روز گذشته، بیستمین برنامه پیشگیری از تنبلی چشم کودکان ۳ تا ۶ سال، در یک هزار و ۵۰۰ پایگاه دائمی و ۳۰ هزار پایگاه غیر دائمی بهزیستی در سراسر کشور در حالی آغاز شد که قرار است این طرح به مدت دو ماه در پایگاه های غیردائمی ادامه داشته باشد. چراکه بر اساس یافته‌های پژوهشگران سازمان بهزیستی کشور، تنبلی چشم کودکان رابطه مستقیمی با قدرت یادگیری و ضعف آنان در آموزش و تربیت دارد. مسئله مهمی که سبب شد هزینه غربالگری تنبلی چشم کودکان در روند اجرای بیستمین برنامه پیشگیری از تنبلی چشم کودکان در مراکز دولتی هزار و ۵۰۰ تا دو هزار تومان و در مراکز غیردولتی از دو هزار تا پنج هزار تومان دریافت شود. هزینه‌ای که به گفته رئیس سازمان بهزیستی کشور، تلاش شده در کمترین میزان برآورد شود تا همه کودکان ایران تحت پوشش این طرح قرار گیرند. ضمن آنکه سازمان بهزیستی در نظر دارد در سال 95 دو طرح پیشگیری از «اختلالات روحی روانی» و «اختلالات اسکلتی» را به طرح‌های پیشگیری سازمان اضافه کرده و برای آنها ردیف بودجه مستقل تعریف کند.

کم‌بینایی و احتمال بروز حوادث
      «یکی از راهبردهای سازمان بهزیستی کشور پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و معلولیت‌ها ‌ست. چراکه علم، دانش، تخصص و اقدامات پیشگیرانه در دنیاسبب آن شده که نتایج خوب علمی در اختیار جامعه پزشکی و درمان قرار گیرد که منجر به کاهش معلولیت‌ها در انواع و اقسام شود.» این بخشی از گفته‌های انوشیروان محسنی بندپی، رئیس سازمان بهزیستی در مراسم نمادین آغاز بیستمین طرح پیشگیری از تنبلی چشم بود که روز گذشته در مهدکودک یاقوت تهران برگزار شد. وی با اشاره به اینکه بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی، ایران در بین کشورهای منطقه مدیترانه شرقی در اجرای طرح پیشگیری از تنبلی چشم بسیار موفق عمل کرده و توانسته به دستاوردهای بسیار حائز اهمیتی برسد، خاطر نشان کرد: «تنبلی چشم ممکن است از نظر بسیاری از مردم مسئله چندان مهمی نباشد، اما باید بدانیم که این عارضه در دراز مدت بر سلامت دید افراد اثرات سوء می‌گذارد و دید سالم را کاهش می‌دهد.»

معاینه 27 میلیون کودک در بیست سال گذشته
       محسنی بندپی در بخش دیگری از سخنان خود با یادآوری اینکه در بیست سال گذشته، ۲۷ میلیون کودک مورد معاینه چشم قرار گرفته‌اند، متذکر شد: «بر اساس این آمار، هر کودک ایرانی تاکنون سه بار مورد معاینه چشم قرار گرفته است.»رئیس سازمان بهزیستی کشور همچنین با یادآوری اینکه ۷۵ درصد جمعیت کودکان3 تا ۶ سال کشور قرار است تحت پوشش بیستمین طرح غربالگری تنبلی چشم قرار گیرند، تحت پوشش قرار نگرفتن 25درصد کودکان را اسکان این گروه در مناطق دور افتاده عنوان کرد. محسنی بندپی با یادآوری اینکه اگر کودکی بر اساس تشخیص پزشکان و در روند غربالگری نیاز به عینک، عمل جراحی و ویزیت مکرر داشته باشد اما از بضاعت مالی خوبی برخودار نباشد، بهزیستی وی را تحت پوشش می‌گیرد، تصریح کرد: «در این خصوص شاهد بروز واقعیت تلخی هستیم. کودکان بازمانده از تحصیل برخی استان‌های محروم کشور که تنبلی چشم، سلامت دیدشان را مختل کرده است.

بینایی‌سنجی 3 میلیون کودک در سال93
       محسنی بندپی همچنین با اعلام اینکه از سه میلیون کودک 3 تا 6 سالی که در سال گذشته مورد معاینه طرح غربالگری تنبلی چشم قرار گرفتند، دو میلیون و ۲۶ هزار و ۸۵ نفرشان ساکن مناطق شهری و یک میلیون و ۳۰ هزار و ۸۱۴ نفرشان ساکن مناطق روستایی بودند، متذکر شد: «طرح غربالگری پیشگیری از تنبلی چشم در جمعیت شهری در استان تهران و در جمعیت روستایی در استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و خوزستان بیشترین پوشش را داشته است.» وی با اشاره به اینکه از سه میلیون کودکی که سال گذشته در طرح تنبلی چشم غربالگری شدند، 400 نفر نیاز به پرداخت هزینه جراحی داشتند که این هزینه‌ها به طور کامل توسط سازمان بهزیستی پرداخت شده است، یادآور شد که این سازمان هزینه عینک 9 هزار و 400 کودک 3 تا 6 سال را نیز پرداخت کرده است. ضمن آنکه در مسیر توسعه طرح تنبلی چشم در مناطق عشایری و روستاهای محروم، از پایگاه‌های سیار نیز جهت معاینه کودکان استفاده شده که در سال جاری نیز استفاده می‌شود.

       وی با تاکید بر اینکه در بهترین حالت در مناطق برخوردار کشور 15 تا 16 درصد کودکان زیر شش سال در مهد کودک‌ها حضور دارند و در مناطق کمتر برخوردار و محروم نیز بسیاری از کودکان اصلا به مهدهای کودک فرستاده نمی‌شوند، متذکر شد: «به همین دلیل است که نتوانسته‌ایم جامعه تحت پوشش این طرح را به 100 درصد برسانیم. این در حالی‌است که در طرح غربالگری شنوایی گلوگاه شناختی در بیمارستان‌ها وجود دارد تا هر فرد با مراجعه به آن در جریان این غربالگری‌ها قرار گیرد.»

       رئیس سازمان بهزیستی کشور تحت پوشش قرار گرفتن کودکان مناطق کم برخوردار را تنها به اجرای بیستمین برنامه پیشگیری از تنبلی چشم کودکان ۳ تا ۶ سال محدود ندانست و متذکر شد: «در این زمینه علاوه بر طرح غربالگری بینایی، طرح‌هایی در دستور کار قرار دارد که امیدواریم بتوانیم هرچه سریعتر به اجرا درآوریم. طرح‌هایی همچون غربالگری تنبلی چشم،‌ شنوایی‌سنجی و آمارگیری و علت‌یابی کودکان بازمانده از تحصیل در استان‌های محروم و کم‌برخوردار.»

تشخیص طرح تنبلی چشم در سنین 3 تا 6 سال

       در ادامه مراسم بیستمین برنامه پیشگیری از تنبلی چشم کودکان ۳ تا ۶ سال، مدیرکل دفتر پیشگیری از معلولیت‌های سازمان بهزیستی کشور نیز با اشاره به اجرای طرح تنبلی چشم در یک‌هزار و 500 پایگاه دائمی و 30 هزار پایگاه سیار گفت: «بهترین زمان تشخیص اختلالات بینایی سنین 3 تا 6 سال است. از همین رو یکی از برنامه‌های پیشگیری از معلولیت‌ها، اجرای طرح پیشگیری از تنبلی چشم است که از سوی سازمان بهزیستی کشور در سال‌های گذشته اجرا شده است. مینو رفیعی با ابراز نگرانی از اینکه تنبلی چشم به خاطر ظاهر سالم چشم قابل تشخیص نیست و به همین دلیل تنها اجرای طرح غربالگری و معاینه چشم می‌تواند منجر به تشخیص این عارضه شود، یادآور شد: «طرح تنبلی چشم اگر برای کودکان 3 تا 6 سال اجرا نشود، بعد از هشت سالگی، تشخیص این عارضه در سنین بالا چندان نمی‌تواند مانع از کاهش دید فرد شود و گذشتن کودکان از این سن حساس، منجر به این می‌شود که فرد دیگر نتواند اختلالات بینایی‌اش اعم از کم‌بینایی یا نابینایی را درمان کند.» بر اساس اعلام سازمان بهزیستی بیستمین طرح غربالگری تنبلی چشم کودکان 3 تا 6 سال از ابتدای آبان‌ماه در هزار و 500 پایگاه دائمی و 30 هزار پایگاه غیردائمی آغاز شده و تا پایان آذرماه ادامه خواهد داشت تا منجر به افزایش میزان دسترسی کودکان به خدمات غربالگری بینایی به ویژه در مناطق محروم، روستایی و صعب‌العبور شود.

چکاوک ابراهیمی