روزنامه سپید | اخبار 13 | 05 آبان 1394 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d3596
مدت کوتاهی پس از موفقیت برنامه جهانی ریشه‌کنی آبله در دهه 80 میلادی، رهبران جهان و مقامات رسمی سلامت اعلام کردند، قصد دارند ویروس فلج اطفال(پولیو) را نیز از پای درآورند و جهان را از وجود آن پاک کنند. سازمان سلامت پان‌آمریکن و سازمان جهانی بهداشت در اقدامی هماهنگ از این تصمیم و علت آن دفاع کردند. آنها در ابتدا پیش‌بینی کردند که ویروس تا سال 2000 ریشه‌کن خواهد شد. اما حالا ما در سال 2015 قرار داریم و ویروس پولیو هنوز در سراسر جهان در صدر اخبار قرار می‌گیرد. زمانی که تلاش برای ریشه‌کنی پولیو آغاز شد، ویروس در 125 کشور دنیا در وضعیت آندمیک به سر می‌برد، اما امروز به دو کشور افغانستان و پاکستان بسنده کرده است. تاکنون در سال 2015، 30 مورد از ابتلا به ویروس پولیو وحشی دیده شده و قبلا هم فقط 9 مورد گزارش شده بود. اگر این تعداد را با مدت مشابه در سال 2014 مقایسه کنیم برای پاکستان بسیار دلگرم‌کننده است. به عبارت دیگر، در سال گذشته 130 مورد ابتلا گزارش شد. اما در افغانستان، تعداد موارد گزارش شده با مدت مشابه سال 2014 یکسان است. در ابتدای تابستان 2015، اخبار امیدوارکننده‌ای از اقدامات ریشه‌کنی این ویروس منتشر شدند. آفریقا یک سال را بدون مشاهده موارد ابتلا به پولیو وحشی سپری کرد. اما تا زمانی که به مدت 3 سال این منطقه عاری از ویروس نباشد و گزارشی از موارد مبتلا منتشر نشود، سازمان جهانی بهداشت نمی‌تواند اعلام کند پولیو از آفریقا ریشه‌کن شده است. در آگوست 1994، نیمه غربی کره زمین از پولیو عاری شد. 8 سال بعد نیز اروپا اعلام کرد پولیو را ریشه‌کن کرده است. به هرحال، موارد اخیری که در اروپا و آفریقا مبتلا به پولیوهای گرفته شده از واکسن شده‌اند (2 مورد در اوکراین و 1 مورد در مالی)، نگرانی‌هایی را برانگیخته‌اند. دلیل بروز این موارد، به نوع واکسن‌های خوراکی پولیو که در واقع واکسن زنده هستند، بازمی‌گردد.
کودکان واکسینه شده تا 12 ماه پس از تلقیح، ویروس زنده و ضعیف‌شده را در مدفوع خود دفع می‌کنند. این گونه‌های ضعیف شده، البته بسیار به ندرت، جهش پیدا کرده و دوباره پاتوژنیک می‌شوند، به این ترتیب، کودکان واکسینه نشده را آلوده می‌کنند. اوکراین، خصوصا، با اینگونه موارد روبه‌رو شده است. در این کشور پوشش واکسن پولیو میان کودکان در حدود 50 درصد است. مواردی که به‌علت تزریق واکسن مبتلا به بیماری شده‌اند، اغلب خفیف‌تراز افرادی هستند که پولیوی وحشی را گرفته‌اند و همان سطح انتقال بیماری را که گونه‌های وحشی دارند، نشان نمی‌دهند. در سال 2014، در سراسر دنیا 55 مورد از این دسته بیماران گزارش شد که حدود 15 درصد کل موارد ابتلا به پولیو را تشکیل می‌دادند. واکسن اولیه پولیو که بوسیله Jonas Salk معرفی شد، یک واکسن پولیوویروس غیرفعال است. با این حال، بسیاری از آنها معاصر واکسن خوراکی پولیو را تولید کردند که در میان دانشمندان، AlberSabi- از همه برجسته‌تر بود. هرچند هر دو نوع این واکسن‌ها هنوز موجود هستند، واکسن خوراکی پولیو برای ریشه‌کنی ترجیح داده می‌شود، زیرا علیرغم اشکالاتی که دارد، موثر و ارزان است (یک تا دو قطره آن حدود 10 سنت ارزش دارد).
به موازات نزدیک شدن به پایان بالقوه تلاش‌های ریشه‌کنی، سازمان جهانی بهداشت ابتکار جدیدی را برای انتقال از واکسن خوراکی به واکسن غیرفعال شده آغاز کرده تا تعداد موارد ابتلا به بیماری را که از واکسن‌ها گرفته می‌شود، به صفر برساند. قدم نخست این انتقال شامل خارج کردن سروتایپ وحشی 2 از واکسن است، زیرا از اواخر دهه 90 میلادی، مواردی از پولیو وحشی که در اثر این سروتایپ ایجاد شده باشد، مشاهده نشده است. البته این کار به آسانی امکان‌پذیر نیست، زیرا کودکان واکسینه شده هنوز هم گاهی اوقات سروتایپ وحشی 2 را پخش می‌کنند و این سروتایپ می‌تواند موتاسیون پیدا کرده و گسترش یابد. علاوه براین، اگر خارج کردن سروتایپ وحشی 2 با سرعت انجام شود، حتی کودکان واکسینه شده هم آسیب‌پذیر خواهند شد. به جای آن، یک واکسن خوراکی پولیو بیووالانت (سروتایپ‌های 1 و 3) به همه نوزادان در هفته 14 عمرشان داده خواهد شد. این نوع واکسن همراه با واکسن غیرفعال تجویز خواهد شد تا نوزادان در برابر سروتایپ 2 هم محافظت شوند. تا سال 2018، واکسن غیرفعال به عنوان تنها واکسن داده خواهد شد و مقامات سازمان جهانی بهداشت امیدوارند تا سال 2024، ویروس پولیو به‌طور کامل از روی زمین ریشه‌کن شود.
منبع: Medica- Xpress
