روزنامه سپید | اخبار 6 | 27 مهر 1395 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d44300
در نظام سلامت همواره بر پیشگیری بیش از درمان تاکید می‌شود لذا به نظر می‌رسد که برای پیشگیری از بروز چالش‌های اخلاقی در ارائه مراقبتهای دارویی لازم است که بتوانیم به گونه‌ای عمل کنیم که احتمال بروز چالش اخلاقی به حداقل برسد. در این راستا توجه به چند نکته مهم است. اولین مهم، آگاهی و آشنایی کامل داروساز با تعهدات حرفه‌ای است. دومین اصل مهم، علم و دانش داروساز در زمینه اصول و ملاحظات اخلاقی حاکم بر حرفه داروسازی است. در صورتیکه داروساز به این دو سلاح مجهز باشد تا حد زیادی می‌تواند از بروز چالش‌های اخلاقی در ارائه مراقبت مصون بماند.
در راستای رعایت تعهدات حرفه‌ای اولین گام در ارائه خدمات مراقبتهای دارویی توسط داروسازان، برقراری ارتباط مناسب حرفه‌ای بین داروساز و بیمار است که با مراجعه بیمار به داروخانه آغاز می‌شود. از آنجا که اغلب فرد مراجعه کننده بیمار است، از این حیث می‌توانیم او را آسیب پذیر در نظر بگیریم. همچنین بیمار تا زمان رسیدن به داروخانه احتمالا مصائب بسیاری را پشت سر گذاشته است یا مشکلات بالینی جدی دارد لذا ممکن است داروساز با چالش‌های بالینی و رفتاری بیمار مواجهه جدی داشته باشد. از نظر بسیاری از ما داروسازان مواجهه با این شرایط سخت است و در یک پیش داوری زودهنگام احتمال بروز واکنش جدی از طرف بیمار مطرح می‌شود. عدم توانایی داروساز در برقراری ارتباط موثر با بیمار می‌تواند منجر به بروز تنش بین داروساز و بیمار شده و در ارائه کننده خدمت حس نامناسب عدم نیاز به ارائه خدمت مراقبت دارویی و در بیمار نگرش منفی نسبت به داروساز ایجاد کند.
به طور کلی شواهد موجود نشان می‌دهد که ارتباط داروساز و بیمار در جامعه امروز کشور ما ارتباط مناسبی نیست و همانطور که پیشتر نیز مطرح شد در حال حاضر اغلب داروسازان در نظام سلامت با احساس انفعال در ارائه خدمت دست و پنجه نرم می‌کنند که این خود یکی از عواملی است که تاثیر منفی جدی بر آینده حرفه داروسازی خواهد داشت. لذا لازم است که داروسازان بتوانند با سعه‌صدر و بهره‌گیری از تکنیک‌های خاص مهارت‌های ارتباطی این مشکل را حل کنند.
برای این منظور لازم است که یک روند برای تغییر تعریف شود. این روند از مرحله عدم اطلاع یا عدم توجه به مشکل موجود شروع شده و به دنبال آن مرحله در نظر گرفتن تغییر،آگاهی از مشکل و تصمیم به ایجاد تغییر و مداخله برای تغییر تشکیل می‌شود. یکی از راهکارهای مفید برای ایجاد این تغییر صحبت کردن با بیمار است و اغلب این صحبت‌ها اگر در راستای اهداف ارائه مراقبتهای دارویی و مرتبط با آن و در چارچوب تعهدات حرفه‌ای داروساز باشد در بیمار امنیت و اعتماد ایجاد کرده و می‌تواند تغییرات مثبتی در ارتباط با بیمار ایجاد کند. از آنجا که در بدو ورود بیمار، داروساز از مشکل او مطلع نیست و آگاه نیست که چه بر او گذشته است، بدون برقراری ارتباط کلامی موثر با بیمار نخواهد توانست کمک لازم را به بیمار نموده و خدمات خود را ارائه دهد. اغلب بیماران با نسخه به داروخانه مراجعه می‌کنند یا اینکه با ذکر نام دارو از داروساز می‌خواهند که دارو را در دسترس ایشان قرار دهد. بنابراین شروع ارتباط کلامی و کسب اطلاعات لازم از بیمار اولین گام مهمی است که باید در جهت طراحی روند ارائه مراقبت دارویی صورت گیرد. این اطلاعات حداقل شامل تاریخچه بیماری‌ها و سابقه مصرف دارو، حساسیت‌ها و عوارض جانبی ناشی از دارو در بیمار است. توان داروساز در کسب این اطلاعات به توانایی بیمار در درک کلام، برقراری ارتباط و همکاری با داروساز وابسته است که کلیه این عوامل از مهارت‌های ارتباطی داروساز تاثیر می‌پذیرند. بنابراین باید داروسازان در کسب این مهارت‌ها بکوشند و سعی نمایند که با هر بیمار بر حسب نیاز و توان او ارتباط برقرار کنند. در این راستا نیاز افراد دارای ناتوانی‌های جسمی از مواردی است که باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.
پونه سالاری
داروساز بالینی و دانشیار مرکز تحقیقات تاریخ و اخلاق پزشکی
