روزنامه سپید | اخبار 9 | 29 مهر 1393 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d36133
فرصت‌های پیش‌آمده برای جلوگیری از بیماری‌ها حیرت‌انگیز است. فقط باید پزشکان و بیماران باور داشته باشند، آینده روشن است. در حال حاضر به نظر می‌رسد بریتانیا طلایه‌دار تحقیقات DNA است.
بیش از یک دهه طول کشید تا دانشمندان دو سوی اقیانوس اطلس در سال 2001 تمام 3 میلیارد واحدی که ژنوم انسان را تشکیل می‌دهند، رمزگشایی کنند. در آن موقع این کار به فرود دشوار و بلند پروازانه سفینه ماه نورد آپولو روی کره ماه تشبیه شد. این یک مقایسه منصفانه بود. از نظر درگیر کردن گروه عظیمی از دانشمندان و متخصصان و از نظر هزینه‌های میلیاردی، این 2 اقدام جسورانه مسیرهای مشابهی را طی کردند تا به موفقیت رسیدند.
آنچه امروز کنجکاوی ما را برمی‌انگیزد، تفاوتی است که در نتایج متعاقب آنها پیش آمد. آمریکایی‌ها، در حالی که برنامه فضایی آنها مسکوت ماند هرگز به ماه برنگشتند. در مقابل، یک انقلاب تکنولوژیکی حیرت‌انگیز به دنبال اولین سلسله پروژه‌های ژنوم روی داد. این فرایند با بهره‌برداری از ماشین‌های بسیار پیشرفته‌ای که در بریتانیا ساخته شد به صورت خودکار شتاب بیشتری گرفت. طی یک دهه، هزینه‌های شناسایی‌ژنوم کاهش یافت و اکنون برای دانشمندان این احتمال وجود دارد که بتوانند طی یک یا 2 سال کل ژنوم یک انسان را با صرف 1000 دلارنقشه برداری کنند. در همین زمان در حالی که پروژه‌های پول‌ساز برای پرورش حیوانات از جمله گاوها، حیوانات چهارپا و حیوانات خانگی اصیل و همچنین تحقیقات پزشکی روی گستره وسیعی از بیماری‌های انسان در حال دگرگونی است، دانشمندان سعی می‌کنند که با استفاده از این تکنیک‌ها نه‌تنها از ژنوم کامل انسان بلکه ژنوم انسان نئاندرتال که در 30هزار سال قبل می‌زیسته‌اند را نیز توالی‌یابی کنند.
اکنون دوران ژنوم است
دورانی است که پزشکان به تکنیک‌هایی روی می‌آورند که به آنها امکان می‌دهد که به سرعت و با هزینه کم کل مجموعه ژنوم یک بیمار را بررسی کنند تا بتوانند امکان دارا بودن استعداد ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت و یا شرایطی مانند سرطان را خیلی پیش از اینکه بتواند فرد به آنها دچار شود، تشخیص دهند. ما تقریبا قادر هستیم برای چنین بیمارانی داده‌های اصلی ژنتیکی ایجاد کنیم. راهکار این است که از میلیاردها واحد اطلاعاتی که طی پروسه خلق می‌شود سر در بیاوریم.
سال گذشته دولت بریتانیا رسما از تصمیم خود برای محقق کردن پروژه 300 میلیون پوندی خبر داد. این پروژه در عرض 4 سال پیش رو 10 هزار ژنوم را در آینده توالی‌یابی کنند تا ژنوم به یک ابزار معمول در دست پزشکان تبدیل
شود. با راه‌اندازی مراکز آزمایشی در سراسر انگلستان، انتظار می‌رود که تا پایان سال‌جاری 1000 توالی‌یابی ژنومی انجام می‌گیرد و تا یک سال آینده 10 هزار معیار باید به دست آمده باشد. در پرونده‌های مربوط به سرطان، از بافت یک بیمار احتمالا 2 ژنوم توالی‌یابی خواهند شد، یک ژنوم از بافت نرمال و دیگری از بافت توموری بیمار. سپس دانشمندان دو نمونه را با هم مقایسه خواهند کرد
تا دریابند چگونه یک بافت سالم تمایل به سرطانی شدن پیدا می‌کند. درست در همین زمان، دوباره برای پی بردن به ریشه ژنتیکی افراد مبتلا به بیماری‌های نادر، معمولا DNA بچه‌ها را با بستگان نزدیک آنان مقایسه خواهند کرد.
این کاری بسیار بلند پروازانه و بسیار گران‌قیمت است که باید پیگری شود. در وهله اول، راه جدیدی را پیش‌روی پزشکان باز می‌کند که چگونه با بیماری برخورد کنند، به طوری که قبل از ابتلا فرد به بیماری با دنبال کردن تغییراتی که در DNA فرد روی می‌دهد، می‌توانند جلوی وقوع بیماری را بگیرند، بنابراین مانع گسترش بیماری شوند. بریتانیا می‌خواهد نقش اصلی در این شاخه جدید علم پزشکی بازی کند و برای انجام این کار تعدادی از بهترین متخصصان علم ژنتیک و متخصصان آنالیز اطلاعات زیستی و بهترین انستیتوها مانند مرکز سانگر در کمبریج و همچنین تعدادی از بهترین وسایل پیشرفته تحقیقاتی را در اختیار داریم.
کامرون، نخست وزیر بریتانیا در موافقت با این پروژه می‌گوید: «خواهیم دید بریتانیا طی سال‌های آینده در تحقیقات ژنتیک دنیا را رهبری خواهد کرد.» بنابراین او باید توجه داشته باشد که این فقط تخصص دانشمندان ما نیست که چنین نتایجی را در این رشته به ما وعده می‌دهد. پروژه 100 هزار ژنوم از سازمان بهداشت جهانی کمک‌های قابل ملاحظه‌ای می‌گیرد، چرا که این سازمان توانایی آن را دارد که با جلب اعتماد کشورها اطلاعات پیچیده‌ای را در مورد بهداشت فردی بیماران در اختیار ما بگذارد، کاری که آمریکا نتوانسته انجام بدهد.
با وجود این جانب احتیاط را نباید از دست داد. پروژه جدید به طور اجتناب‌ناپذیری منجر به دریافت حجم وسیعی از اطلاعات بیماران به وسیله کامپیوترها خواهد شد. در حالی‌که به برخی از شرکت‌ها اجازه دسترسی به این اطلاعات جهت تولید داروهای جدید داده می‌شود مراقبت از این اطلاعات کار سختی است، بنابراین برای موفقیت این پروژه بایدمراقبت از این اطلاعات تضمین شود. فاش‌شدن این اطلاعات منجر به از دست رفتن اعتماد بیمارانی می‌شودکه حمایت آنها برای پیشرفت پروژه حیاتی است به هر قیمتی باید این اطلاعات محفوظ بماند.
منبع: Guardian
ترجمه: سیما اخلاقی
