روزنامه سپید | اخبار 5 | 05 اسفند 1395 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d50782
بر اساس اصول کلی علم حقوق ، مسئولیت افراد را می‌توان به دودسته کلی تقسیم نمود که در اینجا به‌صورت مختصر به آن اشاره می‌کنیم.
1.مسئولیت مدنی : که مربوط به زمانی است که فردی به دیگری ضرری برساند که در چنین حالتی موظف است آن ضرر را جبران نماید برای مثال در تصادف دو اتومبیل که در صورت درخواست خسارت، راننده اتومبیل مقصر موظف است خسارت وارده به اتومبیل دیگر را جبران نماید . در مسئولیت مدنی با جلب رضایت شاکی پرداخت غرامت نیز منطفی می‌گردد.از طرف دیگر در اغلب موارد مسئولیت مدنی را می‌توان بیمه نمود و براساس قرارداد، پرداخت چنین خسارت احتمالی را به بیمه واگذار نمود.
2.مسئولیت جزایی : در این نوع مسئولیت، قانون‌گذار از قبل اقدام به تعیین مجازات برای فعل (انجام کاری که بر اساس قانون جرم شناخته‌شده است) و یا ترک فعل (عدم انجام کاری که بر اساس قانون جرم شناخته‌شده است) نموده است و چنین مجازاتی حتی در صورت عدم شکایت شاکی ، و یا جلب رضایت شاکی نیز، اجرا خواهد شد . اما مسئولیت کیفری (جزایی) را نمی‌توان بیمه کرد لذا تنها فردِ مقصّر، مسئولیت کشیدن بار مجازات را بر عهده دارد.
حال می‌خواهیم ببینیم که در اقدامات درمانی که توسط پزشک و کادر درمانی انجام می‌شود مسئولیت قانونی از کدام نوع است آیا مسئولیت پزشک تنها جنبه مدنی دارد و یا مسئولیت جزایی نیز برای جامعه پزشکی در نظر گرفته‌شده است؟
اصولاً جز در موارد خاص ، تمامی خطاهای پزشکی مشمول مسئولیت مدنی می‌باشند. برای مثال قصور پزشکی که براثر بی‌احتیاطی ، بی‌مبالاتی، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی صورت گیرد و باعث آسیب به بیمار شود مشمول مسئولیت مدنی است.
اما در موارد خاصی قانون، مسئولیت پزشک را کیفری تعیین نموده است که در اینجا به سه نمونه آن اشاره می‌شود
1.پزشکی که اقدام به سقط‌جنین جنائی نماید. (حتی اگر پدر و مادر جنین به این امر رضایت داشته و هیچ‌گونه شکایتی نیز از پزشک نداشته باشند)
2. پزشکی که اقدام به صدور گواهی خلاف واقع می‌کند و با این کار به خزانه دولت و یا شخص ثالث خسارت وارد می‌کند.(ماده 539 و 540 قانون مجازات اسلامی). در این حالات مجازات پزشک جنبه جزائی خواهد داشت که ممکن است علاوه بر جریمه نقدی مشمول شلاق یا زندان گردد.
3. قانون‌گذار در قصور پزشکی منجر به فوت بیمار نیز برای کادر درمانی مقصر مسئولیت کیفری شامل زندان و یا مجازات جایگزین زندان در نظر گرفته است .
کامران آقاخانی
متخصص پزشکی قانونی ، استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران
