: «خوشبختانه از ابتدای سال ۹۸ اقدامات بسیار خوبی مانند انتقال هوایی عضو صورت گرفته است و امیدواریم با همکاری‌هایی که با وزارت بهداشت انجام می‌شود، اعضای مفید قابل پیوند کمتری به خاک سپرده شوند؛ چراکه پیوند یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت است و امیدواریم فرهنگ آن شکوفاتر شود.»
در پایان این مراسم با حضور ایرج فاضل، علی‌اکبر ولایتی، قاسم جان‌بابایی، مهدی شادنوش، ناصر سیم فروش و هنرمندانی چون احمد نجفی، علیرضا داوودنژاد و... از تمبر ویژه اهدای عضو رونمایی شد.
