روزنامه سپید | اخبار 5 | 18 بهمن 1393 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d27530
پرتودرمانی چیست؟ پرتودرمانی روشی برای درمان سرطان است که در آن برای نابودی و جلوگیری از انتشار سلول‌های سرطانی، از دوز بالای پرتو استفاده می‌کنند. از دوز پایین اشعه با عنوان اشعه x برای دیدن درون بدن و تصویربرداری استفاده می‌کنند، مانند تصویر گرفته شده با اشعه x از دندان یا استخوان‌های شکسته. استفاده از اشعه در درمان سرطان بسیار شبیه به همان روش است، با این تفاوت که اشعه را با دوز بالاتری استفاده می‌کنند.
پرتودرمانی چگونه اعمال می‌شود؟ پرتودرمانی گاهی به‌صورت خارجی (وقتی دستگاه بیرون از بدن سلول‌های سرطانی را هدف قرار دهد) انجام می‌شود و گاهی به‌صورت داخلی (وقتی منبع تشعشع درون بدن در نزدیکی سلول‌های سرطانی قرار بگیرد) مورد استفاده قرار می‌گیرد. از هر دو شکل آن در درمان بیماران استفاده می‌شود.
چه بیماری به پرتودرمانی نیاز دارد؟ بیش‌تر افراد مبتلا به سرطان به پرتودرمانی نیاز دارند. در حقیقت، بیش از نیمی (حدود ۶۰ درصد) از افراد مبتلا به سرطان پرتودرمانی می‌شوند. گاهی پرتودرمانی، تنها روش درمان سرطان است که افراد به آن نیاز دارند.
پرتودرمانی با سلول‌های سرطانی چه می‌کند؟ پرتودرمانی با دوز بالا، سلول‌های سرطانی را از بین برده یا رشدشان را کند می‌کند. از پرتودرمانی در این موارد استفاده می‌کنند:
درمان سرطان: از پرتودرمانی جهت معالجه، متوقف یا کند کردن رشد سرطان استفاده می‌کنند.
کاهش علائم: اگر علاج بیماری امکان‌پذیر نباشد، از پرتودرمانی برای کوچک کردن تومور‌های سرطانی استفاده می‌کنند تا فشار را کاهش دهد. گاهی پرتودرمانی به این شکل، مشکلاتی را چون درد برطرف یا از مشکلاتی چون نابینایی و از دست دادن اختیار روده و مثانه جلوگیری می‌کند.
چقدر طول می‌کشد تا پرتودرمانی اثر کند؟ پرتودرمانی سلول‌های سرطانی را بی‌درنگ نمی‌کشد. روز‌ها و هفته‌ها طول می‌کشد تا مرگ سلول‌های سرطانی شروع شود. سپس سلول‌های سرطانی در طول هفته‌ها و ماه‌ها پس از پایان پرتودرمانی به تدریج نابود می‌شوند.
پرتودرمانی با سلول‌های سالم چه می‌کند؟ پرتودرمانی نه فقط سلول‌های سرطانی را می‌کشد یا رشدشان را کند می‌کند، بلکه بر سلول‌های سالم هم‌جوار نیز اثر می‌گذارد. تقریبا همیشه بیش‌تر سلول‌های سالم بعد از پایان درمان بازیابی می‌شوند اما گاهی پیش می‌آید که افراد دچار عوارض جانبی می‌شوند که یا از بین نمی‌روند یا بسیار شدید هستند. پزشکان می‌کوشند تا در طول درمان از این راه‌ها سلول‌های سالم را حفظ کنند:
استفاده از پرتودرمانی در کم‌ترین دوز ممکن: میزان اشعه به‌گونه‌ای تنظیم می‌شود که هم آنقدر بالا باشد که سلول‌های سرطانی را نابود کند و هم آنقدر پایین که به سلول‌های سالم آسیب نرساند.
تقسیم درمان در طول زمان: گاهی هفته‌های متمادی روزی یکبار یا در دوز کم‌تر روزی دوبار پرتودرمانی انجام می‌شود. تقسیم دوز اشعه به سلول‌های سالم مهلت می‌دهد تا هم‌زمان با نابودی سلول‌های سرطانی، ترمیم شوند.
هدف‌گیری دقیق اشعه به قسمتی از بدن: روش‌های جدیدی چون IMRT و پرتودرمانی سه‌بعدی تطبیقی امکان تاباندن میزان بالاتر پرتو را به سلول‌های سرطانی و میزان پایین‌تر به سلول‌های سالم فراهم می‌آورد.
استفاده از دارو: برخی دارو‌ها به محافظت از بخش به‌خصوصی از بدن، مانند غدد بزاقی که بزاق تولید می‌کنند، کمک می‌کنند.
