روزنامه سپید | اخبار 3 | 03 اسفند 1396 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d60191
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت با اشاره به اقدامات وزارت بهداشت در خصوص کاهش مرگ‌ومیر کودکان و نوزادان گفت: «خوشبختانه با اضافه شدن واکسن‌های مختلف مانند واکسن پنتاوالان به برنامه‌های واکسیناسیون نوزادان توانسته‌ایم کاهش جدی در میزان مرگ‌ومیر داشته باشیم.»
حامد برکاتی در گفت‌و‌گو با خبرنگار سپید در تشریح اقدامات صورت گرفته بعد از انقلاب در کشور در زمینه بهداشت و افزایش امید به زندگی گفت: «امید به زندگی عبارت است از شانس زنده ماندن و سال‌های زندگی که یک نوزاد از بدو تولد می‌تواند داشته باشد. برابر آخرین آمار وزارت بهداشت این سن برای مردان ایرانی 74 سال و برای زنان 78 سال است. حال اگر این رقم را با اوایل انقلاب و سال‌های انتهایی دهه 50 و ابتدایی دهه 60 مقایسه کنیم متوجه می‌شویم که بیش از 30 سال افزایش امید به زندگی را در بین افراد جامعه شاهد هستیم.»
وی با اشاره به عوامل تاثیرگذار در افزایش امید به زندگی افزود: «عمده دلیل افزایش میزان امید به زندگی در کشور ما مربوط به برنامه‌های انجام شده در حوزه مراقبت از کودکان و نوزادان بوده است، همچنین در سال‌های اخیر اقداماتی در بخش‌های دیگر جمعیتی انجام شده است. البته نمی‌توان نقش توسعه اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در کشور که همپای دیگر کشورهای جهان رشد کرده را نیز در این بین نادیده گرفت. اما ادعای ما این است که برنامه‌های سلامت که دولت‌ها در طول چهار دهه انجام داده‌اند بر کاهش مرگ‌ومیر کودکان و نوزادان تاثیرگذار بوده است که این ادعا با آمارهایی که سازمان جهانی بهداشت از کشورها می‌دهد نیز همخوانی دارد.»
ایران جزو 8 کشوری دنیا در کاهش مرگ‌ومیر مادران
برکاتی ادامه داد: «در گزارش سال 2016 سازمان جهانی بهداشت که در خصوص میزان دست‌یابی کشورها به اهداف توسعه ارائه شده کشور ما جزو 8 کشوری است که به اهداف توسعه در کاهش مرگ‌ومیر مادران دست یافته است. البته مرگ مادر به‌خودی‌خود تاثیر فراوانی در افزایش امید به زندگی ندارد، اما دلیل تاکید این است که به‌نوعی شاخص توسعه است و نشانگر آن است که نظام سلامت این 8 کشور در حال طی روندی درست هستند.»
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت اضافه کرد: «همچنین بر اساس برنامه سازمان جهانی بهداشت میزان مرگ‌ومیر مادران از سال 1990 تا 2015 باید به نصف کاهش پیدا می‌کرد که این رقم برای کشور ما در سال 2015 عدد 21 مورد مرگ در صد هزار نفر بود. البته در سال‌های اخیر در کشور ما 300 مورد مرگ‌ومیر برای مادران ثبت شده که این عدد ثابت مانده است اما به دلیل افزایش میزان موالید در سال‌های اخیر رتبه ما کاهش پیدا کرده است. زیرا طبق آمار از سال 89 و 90 به بعد میزان موالید در کشور ما 50 هزار مورد افزایش داشته ولی این سال‌ها را باید منهای سال 95 که 40 هزار مورد به نسبت سال قبل از آن کاهش داشته است، باید کرد. ضمناً این افزایش ریسک خطر را نیز بالا برده که این به دلیل مداخلات باروری بوده که در طول این سال‌ها مادران با ریسک بالا نیز بیشتر بارور شده‌اند.»
برکاتی اقدام اصلی تاثیرگذار در افزایش میانگین امید به زندگی در کشور را توجه زیادی به کاهش میزان مرگ و میز کودکان و نوزادان دانست و گفت: «در کنار اقدامات انجام شده برای کاهش میزان مرگ‌ومیر مادران توجه زیادی به کاهش میزان مرگ و میز کودکان و نوزادان شد. از این رو تمام توفیقات سیستم بهداشت و درمان کشور ما در افزایش امید به زندگی کاهش میزان مرگ و میز کودکان و نوزادان است. در همان گزارش سال 2015 سازمان بهداشت جهانی عنوان شده است که تنها سه کشور توانسته‌اند هم‌زمان دو شاخص کاهش میزان مرگ‌ومیر مادر و نوزاد را کاهش دهند و ایران هم یکی از این سه کشور بوده است. این در حالی است که کشورهای پیرامونی و همسایه ما مانند ترکیه، عربستان و امارات و قطر نتوانستند در رقابت با ما به اهداف مورد نظر سازمان بهداشت جهانی دست پیدا کنند. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که برنامه‌های بهداشتی و پیشگیرانه انجام شده در طول دهه‌های گذشته بیش از سایر مولفه‌ها مانند افزایش میزان سواد و یا سرانه درآمدی توانسته است در افزایش امید به زندگی تاثیرگذار باشد. البته افزایش میزان سواد در مادران نقش سزایی در کاهش میزان مرگ‌ومیر نوزاد دارد اما جزو وظایف سیستم بهداشت و درمان نیست و باید توسط بخش‌های دیگر انجام شود. حتی ما شاهد هستیم که در کشورهایی که حتی مادران باسواد بالا در آنها وجود دارد نتوانسته‌اند به اهداف توسعه سازمان بهداشت جهانی دست پیدا کنند.
شاخص مرگ‌ومیر کودکان در کشور 15 مورد در هزار تولد زنده است
وی افزود: «در حال حاضر شاخص مرگ‌ومیر کودکان در کشور ما به ازای هر هزار تولد زنده است که رقم قابل قبولی است. این شاخص در سال 57 رقم 143 مورد به ازای هر هزار تولد زنده بود ولی امروز این رقم طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت برای کشور ما 15.1 است.» برکاتی مهم‌ترین اقدام وزارت بهداشت در کاهش مرگ‌ومیر کودکان و نوزادان را افزایش مراقبت‌های دوران بارداری دانست و اضافه کرد: «این به مفهوم آن است که اگر مراقبت درستی در این دوران داشته باشیم از بسیاری عوارض، علائم و دلایل مرگ‌ومیر کاسته خواهد شد و خوشبختانه این اتفاق امروز افتاده است. همچنین با اضافه کردن واکسن‌های مختلفی که در سال‌های اخیر در برنامه‌های واکسیناسیون نوزادان صورت گرفته مانند واکسن پنتاوالان؛ توانسته‌ایم کاهش جدی در میزان مرگ‌ومیر داشته باشیم. به‌عنوان مثال طبق آمار سال‌های اولیه بعد از انقلاب مانند سال‌های 62 و 63، 40 هزار مرگ کودک به دلیل اسهال داشته‌ایم در حالی که این رقم در سال گذشته کمتر از 150 مورد بوده است و این کاهش هم به مدد برنامه مراقبت‌های اسهالی بود که وزارت بهداشت از سال 63 شروع کرد و در ظرف 4 سال میزان مرگ‌ومیر ناشی از اسهال به 4 هزار مورد رسید که امروز به رقم کمتر از 150 مورد رسیده‌ایم.»
برکاتی اضافه کرد: «وزارت بهداشت در کنار توجه به کاهش مرگ‌ومیر در دو گروه سنی مادران و نوزادان، توجه جدی به کاهش رقم تلفات در سایر گروه‌های سنی به‌ویژه گروه‌های سنی نوجوان و جوان کرده است. زیرا یکی از گروه‌های سنی که می‌تواند موجب بالا رفتن امید به زندگی در کشورها باشد همین گروه‌های سنی است. البته همچنان توجه به کاهش مرگ‌ومیر نوزادان باید در اولویت باشد ولی این کفایت برای افزایش امید به زندگی نخواهد کرد.»
وی ادامه داد: «در خصوص کاهش میزان مرگ‌ومیر جوانان به نظر می‌رسد اگر میزان مداخلات افزایش پیدا کند می‌توان شاهد افزایش امید به زندگی در بین جوانان بود و این هم به دلیل آن است که علت‌های قابل پیشگیری خطرآفرین در بین جوانان بسیار بیشتر از سایر گروه‌های دیگر است. به‌عنوان مثال عمده‌ترین دلیل مرگ‌ومیر جوانان در کشور ما سوانح و حوادث ترافیکی است. بنابراین می‌توان این مشکلات را با یک برنامه ملی و بین بخشی کاهش داد. در کنار این وزارت بهداشت برنامه هم برای اصلاح رفتارهای پرخطر جوانان دارد که در سال آینده عملیاتی خواهد شد.»
مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت عمده‌ترین علت مرگ‌ومیر در کشور را بیماری‌های غیر واگیر عنوان کرد و افزود: «در کنار این عامل بیماری‌های ژنتیکی، بیماری‌های مادرزادی و سوانح و حوادث نیز ازجمله دلایل مرگ‌ومیر هستند. البته طبق آمار اعلام شده در 10 سال اول بعد از انقلاب میزان امید به زندگی از 55 سال به 65 سال رسید، اما این رقم در سال‌های بعد به دلیل هزینه‌بر بود بسیاری از اقدامات رشد کندتری داشته و باید هزینه بیشتری در این راه شود.»
علی‌اکبر ابراهیمی
