روزنامه سپید | اخبار 5 | 14 بهمن 1393 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d27748
نشانگرهای تومور موادی هستند، که سلول‌های توموری، یا سایر سلول‌های بدن در پاسخ به سرطان یا شرایط خاص خوش‌خیم (غیرسرطانی) تولید می‌کنند. این مواد را می‌توان در خون، ادرار، بافت توموری یا در سایر بافت‌ها یافت. نشانگرهای تومور متفاوتی در انواع مختلف سرطان یافت شده‌اند و سطوح نشانگرهای تومور مشابه می‌تواند در بیش از یک نوع سرطان تغییر کنند. افزون بر آن، سطوح نشانگرهای تومور در همه افراد سرطانی تغییر نمی‌کند، به ویژه اگر سرطان در مرحله اولیه باشد. برخی از سطوح نشانگرهای تومور در بیمارانی با شرایط غیرسرطانی نیز تغییر می‌کند. تاکنون، محققان تعداد فراوانی را از مواد شناسایی کرده‌اند که به‌نظر می‌رسد در زمان وجود برخی انواع سرطان، به‌صورت غیرطبیعی بالا می‌روند. برخی از این مواد، در شرایط و بیماری‌های دیگری هم یافت می‌شوند. دانشمندان برای همه انواع سرطان، نشانگر پیدا‌نکرده‌اند.
نشانگرهای خطر چه هستند؟
برخی از افراد به‌علت تغییر در ژن‌های معینی که به موتاسیون یا جهش معروف است، قابلیت بیشتری در پیشرفت انواع خاصی از سرطان دارند. به وجود چنین تغییری گاهی نشانگر خطر گفته می‌شود. آزمایش‌ها برای نشانگرهای خطر، به پزشک کمک می‌کند تا قابلیت امکان به‌وجود آمدن یک سرطان خاص را در برخی از افراد پیش‌بینی کند. نشانگرهای خطر نشان می‌دهند که احتمال بروز سرطان بیش‌تر است، در حالی‌که نشانگرهای تومور امکان وجود سرطان است.
نشانگرهای تومور چگونه در مراقبت سرطان به‌کار می‌روند؟
نشانگرهای تومور در تعیین، تشخیص و درمان برخی انواع سرطان به‌کار می‌روند. اگرچه سطح غیرطبیعی یک نشانگر تومور ممکن است، دلالت به‌وجود یک سرطان کند، معمولا، به‌تنهایی برای تشخیص سرطان کافی نیست. بنابراین، اغلب برای تشخیص سرطان از اندازه‌گیری نشانگرهای تومور، همراه با سایر آزمایش‌ها، مانند نمونه‌برداری از بافت انجام می‌شود. سطوح نشانگرها معمولا پیش از درمان اندازه‌گیری می‌شوند تا به طراحی یک درمان مناسب به پزشک کمک کند. در برخی انواع سرطان، سطوح نشانگرها نشان‌دهنده مرحله (پیشرفت) بیماری است. گاهی از سطوح نشانگرهای تومور همچنین، برای بررسی میزان پاسخ‌دهی بیمار به درمان استفاده می‌کنند. کاهش یا بازگشت به سطح طبیعی نشان می‌دهد، که سرطان به درمان پاسخ داده، در حالی‌که افزایش نشان‌دهنده عدم پاسخ سرطان به درمان است. بعد از اتمام درمان، سطوح نشانگرهای تومور ممکن است برای بررسی عود سرطان استفاده شود.
نشانگرهای تومور چگونه و چه زمانی اندازه‌گیری می‌شوند؟
پزشک نمونه خون ادرار یا بافت را برای بررسی نشانگرهای تومور به آزمایشگاه می‌فرستد. در آزمایشگاه از روش‌های مختلف برای ارزیابی سطح نشانگر تومور استفاده می‌شود. اگر از نشانگرهای تومور برای تعیین میزان موفقیت درمان یا عود بیماری استفاده شود، سطوح نشانگر تومور، اغلب در تمام دوره‌ای از زمان، برای بررسی افزایش یا کاهش، اندازه‌گیری می‌شود. معمولا، این اندازه‌گیری‌های سلسله‌ای و پشت سرهم، نسبت به اندازه‌گیری واحد، پرمعناتر هستند. سطوح نشانگر تومور در هنگام تشخیص، قبل، ما بعد و در طول درمان کنترل می‌شود و سپس، دوره برای بررسی عود بیماری به‌کار می‌رود.
