روزنامه سپید | اخبار 11 | 21 مرداد 1395 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d40586
پای پرانتزی تقریبا در همه کودکان به درجات مختلف وجود دارد، به‌طوری‌که اگر کودک زیر 18 ماه پای پرانتزی نداشته باشد تا حدودی غیرطبیعی است. به این وضعیت ژنوواروم Genu varum هم می‌گویند.
تغییرات زانو در طول رشد
پرانتزی بودن پای نوزاد در بدو تولد به علت شکل قرار گرفتن وی در شکم مادر است. این وضعیت با رشد کودک کمتر می‌شود به‌طوری‌که در سن 18 ماهگی پاهای کودک تقریبا مستقیم می‌شوند. بعد از آن به‌تدریج انحراف برعکس می‌شود، یعنی پاها به سمت بیرون متمایل می‌شوند به‌طوری‌که وقتی زانوها را به هم می‌چسبانیم، مچ پاها از هم قدری فاصله می‌گیرد.
شکل اندام‌های تحتانی در این سنین به شکل حرف X انگلیسی درمی‌آید. این وضعیت در سنین 4-3 سالگی به حداکثر میزان خود می‌رسد. در سنین 6 سالگی اندام‌های تحتانی شروع به صاف شدن کرده و به‌تدریج شکل اندام‌های یک فرد بزرگسال را به خود می‌گیرند. این شکل طبیعی، زاویه حدود 7 درجه بین امتداد استخوان ران و ساق است به‌طوری‌که ساق نسبت به ران کمی به سمت خارج منحرف می‌شود. در این وضعیت وقتی فرد در حالت ایستاده مچ پاها را جفت می‌کند، فاصله‌ای بین زانوها قرار ندارد.
تمام اینها سیر طبیعی رشد انسان هستند و اگر کودک شما آنطور است طبیعی بوده و نیاز به درمان ندارد.
پای پرانتزی گاهی به‌دنبال بیماری‌های خاص ایجاد می‌شود ولی گاهی به علت یک بیماری و یک اختلال ایجاد می‌شود. بیماری بلانت Blounیکی از این بیماری‌ها است که کودکان نوپا را مبتلا می‌کند و موجب می‌شود رشد ساق در قسمت‌های بالای درشت‌نی دچار اختلال شود. در این بیماری حتی در سه سالگی هم پرانتزی شدن پا بهتر نشده بلکه پیشرفت می‌کند. این بیماری نیاز به درمان دارد. اگر زود تشخیص داده شود، ممکن است درمان با یک بریس کفایت کند. اگر درمان با بریس موفقیت‌آمیز نبود، ممکن است برای ممانعت از پیشرفت بیماری نیاز باشد تا از عمل جراحی استفاده شود. این بیماری ممکن است در کودکانی در سنین بلوغ هم ایجاد شود. این کودکان معمولا چاق هستند و درمان با بریس در این گروه سنی موفقیت‌آمیز نبوده و این بیماران به عمل جراحی نیاز دارند.
گاهی پای پرانتزی در کودکان نوپا به علت بیماری‌های متابولیکی مثل راشیتیسم ایجاد می‌شود. این بیماری معمولا به علت کمبود ویتامین D در غذا ایجاد می‌شود البته علت راشیتیسم گاهی عدم توانایی بدن در جذب و یا سوخت و ساز ویتامین D است. این بیماران هم معمولا برای اصلاح تغییرشکل اندام پایینی‌شان به عمل جراحی نیاز دارند.
علل دیگر پرانتزی بودن زانو در کودکان عبارتند از
• آسیب صفحات رشد اطراف مفصل زانو به‌دنبال شکستگی یا عفونت
• مشکلات بافت‌های نرم و به‌خصوص رباط‌های اطراف زانو
توجه داشته باشیم که:
اگر پاهای کودک بعد از سن 24 ماهگی همچنان پرانتزی است
شدت پرانتزی بودن زیاد است
شدت پرانتزی بودن در طرف بیش از طرف دیگر است، باید به پزشک مراجعه کنید.
ژنو والگوم به چه درمانی نیاز دارد؟
پای به شکل X را ژنو والگوم Genu valgum می‌گویند. این وضعیت در کودکان به درمان نیاز ندارد، چون با بالا رفتن سن خودبه‌خود خوب می‌شود. در صورت شدید بودن ژنووالگوم که حتی تا سنین 11-10 سالگی خوب نشده، ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد. گاهی ژنو والگوم به علل بیماری‌هایی مانند راشیتیسم یا بعضی بیماری‌های مادرزادی بوجود می‌آید که برحسب مورد پزشک معالج اقدام به درمان آنها می‌کند.
مهرداد منصوری
اورتوپد
