روزنامه سپید | اخبار 3 | 11 آذر 1393 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d32476
وقتی بحث تعرفه‌گذاری‌های جدید و کتاب ارزشگذاری خدمات نسبی به میان آمد. بنابر تجربه‌های دهه‌های اخیر، اولین موضوعی که به ذهن همه خطور کرد، بحث الزام‌آوری این کتاب و برنامه‌های طرح تحول نظام سلامت در این زمینه بود. «مگر این همه سال تعرفه‌ای وجود نداشت و ما شاهد زیرمیزی و پرداخت‌های بی‌جهت نبودیم؟» در تکاپو و کلنجار با همین سوالات بودیم که وزارت بهداشت برنامه خود را برای محکم کاری این فاز اعلام کرد. ۱۵ آبان ماه بود که سیدحسن هاشمی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در مراسمی، سامانه ملی پاسخگویی و رسیدگی به شکایات تعرفه‌های خدمات پزشکی را افتتاح کردند. سامانه ۱۶۹۰ با شعار تکریم جامعه پزشکی و تضمین حقوق مردم راه اندازی شد. بر اساس این سامانه تمام اشخاص حقیقی و حقوقی از این تاریخ این امکان را دارند علاوه بر روش‌های موجود از طریق تماس با سامانه تلفنی ۱۶۹۰ یا ثبت شکایت در سایت اینترنتی به نشانی www.1690.IR گزارش‌های خود را اعلام و کد رهگیری دریافت کنند
بر اساس آماری که علیرضا زالی، رئیس سازمان نظام پزشکی ایران، اعلام کرد، در ۱۰ روز اول اجرای این طرح تعداد شکایات قابل رسیدگی مربوط به خدمات تعرفه‌ای و بستری بر اساس مستندات در سامانه ۱۶۹۰ کمتر از ۱۰۰ مورد بوده‌است. حتی بنابر آمار، در برخی استان‌ها مانند گیلان هیچ شکایتی ثبت نشده‌است و یا مانند بوشهر تنها یک شکایت ثبت شده‌است. اگرچه برخی تلاش می‌کنند این تعداد کم را به معنی اندک تخلفات پزشکی در این استان‌ها نشان دهند اما این آمار نگرانی دیگری را همراه می‌آورد که مفهومش شاید عدم استفاده صحیح مردم از این سامانه باشد. در همین زمینه محمدجواد نظری‌مهر، عضو کمیسیون بهداشت مجلس به سپید می‌گوید: «در صورتی که فرهنگسازی درست انجام شود، نباید شاهد تخلفات باشیم.»
او در ادامه تصریح می‌کند: «یکی از اهداف طرح تحول نظام سلامت آن است که پدیده زیرمیزی از حوزه سلامت رخت بربندد. در این میان همزمان با ارائه تعرفه‌های جدید و ارزش گذاری نسبی خدمات که در جهت واقعی کردن تعرفه‌ها است؛ سامانه ۱۶۹۰ نیز برای شکایت مردم از تخلفات پزشکان راه افتاده‌است.» او در ادامه وجود چنین سامانه‌ای را ضروری می‌داند و می‌گوید: «این سامانه تلاشی برای جلوگیری از سودجویی است تا نیاز جامعه ما به ویژه در حوزه سلامت در مقابله با زیرمیزی رفع شود.» او در زمینه آمار منتشر شده از این سامانه در استان‌ها تصریح می‌کند: «باید مردم برای بهبود وضعیت سلامت چنین امکاناتی را جدی بگیرند، در غیر این صورت حق خود را از دست داده‌اند و ظلم را پذیرفته‌اند.» نظری‌مهر همچنین می‌گوید: «این آمار اگر نشان دهنده کاهش تخلفات نباشد به معنی آن است که ما خود پیگیر رفع مشکلات و برخوردهای اساسی در این زمینه نیستیم وشرایط را به همین شکل پذیرفته‌ایم.»
در همین راستا، رسول خضری، دبیر کمیسیون بهداشت مجلس نیز درباره این سامانه و نتایج اعلام شده، می‌گوید: «برای بررسی شکایات و تخلفات در حوزه خدمات درمانی بخش‌های مختلفی باید بررسی شود، به عبارتی سامانه ۱۶۹۰ که از سوی وزارت بهداشت مطرح شده‌است به تنهایی نمی‌تواند بیانگر تحولات باشد.»
او معتقد است: «تنها زمانی این نوع برنامه‌ها تاثیرگذاری دارند که این آمار را در کنار مراجعین حضوری و شاکی‌های شهرستان‌ها بررسی کنیم.» خضری در ادامه تاکید می‌کند: «البته فاز سوم طرح تحول به مدت ۳ تا ۶ ماه به صورت پایلوت است و در این مدت به طورکامل مسائل بررسی می‌شود، رضایت مردم و رضایت پزشکان، عملکرد بیمه‌ها، نظرات انجمن‌های صنفی و انجمن‌های علمی موردتوجه و ارزیابی قرار می‌گیرد و در نهایت برنامه برای رفع مشکلات در نظر گرفته‌می‌شود.» البته خضری در ادامه به محاسن این طرح نیز می‌پردازد و می‌گوید: «روال درست و خوبی است. در حال حاضر با توجه به اینکه همه مردم علاقمند هستند که در اسرع وقت و با کوتاه‌ترین زمان کارهای خود را پیش ببرند، طبیعتا استفاده از چنین سامانه‌ای برای کاهش زمان و هزینه بسیار مهم است.»
در این میان، حلیمه عالی از دیگر اعضای کمیسیون بهداشت و نماینده مردم سیستان و بلوچستان، فرهنگسازی در استفاده از این سامانه را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار می‌دهد و می‌گوید: «واقعیت آن است که ما برای ارائه هر خدمتی نیاز داریم پیش از آن فرهنگ بهره وری و استفاده از آن را ایجاد کنیم.» او در ادامه می‌افزاید: «سامانه ۱۶۹۰ از لحاظ فرایند بسیار مفید و حتی نیاز هر حوزه‌ای است. شاید هم تاکنون تعداد بسیاری از این سامانه استفاده کرده‌اند.» عالی معتقد است: «اگرچه در این بین راهنمایی صورت می‌گیرد اما بسیاری از مردم اطلاعی از حقوق خود ندارند و این مسئله هم برای آنها و هم برای پزشکان ممکن است مشکل ساز باشد.» او در ادامه تاکید می‌کند: « در بحث تعرفه‌ها هم همین است، فقط به شهرهای بزرگ نباید نگاه کنید، در کنار استفاده از چنین سامانه‌ای باید اطلاعات درست در تمام کشور به بیماران داده‌شود تا همه از نحوه پرداخت و دریافت مطلع باشند.» عالی در پایان می‌گوید: «باید
فرهنگ سازی شود و هدف از این سامانه به درستی مشخص باشد تا سطح کیفی ارائه خدمات بالا رود.»
با توجه به اظهارات این نمایندگان نمی‌توان و نباید این موضوع را انکار کرد که قلت استفاده از سامانه به معنی کاهش تخلفات نیست. در مقابل بسیاری از پزشکان معتقدند نوع رابطه پزشک و بیمار ازچنان شانی برخوردار است که عبارتی مانند «تشویق به شکایت» یا سایر الفاظ نامانوس دیگر لطمه عمیق و شاید غیرقابل جبرانی به آن وارد می‌کند. لذا همه مسئولان باید مراقب آسیب‌های احتمالی به رابطه پزشک و بیمار باشند. البته بنابر اعداد و ارقامی که کتاب ارزشگذاری نسبی خدمات مطرح کرده‌است، قشر بزرگی از جامعه پزشکی، آنچه به میان آمده‌است را ارقام واقعی یا حداقل نزدیک به واقعیت می‌دانند و همین مسئله این امید را ایجاد می‌کند که پدیده زیرمیزی از حوزه سلامت رخت بربندد.
سمیه متقی
