روزنامه سپید | اخبار 2 | 18 آذر 1393 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d31956
پاتولوژی مادر طب بالینی است و ارتقای آن منجر به رشد طب بالینی می‌شود. با وجود این مشکلات بسیاری در سال‌های گذشته متوجه پاتولوژیست‌ها شد، به همین دلیل مکاتباتی با وزارت بهداشت داشته‌ایم و جلسات کارشناسی برگزار کرده‌ایم. کتاب جدید ارزش‌گذاری نسبی خدمات سلامت، تفاوت‌های زیادی با کتاب کالیفرنیا دارد و به نوعی می‌توان گفت نسخه دستکاری شده‌ای از متن اصلی آن است. برخی آیتم‌های این کتاب تغییر پیداکرده و تنها عنوانی که نمی‌توان برای آن به کار برد، ارزش نسبی خدمات است. ارزش نسبی خدمات در یک گروه تعریف و هر خدمت در هر رشته خاص با دیگر خدمات مربوط به آن سنجیده می‌شود. به عنوان مثال محاسبه می‌شود که تشخیص بیوپسی معده چه نسبتی با تشخیص یک تومور کولورکتال دارد. پس از مشخص شدن این مساله در هر رشته، باید ارزش نسبی خدمات رشته‌های مختلف را باهم سنجید. از حدود سه سال پیش و در زمان وزارت دکتر طریقت منفرد، در این خصوص تعاملی با انجمن‌ها صورت گرفت. انجمن آسیب‌شناسی ایران نیز به صورت فعال وارد قضیه شد که ارزش نسبی خدمات را در بخش‌های مختلف تشخیص‌های پاتولوژی تعیین کند. حدود ۲۰ استاد پاتولوژی از سه دانشگاه علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی و ایران را وارد این کارگاه‌ها کردیم و خبرگانی را از اداره تعرفه وزارت بهداشت به منظور برگزاری کارگاه آموزشی برای اساتید پاتولوژی به کارگرفتیم. اساتید در این کارگاه‌ها که در محل انجمن آسیب‌شناسی برگزار شد شرکت کردند و از این طریق این مهم عملیاتی شد. همچنین گروه‌هایی را برای قسمت‌های مختلف نظیر پاتولوژی گوارش، پاتولوژی پستان و... تشکیل دادیم و طبق الگوی آموزش داده شده در این کارگاه‌ها، ارزش نسبی خدمات پاتولوژی را در قالب یک بسته آماده و تحویل اداره تعرفه وزارت بهداشت کردیم و به نوعی از آن‌ها امضا گرفتیم. در حقیقت رشته پاتولوژی یکی از معدود رشته‌های پزشکی بود که ارزش نسبی خدمات و قیمت تمام شده خدمات پاتولوژی را کارشناسی و تقدیم وزارت بهداشت کرد و ما به خود بالیدیم که جزء اولین گروه‌هایی بودیم که این عمل را انجام دادیم. اما وقتی کتاب ارزش‌گذاری نسبی خدمات سلامت ابلاغ شد، دیدیم هیچ ردپایی از آن همه کار کارشناسی داخل کتاب نیست. به وزارت بهداشت مراجعه کردیم. جوابی که گرفتیم این بود که این موارد قابلیت پیاده شدن در کتاب را ندارد و به هیچ‌وجه مشخص نکردند که منظورشان از عدم قابلیت پیاده سازی چه بود؟ توجه به این نکته ضروری است که تعرفه یک خدمت سه جزء اصلی دارد که دو جزء آن در کتاب تعرفه قرار داده می‌شود و جزء دیگر آن که مربوط به سیاست‌گذاری از سوی وزارت بهداشت است، جایی نوشته نمی‌شود. جزء نخست حق ارزشی است که یک خدمت از باب تکنیکال یا فنی به خود می‌گیرد. به عنوان مثال مشخص شدن اینکه وقتی یک نمونه بیوپسی معده برداشته می‌شود، چه مقدار فضا و مواد مصرفی لازم دارد و چه تکنسینی باید این کار را انجام دهد. این جزء فنی کار است.
جزء دوم حرفه‌ای است که به میزان زمانی که پزشک صرف می‌کند و می‌خواهد روی آن کار کند، مربوط می‌شود. جزء حرفه‌ای برای تشخیص‌های پاتولوژی خیلی بالاست، چراکه پرسنل یا تکنسین توانایی انجام آن کار را ندارد و حتما باید متخصص پاتولوژی صاحب مدرک تحصیلی که یک دوره تجربی نیز گذرانده است پشت میکروسکوپ نشسته و این کار را انجام دهد. جزء سومی که در کتاب تعرفه لحاظ نمی‌شود، اما وزارت بهداشت باید حتما آن را در نظر بگیرد، بخش سیاست‌گذاری است. این بخش به اولویت‌های سلامت یک کشور مربوط است و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هر ساله باید این را مد نظر قرار دهد. این نکته بر همگان روشن است که هم‌اینک بیماری‌های قلبی عروقی و سرطان اولویت اصلی وزارت بهداشت هستند. وقتی سرطان‌ها جزء اولویت سلامت کشور است پس برای تشخیص‌ها یا اعمال جراحی مرتبط با سرطان باید جزء سیاست‌گذاری اعمال شود و آن به عنوان اولویت قرار گیرد. مزیت بخش سیاست‌گذاری این است که باعث می‌شود منابع مالی سازمان‌های بیمه‌گر و حتی منابع مالی از جیب مردم به سمت بیماری‌هایی که خطر بیشتری برای جامعه دارند، هدایت شود. فقط توجه عمومی به سرطان کافی نیست، بلکه باید تعرفه‌های تشخیصی به حدی باشند که زمانی که به نتیجه می‌رسد وزارت بهداشت و بیمه‌ها سرمایه‌ای را به آن اختصاص دهند. در حالیکه تشخیص سرطان‌ها با پاتولوژیست است، اما تعرفه آن دیده نشده، بنابراین انتظاری از بخش‌های دیگر نمی‌توانیم داشته باشیم. در صورت واقعی نشدن تعرفه‌ها بخش‌های آزمایشگاهی عقب می‌افتند، رشد نمی‌کنند و بیماران آسیب می‌بینند.
وقتی ارزش‌هایی که به خدمات پاتولوژی داده شد را با ارزش سایر خدمات مقایسه کردیم به آماری رسیدیم که قابل باور نیست. اگر میانگین تمام خدماتی که در رشته‌های مختلف وجود دارد، از نظر ارزش نسبی با میانگین خدمات پاتولوژی مقایسه شود، معلوم می‌شود که نسبت آن‌ها یک به چهارده است. به بیان دیگر اگر همه خدماتی که در رشته‌های مختلف اعم از داخلی، جراحی، اطفال و رادیولوژی انجام می‌شود، جمع و میانگین گرفته شود، عدد ۳۷ به دست می‌آید. در حالیکه این عدد در بخش پاتولوژی دو است و این قضیه به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست. تعرفه‌ای که برای خدمات پاتولوژی در کتاب ارزش‌گذاری تعرفه‌ها دیده شد باید ۳ برابر شود تا این شبهه پیش نیاید که وزارت بهداشت پاتولوژیست‌ها و خدمات تشخیصی را فراموش کرده است. انجام کارهای تشخیصی پیچیدگی‌های زیادی دارد و در بخش دولتی به طور میانگین قیمت آن ۷۰ هزار تومان بوده، اما همان کار در اعمال جراحی ۲ میلیون تومان هزینه دارد، بنابراین تعرفه‌های تشخیصی باید ۳ برابر تعرفه فعلی شود. از طرف دیگرشاهد افزایش عجیب و غریب برخی از تعرفه‌ها هستیم. بنده به هیچ وجه قصد این را ندارم که خدمات همکاران متخصص ژنتیک را زیر سوال ببرم، اما آیا تشخیص‌های قبل از تولد برای سندرم دان یا تالاسمی، اولویت سیستم سلامت کشور است یا تشخیص سرطان پستان، سرطان معده و روده؟ نسبت این موارد با هم قابل مقایسه نیست. بر این اساس است که ما معتقدیم در تدوین کتاب ارزش‌گذاری نسبی خدمات سلامت یک نگاه غیر کارشناسی حاکم بوده است.
فرید کرمی
رئیس انجمن علمی آسیب شناسی ایران
