روزنامه سپید | اخبار 4 | 12 مهر 1396 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d57048
سپید: «درخواست رئیس سازمان غذا و دارو از رئیس سازمان نظام پزشکی برای اطلاع‌رسانی درباره تجویز دارو در چارچوب فارماکوپه دارویی»، این عنوان درخواستی است که برای چندمین بار از سوی روسای سازمان غذا و دارو از جامعه پزشکی می‌شود، اما به راستی ماجرا چیست؟
عده‌ای از کارشناسان بر این باورند که فهرست دارویی کشور محدود است و بسیاری از داروهای مورد نیاز بیماران در این فهرست گنجانده شده است، در مقابل تعدادی نیز بر این باور هستند که بسیاری از پزشکان در تجویز داروها اطلاعات لازم را ندارند و گاهی به عمد یا سهوا خارج از این چارچوب تجویز می‌کنند. همچنین برخی عینک بدبینی می‌زنند و معتقد هستند که برخی پزشکان با شرکت‌های داروسازی توافق می‌کنند و درازای تجویز برخی داروهای خاص به این پزشکان امکاناتی را می‌دهند.
پیشینه قانونی ممنوعیت تجویز
طبق ماده واحده مصوب مجلس وزارت بهداشت مکلف است به‌منظور ساماندهی تقاضا و ممانعت از تقاضای القای، سیاست‌گذاری و نظارت کارآمد بر مصرف دارو و با هدف حمایت از تولید داخلی، همه ساله فهرست رسمی داروهای ایران را تدوین و منتشر کند. ازاین‌رو تجویز داروهای خارج از فهرست یاد شده تخلف محسوب شده و متخلف با توجه به شدت و ضعف عمل ارتکابی و تعدد و تکرار آن، حسب مورد به مجازات‌های مندرج «ج» ، «د» ، «و» ، «ز» تبصره 1 ماده 28 قانون سازمان نظام پزشکی منصوب 1383 محکوم می‌شود.
تبصره 1 - فهرست رسمی داروهای ایران توسط شورای بررسی و تدوین داروهای ایران مستقر در سازمان غذا و دارو که اعضای آن توسط وزیر بهداشت تعیین و منصوب می‌شوند، تدوین می‌شود.
تبصره 2- در صورت ضرورت تجویز دارو خارج از فهرست رسمی داروهای ایران، پزشک متقاضی باید درخواست خود را همراه با دلایل تجویز به انجمن علمی مربوطه ارائه نماید. درصورتی‌که این تجویز مورد موافقت انجمن و تایید سازمان غذا و دارو قرار گرفت، تهیه دارو به شرطی که مشمول حمایت‌های بیمه‌ای و دولتی باشد به صورت تک‌نسخه‌ای انجام خواهد شد و در این صورت تجویز خارج از فهرست رسمی داروهای ایران تخلف محسوب نمی‌شود.»
تجویز خارج از فهرست عامل سرگردانی بیماران در تهیه داروها
در تازه‌ترین اقدام رئیس سازمان غذا و دارو از رئیس سازمان نظام پزشکی خواست تا با جدیت در مقابل تجویز دارو خارج از فهرست دارویی بایستد و از جامعه پزشکی بخواهد تا تجویز در چارچوب فارماکوپه دارویی را رعایت کنند. در نامه غلامرضا اصغری، رئیس سازمان غذا و دارو خطاب به ایرج فاضل، رئیس سازمان نظام پزشکی آمده است: «از آنجا که شرکت‌های دارویی و داروخانه‌های کشور طبق قانون مجاز به توزیع و عرضه داروهای خارج از این فهرست نیستند، تجویز داروهای خارج از فهرست توسط بعضی از همکاران پزشک باعث سرگردانی بیماران در تهیه آن نوع داروها و همچنین بروز کمبودهای غیرواقعی در بازار دارویی کشور خواهد شد.»
اصغری همچنین در این نامه با اشاره به بند پ ماده 72 قانون برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران که تجویز داروهای خارج از فهرست را تخلف به حساب می‌آورد، خواستار این شده است که رئیس سازمان نظام پزشکی، به نحو مقتضی دستور اطلاع‌رسانی در خصوص خودداری از تجویز هرگونه داروی خارج از فهرست داروهای ایران را به تمامی همکاران پزشک و انجمن‌های علمی و تخصصی پزشکی صادر نماید.»
وی در بخش دیگری از نامه خطاب به رئیس سازمان نظام پزشکی آورده است: «فهرست روزآمد داروهای ایران از طریق صفحه رسمی سازمان غذا و دارو به آدرس www.fda.gov.ir/item/463 قابل دسترسی است. ضمن آنکه دبیرخانه شورای بررسی و تدوین داروهای ایران آمادگی دارد پیشنهادات همه اشخاص حقیقی و حقوقی را در مورد حذف داروهای موجود و یا اضافه کردن داروهای جدید به فهرست دریافت و بررسی نماید.» بر اساس بند پ ماده 72 قانون برنامه ششم توسعه، فهرست رسمی داروهای ایران بر اساس نظام دارویی ملی کشور توسط وزارت بهداشت حداکثر هر 3 ماه یک‌بار تدوین و منتشر می‌شود. لذا تجویز داروهای خارج از فهرست یاد شده تخلف محسوب گردیده و متخلف با توجه به شدت و ضعف عمل ارتکابی و تعدد و تکرار آن، حسب مورد به مجازات‌های مندرج در تبصره 1 ماده 28 قانون سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران مصوب 16/8/1383 محکوم می‌شود.»
بازار قاچاق مختص داروهای خارج از فهرست
پیش‌ازاین رسول دیناروند، رئیس سابق سازمان غذا و دارو نیز از بررسی طرح ممنوعیت تجویز داروی خارج از فهرست در مجلس برای جلوگیری از قاچاق دارو در کشور خبر داده بود. وی با اشاره به اینکه طرح ممنوعیت تجویز داروی خارج از فهرست با نظر موافق سازمان غذا و دارو به مجلس شورای اسلامی ارائه شده است، عنوان می‌کند: «قرار است تدابیر قانونی برای جلوگیری از تجویز داروهای تک‌نسخه‌ای پزشکان اندیشیده شود.» وی با بیان اینکه با اجرایی شدن این طرح به پزشک اجازه داده می‌شود که در شرایط خاص و با تایید انجمن علمی مرتبط و سازمان غذا و دارو این نوع داروها را تجویز کند، تصریح کرده است: «امکان تهیه این نوع داروها فراهم است و اعتقاد ما بر این است که زمانی نسخه‌ای توسط پزشک تجویز می‌شود بیمار برای تهیه آن به هر دری می‌زند زیرا تصورش این است که درمانش وابسته به همان دارو است.»
دیناروند با اشاره به اینکه چنانچه اجازه تامین دارو به تقاضا داده نشود، زمینه قاچاق آن فراهم خواهد شد، افزوده است: «در حال حاضر متاسفانه بازار قاچاق مختص داروهای خارج از فهرستی است که توسط پزشک تجویز می‌شود و به دلیل غیرضروری بودن آن توسط مسئولان تامین نشده است.» این مقام مسئول خاطرنشان کرده بود: «با اجرایی شدن این طرح ازاین‌پس نسخه‌نویسی خارج از فهرست بر اساس قانون ممنوع می‌شود و پزشکان نمی‌توانند چنین تجویزهایی داشته باشند که نتیجه آن قطعا کاهش قاچاق دارو خواهد بود.»
