روزنامه سپید | اخبار 13 | 04 خرداد 1395 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d29588
تاندون ها معمولا بافت حد واسط بین عضله و استخوان هستند. به کمک آنها است که عضله نیروی خود را به استخوان اعمال کرده و موجب حرکت استخوان در محل مفصل می‌شود. تاندون کشکک (Patellar tendon)کمی فرق دارد. این تاندون در واقع دو استخوان را به هم متصل می‌کند. تاندون کشکک در زیر استخوان کشکک قرار دارد و آن را به قسمت‌های بالایی درشت‌نی متصل می‌کند. برای اینکه متوجه این تفاوت شویم، کمی توضیح بیشتر ضروری است.
عضله اصلی برای مستقیم کردن زانو، عضله چهارسر ران(Quadriceps) است. این عضله در جلوی ران قرار دارد. در پایین‌ترین قسمت این عضله، تاندون چهارسر ران (Quadriceps tendon) آن را به استخوان کشکک متصل می‌کند. استخوان کشکک هم به وسیله تاندون کشکک به استخوان درشت‌نی متصل می‌شود. در واقع کشکک یک استخوان حد واسط بین تاندون چهارسر و تاندون کشکک است. بدین طریق عضله چهارسر راه طولانی‌تری را برای اتصال به استخوان برگزیده و از طریق دو تاندون و یک استخوان کشکک در نهایت به استخوان هدف یعنی استخوانی که می‌خواهد حرکت دهد، متصل می‌شود.
پارگی تاندون کشکک ممکن است کامل یا ناقص باشد. محل پارگی آن معمولا در محل اتصال به کشکک است و حتی می‌تواند هنگام پاره شدن، تکه‌های کوچکی را از استخوان کشکک نیز با خود از جا بکند. اگر پارگی این تاندون در زمینه یک بیماری دیگر باشد معمولا محل پارگی در وسط تاندون است. این پارگی بیشتر در افراد میانسال و آنها که درگیر فعالیت‌های ورزشی مثل دویدن و جهیدن هستند، اتفاق می‌افتد.
علل پارگی تاندون کشکک
مهم‌ترین علل پارگی عبارتند از:
آسیب: یک نیروی بسیار قوی موجب پارگی تاندون می‌شود. شایع‌ترین آنها عبارتند از:
سقوط: ضربه مستقیم به جلوی زانو و محل تاندون که موجب پارگی آن می‌شود. ممکن است بر اثر اصابت یک جسم تیز هم این تاندون پاره شود.
جهیدن: بیشتر در موقعی است که فرد در حین جهش در حال فرود آمدن به زمین است. در این حال به ناگهان تاندون کشکک تحت کشش زیادی قرار گرفته و پاره می‌شود.
ضعف تاندون: تاندون ضعیف شده و نیروی مختصری موجب پارگی آن می‌شود. شرایطی که می‌تواند این تاندون را ضعیف کند عبارتند از:
تاندنیت کشکک Patellar tendonitis: تاندنیت به معنای التهاب تاندون است. التهاب تاندون کشکک در کسانی که زیاد می‌دوند یا ورزش‌های جهشی انجام می‌دهند، به‌وجود می‌آید.
بیماری‌های مزمن: مثل بیماری‌های مزمن کلیوی، روماتیسم، دیابت، عفونت و ...
دارو: استاده از داروهای حاوی کورتن و داروهای آنابولیزان که گاهی به نادرست در بدنسازی از آنها استفاده می‌شود.
جراحی: مثل تعویض مفصل زانو یا بازسازی رباط صلیبی. در حین انجام این اعمال جراحی ممکن است به تاندون کشکک آسیب وارد شود.
علایم پارگی تاندون کشکک
مهم‌ترین علامت احساس یا شنیدن صدای پاره شدن تاندون است. به‌دنبال آن درد و تورم در ناحیه ایجاد می‌شود. دیگر علائم عبارتند از :
فرو رفتگی پوست درست در زیر استخوان کشکک، یعنی جایی که تاندون به استخوان می‌چسبد.
خون‌مردگی در محل
حساسیت به فشار در محل
بالا رفتن کشکک به بالاتر از محل طبیعی خود
عدم توانایی فرد در مستقیم کردن زانو
مشکل در راه رفتن
تشخیص پارگی تاندون کشکک
در رادیوگرافی ساده بالا رفتن کشکک مشخص می‌شود.
ام. آر. آی. می‌تواند پارگی تاندون را نشان دهد.
درمان پارگی تاندون کشکک
انتخاب نوع درمان به توسط پزشک ارتوپد با در نظر گرفتن عوامل متعددی مثل علت پارگی، نوع پارگی، سن بیمار، درجه فعالیت بیمار و عوامل دیگر متغیر است.
درمان غیر جراحی
از این درمان معمولا برای پارگی‌های کوچک و ناقص استفاده می‌شود. در این روش درمانی با استفاده از یک بریس که دور ران و زانو و ساق بسته می‌شود، زانو در حالت مستقیم نگه داشته شده و به آن تا حدود 6-3 هفته اجازه خم شدن نمی‌دهند. بعد از آن نرمش‌هایی برای بهبود دامنه حرکت زانو و تقویت عضله چهارسر ران به بیمار آموزش داده شده و توسط بیمار اجرا می‌شود.
درمان جراحی
اکثر کسانی که دچار پارگی تاندون کشکک شده‌اند، نیاز به جراحی دارند. این جراحی به صورت ترمیم محل پارگی است. عمل جراحی هرچه زودتر انجام شود نتیجه درمان بهتر است. تاخیر در درمان موجب فاصله گرفتن دو طرف پارگی شده و به‌هم رساندن مجدد آنها را بسیار مشکل می‌کند. اگر بیش از یک ماه از پارگی گذشته باشد، به‌هم رساندن دو سر پارگی ممکن است ناممکن باشد. در این موارد پزشک جراح ممکن است از محل دیگری از بدن بیمار تاندون گرفته و در محل پارگی پیوند بزند.
مشکلات احتمالی بعد از جراحی
شایع‌ترین آنها ضعف در راست کردن زانو و محدودیت در خم کردن کامل زانو است. گاهی اوقات محل ترمیم مجددا پاره می‌شود. ممکن است بعد از ترمیم محل کشکک در جلوی زانو کمی جابه‌جا شده باشد.
باز پروری بعد از جراحی
بعد از عمل جراحی کل اندام تحتانی به وسیله یک بریس یا یک گچ بلند حمایت می‌شود تا زانو را در حالت مستقیم نگه داشته و مانع از خم شدن آن شود. در این مدت بیمار برای راه رفتن از عصا استفاده می‌کند. بعد از خارج کردن بریس یا گچ که زمان آن را پزشک معالج تعیین می‌کند، نرمش‌های مخصوصی زیر نظر متخصص ارتوپد و فیزیوتراپ برای به‌دست آوردن مجدد دامنه حرکتی زانو و افزایش قدرت عضلات ران انجام می‌شود.
مهرداد منصوری
متخصص اورتوپدی
