روزنامه سپید | اخبار 9 | 16 آذر 1393 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d32175
بررسی محققان دانشکده پزشکی ایکان در مونت‌سینای که نتایج آن در ژورنالClinica- Investigatio- منتشر شد، نشان می‌دهد که کلیه اهدایی افراد دارای واریانت کوچکی در ژنی کلیدی، به احتمال بیشتری در فرد دریافت کننده پیوند موجب تجمع بافت اسکار و در نتیجه نارسایی کلیه می‌شود.
اگر مطالعات بعدی ثابت کند که این واریانت موجب فیبروز (اسکارگذاری) کلیه‌های فرد دریافت‌کننده پیوند می‌شود، محققان می‌توانند از این یافته در غربالگری دهندگان پیوند و بهبود نتایج پیوند، بهره گیرند. علاوه بر این مشخص شدن پروتئین پیام‌رسانی که موجب فیبروز کلیه می‌شود، می‌تواند به محققان در تولید داروهای جلوگیری کننده از فیبروز در کلیه افراد دریافت کننده پیوند و یا شاید همه بیماران مبتلا به بیماری‌های کلیوی مزمن کمک کند.
باربارا مورفی، رئیس دپارتمان پزشکی و موری رودنبرگ، استاد نفرولوژی دانشگاه مونت‌سینای گفت: «مشخص کردن اهداف درمانی جدید برای جلوگیری از تشکیل اسکار در کلیه پیوند زده شده بسیار مهم است و مطالعه ما ارتباط شاخص‌های ژنتیکی و مسیرهای پروتئینی مرتبط با آن را با عدم موفقیت پیوند کلیه نشان می‌دهد. سازندگان دارو به زودی این مکانیسم‌ها را هدف بررسی‌های خود قرار خواهند داد.»
بررسی‌های پویش ژنومی (Genome Wide Associatio- Study)، نوعی بررسی رایج در سال‌های اخیر، تفاوت‌های موجود در کد ژنتیکی را برای پی بردن به وجود واریانتی مرتبط با صفتی خاص در یک جمعیت را بررسی می‌کند. در این مطالعه این صفت عبارت است از افزایش فیبروز در افراد دریافت کننده پیوند کلیه.
حتی کوچکترین واریانت ژنتیکی که چندشکلی تک‌نوکلئوتیدی (SNP) نامیده می‌شود، تنها با تغییر یک حرف از 2/3 میلیارد حرف کد DNA در انسان، می‌تواند تاثیر زیادی در یک صفت داشته باشد. این مطالعه وجود ارتباط معنی‌داری بین یکSNP به نام rs17319721 در ژن SHROOM3 و فیبروز پیشرونده کلیه و از دست رفتن عملکرد کلیه پیوندی را نشان داد.
کلیه‌ها مسئول تصفیه خون از قند و مواد زائد اضافی و خارج شدن آن به شکل ادرار از کلیه و بازجذب مواد غذایی ضروری هستند. ایجاد بافت‌های اسکار در این ساختار ظریف در طول زمان موجب تداخل با عملکرد مناسب کلیه می‌شود.
10 درصد بزرگسالان در ایالات متحده مبتلا به بیماری‌های مزمن کلیوی هستند و شیوع آن در حال افزایش است. بیماری‌های مزمن کلیوی علاوه بر نارسایی کلیه، در بسیاری از موارد خطر بیماری‌های قلبی-عروقی را افزایش می‌دهند. فیبروز در لوله‌های کلیه یکی از مراحل معمول در انواع بیماری‌های کلیوی مزمن ومشکلات مزمن در کلیه‌های پیوندی (نفروپاتی مزمن آلوگرافت یا CAN) است.
CAN موجب از دست رفتن عملکرد تدریجی در کلیه پیوندی می‌شود. درصد قابل توجهی ار بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن کلیوی و فیبروز در لوله‌های کلیه، به تدریج دچار نارسایی کلیه و به دنبال آن محتاج دیالیز یا پیوند کلیه می‌شوندتا به امروز درمان موثری برای جلوگیری از پیشرفت بیماری کلیوی وجود ندارد.محققان و پزشکان به دست‌آوردهای بزرگی در زمینه جلوگیری از پس زدن پیوند در طول چند سال اول، از طریق سرکوب سیستم ایمنی، رسیده‌اند، اما آسیب‌های طولانی مدت و بیماری به عنوان چالش اصلی باقی مانده است. پیشرفت تدریجی در پیش‌بینی اینکه آیا کلیه پیوندی بعد از عمل پیوند به التهاب و اسکار مستعدتر است یا نه می‌تواند به غلبه بر این چالش کمک کند.
مسیرهای تازه کشف شده و آشکار شدن اهداف درمانی جدید
محققان در این مطالعه پی بردند که وجود SNPrs17319721 در ژن SHROOM3 در دهنده کلیه، مرتبط با افزایش بیان ژن SHROOM3 است و در نتیجه مقادیر بالای پروتئین SHROOM در این ارگان در زمان پیوند وجود دارد. هرچه این پروتئین بیشتر باشد عامل رونویسی7like2 TCF7L2 بیشتری را فعال می‌کند و در نتیجه این عامل رونویسی ژن‌های متعددی با عملکردهای فراوان را در سلول روشن می‌کند. TCF7L2 عضوی از مسیر پیام‌رسانیWnt است و در نهایت موجب افزایش پیام‌رسانی از طریق عامل دگرگونی رشد بتا(TGF-β1) و افزایش بیان COL1A1 می‌شود.
TGF-β1 پیام ساخت بافت اسکار (بافت همبند) را می‌دهد که در حالت عادی برای ترمیم آسیب، ساختار بافت را بازیابی می‌کند، اما در یک کانتکست اشتباه ممکن است موجب فیبروز شود. COL1A1 (کلاژن، نوع 1، آلفا1)، ژن کد کننده ترکیب اصلی کلاژن نوع1 است که ترکیب پروتئینی عمده بافت‌های همبند مانند استخوان و غضروف و بافت اسکار تشکیل شده بعد از بهبود زخم است. این دو به همراه هم موجب افزایش فیبروز بافت می‌شوند.در مطالعات قبلی ارتباط SHROOM3 با بیماری مزمن کلیوی دیده شده بود، اما نقش اختصاصی و مکانیسمی که از طریق آن SHROOM3 روی جراحت پیوند و فیبروز کلیه تاثیر می‌گذارد مشخص نبود و در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفت. این تیم تحقیقاتی در نقاط زمانی ویژه‌ای بعد از پیوند، از کلیه پیوندی بیوپسی انجام دادند و سطح بیان ژن را 3 ماه بعد از پیوند به عنوان شاخصی برای اختلال عملکرد در 12 ماه بررسی کردند.ارتباط بین ژن SHROOM3، مسیرهای پروتئینی و فیبروز که از طریق GWAs دیده شده بود، با مطالعات در مدل‌های موشی مهندسی شده برای داشتن بیماری کلیوی انسانی، تایید شد.دکتر مورفی گفت: «برای کارآزمایی بالینی این مطالعه، کارهای بیشتری باید انجام شود. هرچند نتایج ما مرحله‌ای مهم و امیدبخش به سمت درمان‌های بیماری‌های مزمن کلیوی است.»
منبع: MedicalXpress
ترجمه: مهسا شیرانی
