روزنامه سپید | اخبار 4 | 25 مهر 1394 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d5567
پرستو بیرانوند
تحریم نفتی ایران به‌منظور جلوگیری از برنامه هسته‌ای توسط کشورهای بزرگ جهان با هدف محدود کردن ایران از سال 2012 شروع شد. از سوی دیگر می‌توان گفت هدف این تحریم همکاری ایران با مجامع بین‌الملل بود تا مشکلات و ابهامات برنامه هسته ای ایران بر طرف شود. با درخواست کشور های غربی در اوایل سال 2012 کشورهای بزرگ در حوزه تولید نفت، تولید خود را در سه ماهه نخست افزایش دادند که به این ترتیب با اعلام رییس جمهور ایالات متحده آمریکا به دلیل وجود کافی نفت در بازار جهانی، تحریم نفتی ایران شروع شد و بر اساس پیش‌بینی جهانی تا ژوئن 2012 تولید ایران یک میلیون بشکه کاهش یافت. تولید نفتی کشور، قبل از تحریم‌ها به دو میلیون و سیصد هزار بشکه در روز می رسید که با فشارهای کشورهای غربی در محدود کردن خرید و فروش ایران تولیدات نفتی ایران به یک میلیون و 300 هزار بشکه رسید. اکنون در دوران پساتحریم ایران باید راهکارهایی را پیش گیرد تا بتواند تولید نفت خود را به دوران قبل از تحریم برگرداند. روسیه و ژاپن ازجمله کشورهایی هستند که ایران جدیدترین قراردادهای نفتی خود را با آن ها تا آینده ای نزدیک به سرانجام می رساند.
آغاز مذاکرات جدید نفتی ایران-روسیه با سفر نواک
دور جدید مذاکرات نفتی ایران و فدراسیون انرژی روسیه هفته جاری با سفر الکساندر نوواک به تهران آغاز و پیش‌بینی می‌شود توافق جدید نفتی بین دو کشور حاصل شود. الکساندر نوواک وزیر فدراسیون انرژی روسیه هفته جاری به‌منظور دیدار و گفتگو با بیژن زنگنه وزیر نفت ایران راهی تهران خواهد شد. بر این اساس، این مذاکرات در حالی بین وزرای نفت و انرژی دو کشور به میزبانی تهران انجام خواهد شد که زنگنه دیگر به عنوان رئیس کمیسیون مشترک اقتصادی ایران-روسیه فعالیت نمی‌کند و رئیس فعلی این کمیسیون با انصراف وزیر نفت، محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات است. خرداد ماه سال‌جاری برخی از خبرگزاری‌های بین‌المللی در حاشیه برگزاری نشست اوپک به نقل از بیژن زنگنه وزیر نفت ایران اعلام کرده بودند: «به‌زودی روزانه ۵۰۰ هزار بشکه طلای سیاه ایران به روسیه ارسال می‌شود تا پس از فروش این نفت توسط روس‌ها، در ازای پول نفت ایران کالاها و محصولات مختلف غیر نفتی همچون گندم، فولاد و تجهیزات نفتی وارد کشور کند.» بیژن زنگنه وزیر نفت با تاکید بر اینکه با الکساندر نوواک وزیر فدراسیون انرژی روسیه در وین پایتخت اتریش توافق کرده که روزانه کمتر از ۵۰۰ هزار بشکه در روز در مقابل پول نقد از ایران خریداری کنند، گفته بود: «ایران این پول‌ها را برای خرید اقلامی نظیر فولاد، گندم و محصولات جانبی تولید نفت از روسیه استفاده خواهد کرد. همزمان با این تغییر و تحولات در روابط نفتی تهران-مسکو، شرکت لوک اویل روسیه در طول چند ماه گذشته بارها نسبت به بازگشت به صنعت نفت ایران و در اختیار گرفتن سهمی از طرح توسعه میدان مشترک نفتی آذر در غرب ایران اظهار علاقه کرده است.» در همین حال، «واگیت آلیک پروف» مدیرعامل شرکت نفت «لوک اویل» که دومین غول نفتی روسیه است، خرداد ماه در حاشیه نشست اوپک در وین با بیژن زنگنه وزیر نفت دیدار و گفتگو کرده است.
امضای قرارداد جدید ایران-ژاپن
سید محسن قمصری مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت از توافق نهایی ایران و ژاپن برای افزایش صادرات نفت در دوران پساتحریم خبر داده و گفته است: «در صورت لغو تحریم‌ها، قراردادهای افزایش فروش نفت تا فروردین سال ۹۵ امضا می‌شود.» او درباره جزئیات توافق جدید نفتی بین ایران و ژاپن برای افزایش صادرات نفت خام در دوران پساتحریم، بیان کرده است: «قراردادهای فروش نفت ایران به پالایشگاه‌های ژاپنی تا آوریل ۲۰۱۶ میلادی معتبر است و قراردادهای جدید باید آوریل «فروردین‌ماه ۱۳۹۵» امضا شود.» مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران با اعلام اینکه هفته گذشته و همزمان با سفر وزیر امور خارجه ژاپن به تهران توافق‌های جدیدی بین شرکت ملی نفت ایران و پالایشگاه‌های ژاپنی ازجمله شواشل حاصل شد، عنوان کرده بود: «چنانچه تحریم‌های نفتی ایران تا فروردین‌ماه سال آینده لغو شود، قطعا قراردادهای جدیدی برای افزایش صادرات نفت به پالایشگرهای ژاپنی امضا خواهد شد. قطعا در صورت لغو تحریم‌ها حجم فروش و صادرات نفت خام ایران به ژاپن با افزایش قابل‌توجهی روبرو می‌شود.» مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران از احتمال افزایش فروش نفت ایران به ژاپن تا سقف ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار بشکه نفت در روز در دوران پساتحریم خبر داده و بیان کرده است: «ژاپنی‌ها قول مساعد برای افزایش واردات نفت خام در دوران پساتحریم را به ایران داده‌اند. هم‌اکنون توافق‌های نهایی به‌منظور افزایش فروش نفت ایران به ژاپن انجام‌شده است و با لغو تحریم‌ها، هرگونه افزایش صادرات نفت خام ایران به این کشور آسیایی تنها به شرایط بازار و مسائل اقتصادی بستگی دارد.» بر اساس گزارش امور اوپک و ارتباط با مجتمع انرژی وزارت نفت ایران، در طول چند ماه گذشته تاکنون تقاضا در بازار نفت ژاپن با افزایش همراه بوده به‌طوری‌که در ماه اوت سال جاری میلادی واردات طلای سیاه این کشور صنعتی آسیا با افزایش ۶۰ هزار بشکه به بیش از سه میلیون و ۴۹۵ هزار بشکه در روز رسیده است. در شرایط فعلی عربستان سعودی بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام به ژاپن است. پس از عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر و کویت از بازار نفت ژاپن درصدی را به خود اختصاص داده‌اند. پیش‌بینی می‌شود با قوت گرفتن لغو تحریم‌ها و روابط سنتی و تاریخی نفتی بین تهران-توکیو به‌زودی شاهد امضای قراردادهای جدید و افزایش صادرات نفت خام ایران به شرقی‌ترین بازار جهان باشیم. دراین‌بین قطعا ایران می‌تواند با استفاده از فرصت طلایی سطح روابط بالای سیاسی و اقتصادی تهران- توکیو استفاده بهینه‌ای داشته باشد که در این صورت، رقابت جدید ایران با پنج کشور عضو اوپک در بازار نفت ژاپن بیش از گذشته شدت می‌گیرد.
تنها راه صادرات نفت لغو تحریم‌ها است
در ماه‌های گذشته مذاکرات 1+5 تنها راه گریز از تحریم‌های نفتی علیه ایران بود که سرانجام طبق توافق‌نامه لوزان سوئیس این امر مهم انجام یافت. می‌توان مهم‌ترین بخش توافق‌های نمایندگان ایران و گروه 1+ 5در نشست ژنو، رفع تحریم‌های پیشین مربوط به‌تمامی بخش‌های پتروشیمی و بیمه خطوط کشتیرانی و همچنین تصویب نشدن تحریم جدید علیه ایران مخصوصاً در حوزه نفت و گاز، دانست. با توجه به لغو تحریم‌ها و برنامه اقدام جامع مشترک بعد از مدت کوتاهی، جمهوری اسلامی ایران می‌تواند با افزایش صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی به جذب سرمایه‌گذاران خارجی نیز بپردازد.
بیژن زنگنه وزیر نفت اعلام کرد:« نخستین دستاورد این قرارداد افزایش صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی خواهد بود.» در این خصوص زنگنه پس از امضای توافق هسته‌ای ایران با 6قدرت جهانی گفت: «آمادگی برای افزایش صادرات، نخستین قدم بعد از توافق ایران و 1+5 است. به گفته وزیر نفت ایران چند ماه پس از لغو تحریم‌ها قادر به افزایش صادرات نفت به میزان پیش از تحریم خواهیم بود.» همچنین رکن‌الدین جوادی مدیرعامل شرکت ملی نفت گفته بود: «در نظر داریم ظرفیت تولید نفت کشور را بلافاصله بعد از لغو تحریم‌ها حداقل ۵٠٠ هزار بشکه بالابرده و در کمتر از ۶ ماه نیز به ظرفیت تولید قبل از تحریم افزایش دهیم. افزایش صادرات نفت مشروط به لغو تحریم‌ها و بنابراین در حال حاضر میزان صادرات نفت افزایش چشمگیری نداشته است.» اکنون ایران در مرحله‌ای است که نه‌تنها با کشورهای عضو اوپک که تنها یک‌سوم نفت مصرفی جهان را تامین می‌کند بلکه با دیگر کشورها نیز وارد مذاکره شده است.
