روزنامه سپید | اخبار 8 | 16 اسفند 1395 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d51339
به صورت کلی هدف پزشکی شخصی ارتقای سلامت جامعه است. تشخیص و درمان به موقع بیماریها است و برای رسیدن به این هدف نیز ما باید از بیماریها شناخت کامل داشته باشیم. در حوزه پزشکی شخصی، به منظور شناخت بیماریها ژن‌های معیوب به صورت خاص شناسایی می‌شوند و همچنین برای بیماران با توجه به بیماری آنها داروهای خاص تجویز می‌شود. به طور مثال در بیماری سرطان نباید برای تمام افراد از روش شیمی‌درمانی استفاده شود.
به این دلیل که ممکن است برخی افراد با شیمی‌درمانی روند بیماری‌شان سیر نزولی پیدا کند و درمان شوند، اما در افراد دیگر این روش درمانی هیچ تاثیری نداشته باشد. بنابراین با تشخیص ژنتیک افراد و تجویز منطقی دارو براساس نوع بیماری آنها می‌توان کمک بسیاری به روند بهبود بیماران سرطانی کرد. از آنجا که داروهای متفاوت اثرات درمانی متفاوت خواهند داشت و حتی برخی از این داروها هم دارای عوارض جدی هستند، پزشکی شخصی درصدد پیشگیری از بروز این‌گونه عوارض یا بیماریها است. وقتی ژنتیک افراد و همچنین عوامل محیطیِ بروز بیماریها به طور کامل شناخته شود، می‌توان به این نتیجه رسید که کدام دارو باید برای کدام بیماران استفاده شود که این موضوع درمان بیماران را هدفمند خواهد کرد و آن موقع نیازی نیست بیماران برای درمان خود هزینه‌های زیادی را متحمل شوند.
این علم در ایران و همچنین در سطح بین‌الملل بسیار جدید است و برای پیشرفت به تلاش زیادی نیاز دارد. باید توجه داشت که در پزشکی شخصی با تشابه ژن‌ها کاری نداریم به دلیل اینکه بیش از 99 درصد ژن‌های انسان‌ها مشابه هستند. بلکه هدف پزشکی شخصی اختلاف ژن‌ها است و می‌توان با شناخت این اختلاف فهمید بیماریها به چه صورت بروز می‌کنند و همچنین این شناخت باعث خواهد شد تا داروی تجویزی افراد متناسب با بیماری آنها تجویز شود. باید این موضوع را در نظر گرفت که تفاوت در ژن‌ها باعث قوی شدن دستگاه ایمنی افراد خواهد شد و این اختلاف دستگاه ایمنی به صورت یک شمشیر دولبه است.
به این معنی که هر چقدر ذخیره ژنتیکی فرد گسترده‌تر باشد، باعث به وجود آمدن بیماری‌های متفاوت خواهد شد و این موضوع باید در نظر گرفته شود که ژن‌ها همیشه در حال تغییر هستند و برای شناسایی آنها باید عوامل بیرونی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها را نیز مدنظر قرار داد. این مسئله نیز قابل توجه است که پزشکی شخصی می‌تواند بازار کار بسیار خوبی برای شرکت‌های دانش‌بنیان در راستای اقتصاد مقاومتی ایجاد کند.
پزشکی شخصی بررسی بیماری‌های اشخاص به طور شخصی و انفرادی است. در این علم برای تشخیص و درمان بیماریها اقدام به شناخت ژن‌های معیوب فرد کرده است و از روش‌های درمانی خاص و موثر برای فرد استفاده می‌کنند، یکی از این روش‌های درمانی، مصرف داروهای اختصاصی با توجه به بیماری فرد است. در بسیاری بیماریها مانند سرطان نباید افراد را با یک پروتکل درمانی و دارویی درمان کرد، برخلاف آنچه که مرسوم است در این بیماری پروتکل‌های درمانی یکسانی وجود دارد، اما به دلیل اینکه افراد دارای ژنتیک متفاوت هستند و در اقلیم آب و هوا، شرایط محیطی و سبک زندگی متفاوت قرار دارند پروتکل شیمی‌درمانی باید متفاوت باشد همان گونه که مشاهده می‌کنید، در دو بیمار با یک تومور مشابه، به دارویی که پزشک تجویز می‌کند، واکنش متفاوتی می‌دهند و در یک بیمار موجب کوچک شدن تومور و در بیمار دیگر منجر به عدم تغییر وضعیت تومور می‌شود. در بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی طول درمان و روند بهبودی یکسان نیست با وجود اینکه هر دو فرد از یک نفر ویروس را دریافت کردند. افزون بر این داروهایی مثل مسکن‌ها برای اشخاص مختلف تاثیرات متفاوتی دارند.
باید در نظر بگیریم که بدون شناخت پزشکی شخصی نمی‌توان اشخاص را به طور کارآمد درمان کرد. ژن‌ها و عواملی که فرد تحت تاثیر آن است باید شناسایی شوند، پزشکی شخصی درمان و تولید داروها را هدفمند می‌کند و بیماران با صرف هزینه کمتر می‌توانند درمان کارآمدتری داشته باشند افزون بر این به کمک این علم می‌توان از خروج ارز جلوگیری کرد و این موضوع تحقق اقتصاد مقاومتی است.
پزشکی شخصی علمی جدیدی در ایران و دنیا محسوب می‌شود. آرزوی ما این است که ذخیره ژنتیک اقوام ایرانی را به طور کامل شناسایی کنیم و این امر نوید بخش پیشبرد پزشکی شخصی است. اقلیم ایران طیف بسیار گسترده و متفاوتی دارد و اقوام ایرانی تفاوت‌های ژنتیکی فاحشی دارند.
همچنین مهاجرت قوم‌ها از شهری به شهر دیگر بسیار زیاد است، در نتیجه کار ساخت دارو از روی ژنتیک بسیار دشوار خواهد بود اما بازار کار خوبی در کشور وجود دارد. در مورد چشم‌انداز این علم در کشور باید گفت نقشه راه ما در ایران آن است که باید ژنوم‌های ایرانی را استخراج کنیم و بر اساس ژنوم‌ها داروها بومی‌سازی و به عبارتی ایرانیزه شوند.
رضا نکوئیان
دبیر علمی
