روزنامه سپید | اخبار 8 | 15 مهر 1393 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d37190
داروسازان بالینی به عنوان یکی از اجزای تیم درمانی، کمک قابل‌توجهی به درمان مبتلایان به دیابت بارداری می‌کنند. دیابت بارداری (GDM) دیابتی است که اولین بار در دوران بارداری بروز می‌کند. تخمین زده می‌شود که شیوع دیابت بارداری در آمریکا 10-2 درصد باشد. در این مقاله به عوامل خطرساز در بروز دیابت بارداری اشاره می‌شود. عوامل خطر ابتلا به دیابت بارداری شامل سن، قومیت، سابقه زایمان عارضه‌دار و سابقه عدم تحمل گلوکز هستند. زنان در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری معمولاً چاق هستند و سابقه دیابت در بستگان درجه اول را دارند، در مورد آنها سابقه دیابت بارداری یا عدم تحمل گلوکز را در بارداری‌های قبل گزارش می‌کنند و سابقه تولد نوزاد ماکروزوم(وزن هنگام تولد بیش از 4000 گرم) در پرونده پزشکی آنان ثبت شده.
غربالگری دیابت بارداری
نحوه غربالگری و شیوه‌های تشخیصی دیابت بارداری با یکدیگر متفاوت هستند. انجمن متخصصان زنان و زایمان آمریکا (ACOG) غربالگری با آزمون تحمل گلوکز یک ساعته پس از مصرف 50 گرم را توصیه کرده است. در مورد زنانی که میزان گلوکز خون پس از یک ساعت بیش از 130 یا 140 میلی گرم در دسی لیتر بود، آزمون‌های تکمیلی با 100 گرم گلوکز و آزمون تحمل گلوکز خوراکی 3 ساعته پیشنهاد شده. 2بار بالاتر بودن میزان قند خون از مقدار مجاز، نتیجه مثبت درنظر گرفته می‌شود.
گروه ملی یافته‌های دیابت آمریکا و کارپنتر و کوستان (Carpenter and Coustan)، دستورالعمل متفاوتی برای تشخیص دیابت بارداری تعریف کرده‌اند. انجمن دیابت آمریکا هیچ کدام از این 2 روش را بر دیگری برتری نداده است اما توصیه می‌کند که در صورت انتخاب هر روش، همیشه در آن مرکز از همان روش برای بیماران استفاده شود. انجمن دیابت آمریکا (ADA) در اولین ویزیت زن باردار، اندازه‌گیری رندوم قند خون و HbA1C را توصیه کرده است. اگر تشخیص مثبت نبود، در هفته‌های 28-24 بارداری آزمون 2 ساعته تحمل 75 گرم گلوکز خوراکی را تجویز کنید و در این مرحله از بارداری، به دلیل افزایش مقاومت به انسولین(بیشتر در 3 ماهه دوم بارداری رخ می‌دهد)آزمون غربالگری را انجام دهید.
درمان دیابت بارداری
برای درمان دیابت بارداری، هر 2 انجمن متخصصان زنان و زایمان آمریکا و انجمن دیابت بارداری، شروع را با تغییرات در شیوه زندگی از جمله تغییر در رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی تا اندازه قابل تحمل زن باردار توصیه کرده‌اند. هر چند که برای سال‌های متمادی انسولین داروی انتخابی در مدیریت دیابت بارداری بوده است، هنوز دستورالعمل مشخصی وجود ندارد که مشخص کند کدام محصول باید انتخاب خط اول باشد و چه پارامترهایی در تعیین دوز مناسب دخیل هستند. هر 2 انجمن مذکور اعلام کرده‌اند گلیبوراید (Glyburide) و متفورمین در درمان دیابت بارداری، ایمنی و اثر بخشی مشابه انسولین را دارند. همچنین نشریه تخصصی انجمن دیابت آمریکا در مقاله‌ای منتشر کرده که انسولین و داروهای خوراکی از لحاظ اثربخشی معادل هستند و می‌توان هر کدام از آنها را به عنوان درمان خط اول دیابت بارداری درنظر گرفت. همان‌طور که می‌دانیم، زنان مبتلا به دیابت بارداری، در معرض خطر ابتلای دوباره به آن در بارداری‌های بعدی هستند و همچنین احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 در مراحل بعدی زندگی آنان بالاست. به همین دلیل پیگیری و تحت نظر قرار دادن چنین فردی پس از زایمان ضروری است.
آزمون2ساعته تحمل گلوکز خوراکی با 75 گرم قند، 12-6 هفته بعد از زایمان توصیه می‌شود. اگر نتایج به نفع تشخیص دیابت نبود، بیمار باید از آن به بعد هر 3 سال مورد آزمایش قرار گیرد.
بحث و نتیجه‌گیری
دیابت بارداری از جمله بیماری‌های دوران بارداری است که می‌تواند سلامت مادر و کودک را طی بارداری و زایمان و همچنین در مراحل بعدی زندگی تحت تاثیر قرار دهد. برای مواجهه صحیح با این بیماری نیاز به سطح قابل قبولی از اطلاعات، تجربه و تخصص است. تجربیات در این مورد نشان می‌دهند که همکاری بین داروسازان و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی و درمانی به زنان باردار، به ویژه در مدیریت بیماران در معرض خطر ضروری است.
منبع: 2014 U.S.Pharmacist,September
شیرین میرزازاده
