روزنامه سپید | اخبار 2 | 09 آبان 1394 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d3019
مذاکرات قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی برای حل بحران سوریه برای نخستین بار با حضور ایران آغاز شد
وزرای خارجه ایران و آمریکا بار دیگر با هم دیدار و گفت‌وگو کردند. با پایان مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 و دستیابی دو طرف به یک توافق تاریخی، این دیدگاه به‌طور وسیعی در بین تحلیلگران روابط بین‌الملل و دیپلمات‌های ایرانی و حتی غربی شکل گرفت که الگوی توافق هسته‌ای قابلیت تسری به سایر حوزه‌های مورد اختلاف ایران و قدرت‌های جهانی و به‌ویژه آمریکا را دارد. بحران‌های منطقه‌ای و از جمله سوریه و مقابله با تروریست‌های داعش مهمترین این موارد بود؛ موضوعاتی که زمینه دور تازه‌ای از مذاکرات بین ایران و آمریکا را فراهم آورده است. در این چارچوب بود که وزیر امور خارجه آمریکا عصر روز پنجشنبه به محل اقامت محمد جواد ظریف رفت و با وی گفت‌وگو کرد. در دیدار وزرای خارجه ایران و امریکا که با حضور برخی از اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای دو کشور برگزار شد، طرفین در خصوص روند اجرایی شدن برجام گفت‌وگو و تبادل‌نظر کردند. این دیدار در حالی صورت گرفت که اخیرا مقام معظم رهبری بر ممنوعیت مذاکره با آمریکا تاکید کرده بودند و همین امر باعث شد تا طی دو روز گذشته، این موضوع در محافل سیاسی و شبکه‌های مجازی محور بحث‌های تندی قرار گیرد. با این حال، سخنگوی وزارت امورخارجه دیروز به خبرگزاری ایرنا اعلام کرد که سفر دکتر ظریف به وین برای حضور در مذاکرات حل بحران سوریه با تایید بالاترین مقامات عالی کشور انجام شد. همچنین، سرگئی لاوروف (وزیر خارجه روسیه) شامگاه پنجشنبه با حضور در محل اقامت ظریف در وین با وی درباره مسائل منطقه و اوضاع سوریه گفت‌وگو کرد. فدریکا موگرینی، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا، هم در دیدار با وزیر امور خارجه ایران آمادگی این اتحادیه برای رایزنی در زمینه‌های دوجانبه و منطقه‌ای با ایران را اعلام کرد. ظریف درباره این دیدارها گفت: «گفت‌وگوهایم با جان کری منحصر به هسته‌ای بود؛ همچنین گفت‌وگوهایی با خانم موگرینی درخصوص برجام و مسایل منطقه داشتیم تا بحث اراک و سایر بحث‌های ضروری برای اجرای برجام انجام شود.»
مذاکرات، زیرپا گذاشتن خطوط قرمز نیست
یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی سپید تعارض بین حضور هیات ایرانی در مذاکرات سوریه را با مواضع اخیر مقام معظم رهبری رد کرد. عوض حیدرپور توضیح داد: «اوایل ماه اوت یا اوایل مردادماه بود که بشار اسد از ایران و روسیه درخواست کرد که برای حل بحران سوریه به مردم این کشور کمک کنند. در این درخواست کمک آمده بود که ارتش سوریه پایه کار است؛ اما اما به لحاظ امکانات و پشتیبانی هوایی و مالی و مستشار نظامی مشکل دارد. لذا ایران، عراق و روسیه با سوریه توافق کردند که به این کشور کمک کنند. جمع‌بندی این شد که روسیه از طریق حملات هوایی، ایران با کمک مالی و مستشاری نظامی، و عراق در جبهه شرقی به روسیه کمک کند. بعد از این صحنه تغییر کرد و شرایط به نفع سوریه شد. الان غرب هم به این باور رسیده که به غیر از مذاکره سیاسی نمی‌توان بحران سوریه را حل کرد. درواقع، برای جلوگیری از حملات تروریستی و گروه‌های تکفیری و داعش، دنیا می‌خواهد این بحران را با مذاکره و راه‌حل سیاسی حل کند و در همین جهت، سلسله نشست‌هایی با حضور کشورهای منطقه، روسیه، ایران، ترکیه و آمریکا و اروپا شروع شده است.» این نماینده مجلس با تاکید بر اینکه «این مذاکرات صرفا برای صحبت درباره مسئله سوریه است و ربطی به مسائل دیگر ایران ندارد»، گفت: «در این نشست هم آمریکا و هم ایران حضور دارند. من فکر می‌کنم این مسئله اگرچه مستقیم مسئله ایران نیست؛ اما نشان می‌دهد که ایران حاضر است درباره مسائل منطقه با دنیا مذاکره کند. این به معنای زیرپا گذاشتن خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران نیست. بلکه به معنای تعامل ایران با دنیا برسر مسائل منطقه و نشان از دیپلماسی فعال ایران است.»
موسویان: ایران گامی به جلو برداشت
سیدحسین موسویان، دیپلمات و عضو پیشین هیات مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، نیز گفت: «پس از توافق هسته‌ای وین و تایید برجام، نشان دادن این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است که ایران آماده همکاری درباره مدیریت بحران خاورمیانه است.» موسویان در گفت‌وگوی تلفنی با روزنامه نیویورک تایمز افزود: «این گفته جای شگفتی ندارد که اگر توافق هسته‌ای وین به صورت منصفانه و عادلانه اجرا شود، به گونه‌ای که برای همه طرف‌ها عزتمندانه باشد، ایران با مذاکره برای گام‌های بعدی درباره دیگر مسایل نیز موافقت خواهد کرد.» به گفته موسویان که در دانشگاه پرینستون تدریس می‌کند، این پیشرفت و گام بزرگی به جلو به شمار می‌رود.
انتقاد از حضور عربستان
از سوی دیگر، درحالیکه مذاکرات تازه با آمریکا بحث‌انگیز شده است؛ رییس ستاد کل نیروهای مسلح در موضعی متفاوت از حضور عربستان در نشست وین 2 انتقاد کرد و گفت: «رژیم عربستان جنایتکار جنگی است و حضورش در مذاکرات چندجانبه درمورد سوریه مشکوک و غیرمشروع است.»
هتل امپریال
میزبان دومین نشست تاریخی ایران
در این شرایط نشست بین‌المللی سوریه دیروز برای اولین بار با حضور ایران و کشورهای موثر در سطح منطقه‌ای، فرامنطقه‌ای و بین‌المللی در هتل «امپریال» وین آغاز شد. این نشست تحت عنوان «وین 2» با حضور وزیران خارجه،ایران، لبنان، عراق، روسیه، آمریکا، فرانسه، انگلیس، آلمان، قطر، امارات متحده عربی، عربستان، اردن، عمان، ترکیه، مصر، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا، قائم‌مقام وزیر خارجه چین و نماینده سازمان ملل در امور سوریه در یکی از تاریخی‌ترین و قدیمی‌ترین هتل‌های شهر وین آغاز شد. هتل امپریال در طی سال‌ها همواره برای برگزاری نشست‌ها و مجامع مهم بین‌المللی نیز مورد توجه بوده است و بعد از «کوبورگ» دومین هتل بزرگ و تاریخی وین که میزبان توافق نهایی هسته‌ای بود، میزبان یکی دیگر از مذاکرات مهم بین‌المللی است که در آن ایران نقش مهم و کلیدی خواهد داشت.
تکذیب ادعای رویترز درباره برنامه ایران
در این میان، خبرگزاری رویترز در آستانه برگزاری نشست دیروز مدعی شد: ممکن است ایران تمایل داشته باشد تا از پافشاری در باقی ماندن بشار اسد (رئیس‌جمهور سوریه) در قدرت عقب‌نشینی کند. اما حسین امیرعبداللهیان، مدیرکل عربی آفریقایی وزارت امور خارجه، هرگونه خبر و گزارش را مبنی بر اینکه ایران پذیرفته بشاراسد ظرف شش ماه از قدرت برود قویا تکذیب کرد و به خبرنگاران ایرانی در وین گفت: «این خبر که ایران با رفتن اسد ظرف شش ماه موافقت کرده؛ دروغ است.»
ظریف: شرطی برای مذاکره نپذیرفتیم
محمدجواد ظریف هم در بدو ورود به وین به خبرنگاران اعلام کرد: «ایران هیچگاه برای حضور در مجامع بین‌المللی شرطی را نمی‌‌پذیرد. ایران یک کشور ثبات‌بخش در منطقه است و نمی‌‌شود برای حضورش در مجامع شرطی قائل شد.» وی درمورد حضور ایران در نشست وین گفت: «تلاش‌های بین‌المللی برای پایان دادن به بحران سوریه که یک بحران ناشی از مداخله خارجی در سوریه و تقویت گروه‌های افراطی است و ظاهر امر این است؛ کسانی که برای حل بحران سوریه تلاش‌ها کردند، به این نتیجه رسیدند که بدون حضور ایران امکان رسیدن به یک راه‌حل معقول برای سوریه وجود ندارد. ایران با مواضعی که همواره داشته یعنی تاکید بر اینکه تصمیم‌گیری راجع به آینده سوریه فقط مربوط به مردم سوریه است و دیگران باید از مداخله در امور سوریه خودداری کنند.»
وزرای امور خارجه ایران و کشورهای غربی حاضر در این نشست دیدگاه‌های خود را درباره اهمیت کنفرانس وین 2 عنوان کردند که خلاصه آنها از این قرار است:
جان کری، وزیر امور خارجه امریکا: دید من به نشست بررسی اوضاع سوریه در وین اتریش مثبت است.
لوران فابیوس، وزیر خارجه فرانسه: مذاکرات وین برای حل بحران سوریه بسیار مهم است. از نخستین روز مناقشات سوریه این اولین بار است که همه بازیگران اصلی دور یک میز جمع شده‌اند. باید تغییرات اساسی در سوریه انجام شود و لازم است تلاشمان را علیه داعش و جبهه النصره بیشتر و کارآمدتر کنیم.
فدریکا موگرینی، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا (پس از دیدار با ظریف): تمام بازیگرهای مهم چه در منطقه و چه در سطح بین‌المللی فردا در وین حضور دارند.همین که همه طرف‌ها این تعهد را داشته‌اند که به وین بیایند و دور یک میز جمع شوند، یک نقطه عطف است برای دستیابی به یک راه‌حل سیاسی که یک هفته پیش حتی تصورش هم سخت بود. اگر همه چیز خوب پیش رفت؛ مسیر این رشد سیاسی باز می‌شود و این می‌تواند آغاز دیدارهای آینده و دیدارهای بیشتر باشد. همین که ما به این شکل اینجا جمع شدیم بسیار نکته مهمی است.
فیلیپ‌هاموند، وزیر خارجه انگلیس: وزیران خارجه برای مذاکرات سوریه در وین هستند. این تعارض سال‌ها طول خواهد کشید؛ مگر آنکه جامعه بین‌الملل برای پایان دادن به آن وارد عمل شود.
فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر خارجه آلمان: گمان نمی‌‌کردم روزی نشستی با حضور امریکا و اروپا و همسایگان سوریه و ایران و عربستان تشکیل شود و این دو کشور دور یک میز بنشینند. به همین دلیل است که امیدواریم در بحران سوریه به یک راه حل برسیم و بتوانیم این جنگ چندساله را که در سوریه در جریان است با موفقیت پایان بدهیم. برای رسیدن به این موفقیت، ایران و بقیه کشورها باید تلاش کنند که از راه سیاسی و دیپلماتیک به مناقشات سوریه پایان دهند.
استفان دی‌میستورا، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه: حضور ایران در نشست وین، تفاوت عمده‌ای ایجاد می‌کند. بر کسی پوشیده نیست که ایران نقش زیادی در سوریه دارد. اگر ما به صورت جدی درباره فرایند سیاسی شروع به مذاکره کنیم، این اتاق می‌تواند تاریخ‌ساز باشد.
