همانند هیپوکالمی، هیپرکالمی نیز میتواند خود را با احساس ضعف نشان دهد. مثال عینی آن، آقای 60 ساله ESRD بودند با شکایت ضعف بهدنبال فعالیت سنگین و ایستادن طولانیمدت که ذکر میکردند که چون امروز دیالیز شدهاند، نیازی به بررسی و انجام آزمایش نیست و صرفا برای تزریق یک آمپول تقویتی مراجعه کردهاند. سرانجام پس ازتوضیح خطرات احتمالی و اصرار زیاد بیمار رضایت به انجام ECG دادند.
همانطور که ملاحظه میکنید، از بین رفتن موج P و پهن شدن کمپلکس QRS دیده میشود. بیمار قبل از آماده شدن جواب آزمایش تحت درمان هیپرکالمی قرار گرفت. پتاسیم آزمایشگاهی این بیمار 7 گزارش شد.
به پتاسیم بالای 5 هیپرکالمی گفته میشود و علل آن شامل موارد زیر است:
نارسایی حاد یا مزمن کلیه
اسیدوز: DKA، آدیسون، نارسایی آدرنال و برخی انواع RTA
مرگ سلولی: رابدومیولیز، سندرم لیز تومور، همولیز، ماسیو ترانسفوزیون، crush injury، سوختگی
داروها: بتابلوکر، مسمومیت دیگوکسین، سوکسینیل کولین، ACEI، ARB، NSAIDs، آلداکتون و آمیلوراید.
تغییرات کلاسیک نوار قلب در هیپرکالمی:
موج T قلهای و نوک تیز (موج T بلند در هیپرکالمی معمولا نمای قرینه دارد و قاعده آن نسبتا باریک است و حدود 2/0 ثانیه یا یک خانه بزرگ طول میکشد)، طولانی شدن PR و از بین رفتن موج P و در نهایت پهن شدن QRS و ایجاد Sine wave.
درمان هیپرکالمی:
در موارد پهن شدن QRS، 10 سیسی از کلرید کلسیم 10 درصد تا دو بار (اگر از گلوکونات کلسیم استفاده میشود، دوز بالاتری مورد نیاز است)
10 واحد انسولین رگولر به علاوه 100 سیسی دکستروز 50 درصد تزریق وریدی (شروع اثر در کمتر از 15 دقیقه است و حداکثر 6/0 میلیاکیوالان در لیتر پتاسیم را کاهش میدهد)
نبولایز دوز بالای آلبوترول (4 برابر دوز مورد استفاده برای درمان برونکواسپاسم، پس از 15 دقیقه منجر به کاهش پتاسیم به میزان 5/0 تا 1 میلیاکیوالان در لیتر میشود)
تزریق بیکربنات سدیم (البته گفته میشود تنها در بیماران اسیدوتیک سودمند است)
نرمال سالین به میزان 100 تا 250 سیسی که در بیماران آنوریک باید با مشورت نفرولوژیست تجویز شود.
همودیالیز (در یک ساعت اول 1 میلیاکیوالان در لیتر و طی دو ساعت بعد نیز 1 میلیاکیوالان در لیتر میزان پتاسیم را کاهش میدهد)
اگر بیمار نارسایی کلیه ندارد مثلا در سندرم لیز تومور یا رابدومیولیز با برونده ادراری کافی، میتوان از نرمال سالین + لازیکس استفاده کرد.
نکته: کیاگزالات در درمان حاد هیپرکالمی کاربرد ندارد چون بعد از چهار ساعت اثر میکند.
نکته بسیار مهم: هیپرکالمی یکی از مواردی است که باید به عنوان علت قابل رفع ایست قلبی همواره در نظر گرفته شده و در بررسی 5H حین احیای پیشرفته قلبی ریوی مورد توجه قرار گیرد.
در ایست قلبی تنفسی با هیپرکالمی تشخیص داده شده یا مشکوک، ضمن انجام فرایند ACLS کلرید کلسیم را به صورت push تزریق میکنیم، از ترکیب انسولین و گلوکز حین احیا استفاده میکنیم، بیکربناتسدیم هم میتواند حین احیای بیمار با هیپرکالمی کمک کننده باشد، اپینفرین نیز میتواند پتاسیم سرم را حین احیا 25/0 میلیاکیوالان در لیتر کاهش دهد و نهایتا دیالیز emergenبرای بیمار به کار گرفته میشود.