روزنامه سپید | اخبار 13 | 28 دی 1395 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d48804
استخوان‌سازی بعد از ضربه یا استخوان‌سازی نابجا به معنای ساخته شدن استخوان در محلی است که نباید ساخته شود.
علت شایع این وضعیت شکستگی‌ها و دررفتگی‌های مفصلی است ولی در بعضی جراحی‌هایی که در اطراف مفاصل انجام می‌شود، در کسانی که ضربات شدیدی به جمجمه یا نخاع آنها وارد شده و در سوختگی‌های وسیع و بعضی بیماری‌های دیگر هم دیده می‌شود.
به نظر می‌رسد علت ایجاد این عارضه ضربه شدید و خونریزی در بافت‌های اطراف مفصل باشد. به دنبال آن سلول‌های بنیادی که بصورت خاموش در آن ناحیه از قبل وجود داشته‌اند، فعال شده و تبدیل به سلول‌های استئوبلاست سازنده استخوان می‌شوند، در نتیجه در محل آسیب بافت نرم، استخوان جدید ساخته می‌شود. این عارضه بیشتر در اطراف مفاصل ران و آرنج دیده می‌شود.
علائم استخوان‌سازی نابجا
اولین علامت این عارضه بوجود آمدن توده دردناک در ناحیه است. بعد از مدتی درد توده از بین می‌رود و توده کوچک‌تر و سفت‌تر می‌شود. محدودیت حرکت مفصل نیز ممکن است بوجود آید. تشخیص این عارضه معمولا با استفاده از رادیوگرافی ساده با دیدن استخوان در بافت نرم داده می‌شود. با استفاده از اسکن رادیوایزوتوپ می‌توان وجود این عارضه را زودتر از رادیوگرافی ساده تشخیص داد.
پیشگیری از استخوان‌سازی نابجا
در مواردی که پزشک معالج احتمال می‌دهد این عارضه ممکن است بوجود آید، برای مدتی به بیمار داروی ایندومتاسین تجویز می‌کند یا محلی را که احتمال می‌دهد ممکن است استخوان اضافه در آنجا ایجاد شود یک یا دو جلسه رادیوتراپی می‌کند.
درمان استخوان اضافه
در صورت تشخیص زودهنگام این عارضه، می‌توان با تجویز دارو، از پیشرفت آن ممانعت کرد. در مواردی که استخوان کاملا رشد کرده و محدودیت حرکتی زیادی برای بیمار ایجاد کرده باشد، می‌توان با استفاده از عمل جراحی اقدام به خروج توده استخوانی کرد. باید توجه داشت که برداشتن زودهنگام توده استخوانی ممولا منجر به عود توده می‌شود. پزشک معالج معمولا انجام جراحی را بین 12تا6 ماه به تعویق می‌اندازد و با بررسی‌های رادیوگرافی و آزمایشگاهی لازم در زمان مناسب اقدام به خروج توده می‌کند.
2) کوتاه شدن طول اندام شکسته شده
یکی دیگر از عوارض که می‌تواند بعد از شکستگی موجب نگرانی بیماران شود، کوتاه شدن طول اندام شکسته شده است. این عارضه می‌تواند به سه علت عمده بوجود آید:
- بد جوش خوردن شکستگی: در این حالت قطعات شکسته شده درست جا نمی‌افتند و بد جوش می‌خورند.
- خرد شدن استخوان مثل شکستگی‌های خرد شده مهره یا از دست رفتن قسمتی از استخوان در شکستگی‌های باز
- آسیب صفحه رشد در شکستگی‌های نزدیک صفحه رشد در بچه‌ها
کوتاه‌شدن اندام چه مشکلاتی را بوجود می‌آورد؟
وقتی کوتاهی در اندام فوقانی باشد معمولا در ظاهر یا کارکرد اندام تغییر قابل مشاهده‌ای بوجود نخواهد آورد. بنابراین کوتاهی اندام فوقانی بندرت نیاز به درمان دارد.
در اندام تحتانی اما داستان متفاوت است. بزرگترین مشکلی که کوتاه شدن یک اندام تحتانی نسبت به اندام دیگر بوجود می‌آورد لنگش است. اگر هر دو اندام تحتانی به یک اندازه کوتاه شوند مشکلی جز کوتاهی قد برای فرد بوجود نمی‌آید ولی با کوتاه شدن یک طرف و طبیعی ماندن طول طرف دیگر بیمار در حین راه رفتن می‌لنگد. در وضعیت طبیعی، وقتی از جلو به انسان ایستاده نگاه می‌کنیم ستون مهره به‌طور مستقیم و مانند یک خط عمود به زمین است. دو طرف لگن در یک سطح قرار گرفته و کف هر دو پا بر روی زمین قرار می‌گیرد.
وقتی که یک اندام تحتانی (مثلا در ناحیه ران یا ساق) کوتاه می‌شود هر بار که فرد می‌خواهد پای کوتاه شده را به زمین برساند لگن کج شده و بدنبال آن ستون مهره هم دچار انحراف جانبی می‌شود. این وضعیت در درازمدت می‌تواند موجب آسیب و ساییدگی مفاصل در لگن و ستون مهره شود.
مهرداد منصوری
اورتوپد
