سنگ‌بنای درمان مسمومیت با استامینوفن؛ استیل‌سیستین

روزنامه سپید   |   اخبار 11   |   26 تیر 1395   |   لینک خبر:   sepidonline.ir/d38797

       اساسی‌ترین نفش در درمان مسمومیت با استامینوفن بر عهده استیل‌سیستئین قرار گرفته است. مکانیسم اثر کاملا مشخص نیست ولی به نظر می‌رسد در 8 ساعت اول بعد از مصرف استامینوفن، می‌تواند مانع اتصال NAPQ1 به ماکرومولکول‌های کبدی شده و از ایجاد عوارض مسمومیت جلوگیری کند (تاثیربخشی تقریبا 100 درصد). بعد از 24 از مصرف استامینوفن نیز می‌تواند به عنوان آنتی‌اکسیدان و افزایش دهنده جریان خون و اکسیژناسیون بافتی، میزان آسیب کبدی را به حداقل برساند. مطالعات نشان می‌دهند استفاده از استیل‌سیستئین طی دوره بارداری با همان دوزهای توصیه شده در افراد غیرباردار موثر و بی‌خطر خواهد بود.

        استیل‌سیستئین وریدی: استفاده وریدی راحت‌تر، قابل‌پذیرش‌تر از طرف بیمار و سریع‌تر است. رژیم درمانی استاندارد وریدی پروتکل 20 ساعته با دوز بارگیری µg/kg 150 طی 15 تا 60 دقیقه و دوز نگهدارنده اولیه انفوزیون µg/kg 50 طی 4 ساعت و سپس ادامه درمان با انفوزیون µg/kg 100 طی 16 ساعت بعدی است. در موارد نارسایی طوفانی کبدی مسیر درمانی توصیه شده، تجویز وریدی دارو است.

        استیل‌سیستئین خوراکی: در ایالات متحده پروتکل خوراکی 72 ساعته استفاده می‌شود که شامل µg/kg 140 دوز بارگیری اولیه و 17 دوز بعدی µg/kg 70 هر 4 ساعت است. اثربخشی و بی‌خطر بودن درمان وریدی و خوراکی مشابه است ولی با توجه بالاتر بودن خطر آنافیلاکسی در موارد درمان وریدی، در بیماران پرخطر برای واکنش های حساسیتی از جمله بیماران مبتلا به آسم تجویز خوراکی مناسب‌تر است. هرچند دارو طعم دلپذیری ندارد و در صورت تهوع و استفراغ، ابتدا باید با درمان دارویی مناسب کنترل شود.

        در کل، اگر بیمار در کمتر از 4 ساعت بعد از مسمومیت مراجعه کند و امکان اندازه‌گیری سطح سرمی استامینوفن در کمتر از 8 ساعت بعد از مصرف استامینوفن وجود داشته باشد، براساس سطح سرمی و براساس نوموگرام تصمیم به درمان گرفته می‌شود، در غیر اینصورت درمان بلافاصله آغاز می‌شود.

        در صورتی‌که بیمار بین 4 تا 24 ساعت بعد از مصرف استامینوفن مراجعه کند، اگر امکان اندازه‌گیری سطح سرمی استامینوفن در کمتر از 8 ساعت بعد از مصرف استامینوفن وجود داشته باشد، براساس سطح سرمی و براساس نوموگرام تصمیم به درمان گرفته می‌شود، در غیر اینصورت درمان بلافاصله آغاز می‌شود.

        در صورتی‌که بیمار بعد از 24 ساعت از مصرف مراجعه کند یا زمان مصرف نامشخص باشد، ضمن اندازه‌گیری سطح سرمی استامینوفن و آنزیم‌های کبدی، بیلی‌روبین و تست‌های انعقادی، درمان باید بلافاصله شروع شود و در صورت سطح قابل اندازه‌گیری سرمی یا آنزیم‌های افزایش یافته کبدی، باید ادامه یابد.

نیاز به بستری و پیگیری بیمار
       بسیاری از متخصصین توصیه می‌کنند بعد از تکمیل درمان، مجددا سطح سرمی استامینوفن و آنزیم‌های کبدی اندازه‌گیری شود و حتی درمان با انفوزیون دوز µg/kg/h 25/6 ادامه باید، تا زمانی که سطح دارو به زیر µg/mL 10 برسد.

       همه بیماران نیارمند درمان با استیل‌سیستئین باید تا زمان تکمیل درمان بستری شوند. بیمارانی که در معرض خطر هپاتوتوکسیسیتی نیستند، بعد از 4-6 ساعت تحت نظر بودن می‌توانند از بخش اورژانس ترخیص شوند.