روزنامه سپید | اخبار 5 | 26 آذر 1393 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d31406
با گشتی کوتاه در شهر و نگاه به تابلوهای پزشکی، کمتر تابلویی به چشم می‌خورد که به‌عنوان تبلیغ، واژه لیزر برای تشخیص یا درمان در آن ذکر نشده باشد. امروزه شاهد افزایش چشم‌گیر لیزردرمانی در انواع بیماری‌ها هستیم، از کلینیک‌های پوست و مو گرفته تا طب فیزیکی و توانبخشی، چشم پزشکی، جراحی‌های خاص و غیره. این در حالی است که شاید بیمارانی که تا این حد در پی لیزردرمانی هستند، به هیچ‌وجه اطلاع کافی از عوارض درمان با لیزر نداشته باشند.
لیزر اگرچه غول تکنولوژی درمان به حساب می‌آید، اما استفاده مکرر و بی‌رویه از آن، دامن نگرانی را در حوزه بهداشت گسترانده است. یکی از نگرانی‌هایی که اینک مسوولین مربوطه را به تکاپو واداشته، این است که بتوانند هر چه زود‌تر جایگاه اصلی و واقعی لیزر را نمایان کرده و لیزر درمانی را از توهم و اغراق دور کنند.
بدین منظور هرساله کنگره انجمن پزشکی لیزی ایران برگزار می‌شود. امسال این همایش با دومین کنگره کاربرد لیزری در پزشکی همراه است. به همین‌منظور، نشست خبری با حضور رئیس شبکه ملی تحقیقات لیزر پزشکی، رئیس انجمن پزشکی لیزری ایران و دبیران اجرایی و علمی کنگره مذکور برگزار شد.
استانداردی در زمینه لیزر پزشکی وجود ندارد
در این نشست، رئیس شبکه ملی تحقیقات لیزر پزشکی با توجه به اینکه استانداردی در زمینه لیزر پزشکی وجود ندارد، گفت: «در حال تدوین استانداردهای مرتبط با این رشته پزشکی هستیم و این استانداردها تا پایان سال به وزارت بهداشت ارائه می‌شود.» محمدرضا رزاقی افزود: «از آنجایی که استانداردهایی در زمینه لیزر پزشکی وجود ندارد نمی‌توان با کاربران غیرمتخصصی که به صورت غیرقانونی از این تکنولوژی استفاده می‌کنند، برخورد کرد.» وی گفت: «امروزه افرادی که تخصصی در زمینه استفاده از لیزر در پزشکی ندارند، از این تکنولوژی نوین استفاده کرده و مشکلات زیادی را برای بیماران به وجود می‌آورند.» رزاقی ادامه داد: «اینکه چه کسانی می‌توانند از لیزر استفاده کنند باید تعریف شود تا اگر کسی خارج از این ضابطه عمل کرد با آن برخورد شود، ولی متاسفانه امروزه برخورد جدی صورت نمی‌گیرد، چرا که استانداردهای لازم را نداریم.» رزاقی گفت: «شورای راهبردی شبکه ملی تحقیقات لیزر پیشنهاد تدوین استانداردهای مرتبط با لیزر پزشکی را به معاونت تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت ارائه کرده و پس از تایید این معاونت، تدوین آن را آغاز کرده است.»
وی توضیح داد: «این استانداردها شامل تجهیزات لیزرپزشکی، نوع لیزرهای مرتبط با بیماری‌های مختلف، نحوه استفاده کاربران و متخصصانی است که اجازه کار را با لیزر دارند.» رئیس شبکه ملی تحقیقات لیزر پزشکی ادامه داد: «تا زمانی که مدیریتی جامع در این زمینه اعمال نشود، نمی‌توان از پراکنده‌کاری و انجام کارهای غیرعلمی جلوگیری کرد.»
وی ادامه داد: «تعداد زیادی از شبکه‌های تحقیقاتی در دانشکده‌ها به منظور تولید علم، دانش و فن‌آوری وجود دارد. هدف کلی از شبکه ملی تحقیقات لیزر در پزشکی این است که دانش لیزر پزشکی را در کشور بومی کنیم و این موضوع محقق نمی‌شود، مگر اینکه برنامه‌های تحقیقاتی و نظارت مستمر داشته باشیم تا در نهایت از ماحصل این برنامه‌های تحقیقاتی در مراکز مختلف به نتیجه نهایی یعنی دانش لیزر، تولید دستگاه‌های لیزر و نحوه استفاده از لیزر در شاخه‌های مختلف علوم پزشکی دست یابیم.»
دکتر رزاقی گفت: «ابتدا باید ببینیم که در بخش‌های دولتی و خصوصی چه ظرفیت‌هایی داریم و این اطلاعات در یک بانک اطلاعاتی جمع‌آوری شود. باید به این موضوعات توجه کنیم که امروز در بازار چه تجهیزاتی وارد شده است. به چه میزان به لیزر نیاز داریم، کاربران چه کسانی هستند، چه وارداتی باید داشته باشیم. آیا آموزش خاصی به افرادی که از لیزر استفاده می‌کنند داده می‌شود یا خیر؟ همه این مسائل موضوعاتی است که باید به آن توجه داشت، تا در نهایت از طریق شبکه بتوانیم ارتباطات را با مجموعه‌هایی که در زمینه لیزر کار می‌کنند، برقرار کنیم. باید تا به جایی برسیم که تولیدکنندگان را به طور کامل بشناسیم.»
رزاقی در مورد تولید تجهیزات لیزر پزشکی در داخل کشور اظهار کرد: «دانش بومی تولید تجهیزات لیزر پزشکی در کشور مطلوب است، اما روند تولید تجهیزات مناسب نیست.» وی ادامه داد: «باید در زمینه همکاری و آشنایی بیشتر تولیدکنندگان داخلی و تجار تلاش کرد و چالش‌های بومی مرتبط با این موضوع را مرتفع ساخت.» رزاقی افزود: «میزان واردات تجهیزات لیزر ، میزان نیاز کشور، تعداد کاربران و میزان تولید در کشور در شبکه ملی لیزر پزشکی در حال بررسی است و تا چند ماه آینده گزارش کاملی در این زمینه ارائه خواهد شد.»
استفاده از لیزر بدون داشتن علم کافی
رئیس انجمن پزشکی لیزری ایران نیز در این نشست با اشاره به اینکه علم لیزر در برخی مراکز درمانی اغراق‌آمیز مطرح شده، گفت: «حتی برخی مراکز بدون اینکه علم آن را داشته باشند به لیزر دسترسی یافته‌اند.» رضا فکرآزاد گفت: «انجمن لیزر به عنوان یک «سازمان‌های مردم نهاد» به منظور افزایش دانش لیزر در کشور تاسیس شده است. این انجمن قصد دارد به عنوان تنها «سازمان‌های مردم نهاد» رسمی در شبکه ملی تحقیقات لیزر در زمینه پزشکی کمک کند.»
وی ادامه داد: «تکنولوژی لیزر بسیار جلو‌تر از پزشکی حرکت می‌کند. لیزر‌ها بسیار پیشرفته و دقیق هستند و ما نمی‌توانیم از دنیا عقب بمانیم. البته باید گفت که لیزر پاسخ همه سوالات را نمی‌دهد. در حال حاضر لیزر در بسیاری از درمان‌ها کاربرد دارد و کمتر چشم‌پزشکی است که از خدمات لیزر استفاده نمی‌کند، ولی قرار نیست که علم چشم‌پزشکی تنها در لیزر خلاصه شود.»
فکرآزاد در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «در رشته پوست هیچ تابلویی نیست که کلمه لیزر در کنار آن نباشد. متاسفانه در برخی مراکز درمانی این موضوع اغراق‌آمیز مطرح شده است. حتی برخی مراکز بدون اینکه علم آن را داشته باشند به لیزر دسترسی یافته‌اند. در اینجا وظیفه ما است که باید‌ها و نباید‌ها را تعریف کنیم.» وی با اشاره به اینکه در برخی از رشته‌ها از جمله جراحی‌های مختلف به لیزر کمتر توجه شده، گفت: «این در حالی است که در برخی رسانه‌ها جراحی بینی با لیزر به منظور جلب مراجعان تبلیغ می‌شود.»
فکرآزاد با تاکید بر اینکه پزشک معالج باید در خصوص نحوه درمان به بیمار توضیح دهد، گفت: «کشور ما از نظر ارائه خدمات درمانی از دنیا عقب‌تر نیست، البته محدودیت‌هایی در واردات دستگاه‌ها و تجهیزات وجود دارد که قیمت آن گران تمام می‌شود.»
رئیس انجمن پزشکی لیزری ایران بیان کرد: «در کنگره امسال از فیزیک‌دانانی که علم لیزر را بومی کرده‌اند، دعوت به عمل آمده تا دانش کاربران را به‌روز رسانی کنند.»
فکرآزاد در ادامه به قصور پزشکان در نحوه استفاده از لیزر اشاره کرد و گفت: «قصور در استفاده از لیزر همیشه به دلیل عدم تخصص پزشک نیست گاهی عدم کارکرد صحیح دستگاه منجر به وارد کردن صدمه به بیمار می‌شود.»
رئیس انجمن پزشکی لیزری ایران در پایان به تولید تجهیزات لیزر اشاره کرد و گفت: «با وجود اینکه دانش ساخت این تجهیزات در کشور وجود دارد، استقبال پزشکان از تجهیزات داخلی بسیار کم است.»
نهمین همایش انجمن پزشکی لیزری ایران همزمان با دومین کنگره کاربرد لیزر در علوم پزشکی تحت‌عنوان کنگره تازه‌های لیزر در پزشکی از دهم تا دوازدهم دی ماه سال جاری در سالن ابن‌سینای دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار می‌شود.
پدیده مظفری
