روزنامه سپید | اخبار 13 | 12 خرداد 1395 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d31493
تقریبا 15 درصد زوج‌ها مشکل باروری دارند. در نیمی از موارد ناباروری یا تاخیر در باروری، مشکلی در مرد وجود دارد که با تشخیص و درمان به‌موقع اغلب قابل رفع خواهد بود. پزشکان پس از معاینات، ابتدا دستور یک یا دو نوبت آزمایش مایع منی (اسپرموگرام) خواهند داد.
هرچند برای تشکیل جنین فقط یک اسپرم (نطفه مرد) نیاز است، کم بودن تعداد اسپرم، افزایش اسپرم‌های با ظاهر غیرطبیعی و اسپرم‌های کم‌تحرک یا پایین بودن شاخص SMI در مردان دارای مشکل باروری بیشتر است؛ البته گاهی فقدان کامل اسپرم خبر خوبی از انسداد در لوله‌هاست که با یک جراحی کوچک رفع خواهد شد. تولید اسپرم همچنین بسیار متغیر است و جواب آزمایش در دفعات مختلف ممکن است تا 50 دردصد بهتر یا بدتر باشد.
به زوج‌هایی که تعداد اسپرم قابل‌قبول و تخمک‌گذاری مناسب دارند و می‌خواهند بچه‌دار شوند ولی پس از یکسال رابطه مکرر بدون جلوگیری باردار نشده‌اند، پیشنهاد IUI می‌شود. در این روش، منی فراوری شده، اسپرم‌های سالم و پرتحرک آن جدا شده و برای لقاح آماده‌سازی می‌شوند. این اسپرم‌ها با کاتتر به داخل رحم تزریق می‌شوند. این کار شانس باروری را در هر سیکل زنان تقریبا 10 برابر می‌کند. ولی مردانی که تعداد یا کیفیت اسپرم نامناسب دارند باید از روش‌های دیگر مانند IVF و میکرواینجکشن (ICSI) استفاده کنند.
اگر تعداد اسپرم کم باشد، هورمون تستوسترون و هورمون‌های LH و FSH که تنظیم کننده ترشح آن هستند، اندازه‌گیری می‌شوند؛ همچنین جستجوی اسپرم در ادرار بلافاصله بعد از انزال می‌تواند «پس زدن» منی را به مثانه مشخص کند.
برخی مردان در کروموزوم‌های خود نقایصی از قبیل کم یا زیاد بودن تعداد کروموزوم یا حذف قطعه‌ای از کروموزوم دارند که با آزمایش کاریوتایپ خون مشخص می‌شود. مردان یک کروموزوم X و یک کروموزوم Y دارند. از هر 600 مرد در کل و از هر 10 مرد با فقدان اسپرم یک نفر یک X اضافه دارد.
تقریبا 10 درصد مردان نابارور با تعداد مناسب اسپرم در آزمایش، دچار قطعه‌قطعه شدگی DNA در اسپرم هستند. این آزمایش روی همان نمونه اسپرموگرام انجام می‌شود و اگر قطعه‌قطعه شدگی DNA در بیش از 30 درصد اسپرم‌ها تشخیص داده شود، شانس موفقیت IUI از 20 درصد به کمتر از 1 درصد می‌رسد و احتمال مرگ و سقط جنین نیز در صورت تشکیل وجود دارد. در این موارد بهتر است IVF یا میکرواینجکشن انجام شود.
عوامل موثر بر قطعه‌قطعه شدن DNA شامل آلاینده‌های محیطی و صنعتی، آلودگی هوا، سیگار و مواد مخدر، واریکوسل، لباس تنگ و بالا بودن دمای بیضه، عفونت کلامیدیا و مایکوپلاسما، بیماری‌های تبدار، بیماری‌های مزمن مانند دیابت و سرطان و شیمی‌درمانی، چاقی و تغذیه نامناسب هستند. مصرف سبزیجات تازه، میوه‌های رنگی و ویتامین‌های آنتی اکسیدان در بهبود وضعیت موثرند.
سه قسمت از کروموزوم Y مستعد حذف ژنتیکی بسیار کوچکی است که در کاریوتایپ قابل تشخیص نیست ولی با روش دیگری روی خون تشخیص داده می‌شود. در کل 7 درصد مردان نابارور و حدود 20 درصد مردان با تعداد کم یا فقدان اسپرم گرفتار این بیماری هستند. گاهی با یافتن اسپرم در بیضه و تزریق آن با IVF یا ICSI این افراد می‌توانند بچه‌دار شوند.
ممکن است مردی مبتلا به بیماری سیستیک فیبروزیس نباشد، اما جهش در ژن آن بدون ایجاد علائم تنفسی، موجب نابودی وازدفران (لوله خروجی بیضه)، فقدان اسپرم در منی و حجم کم منی‌شود. این افراد نیاز به بیوپسی بیضه ندارند و اگر همسرشان ناقل ژن سیستیک فیبروزیس نباشد، می‌توانند با تزریق اسپرم صاحب اولاد شوند.
منبع: Choosing Wisely
