روزنامه سپید | اخبار 12 | 19 اردیبهشت 1395 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d26174
مبتلایان به اختلال ریتم قلبی فیبریلاسیون دهلیزی، ممکن است بیشتر از سایر افراد در معرض خطر ابتلا به دمانس باشند؛ در نتیجه، کیفیت دارودرمانی آنها نقش مهمی در این زمینه ایفا می‌کند. محققان دریافته‌اند که بیماران تحت درمان با داروی ضدانعقاد وارفارین، اگر سطح خونی داروی آنها مکررا خیلی بالا یا خیلی پایین باشد، با خطر بیشتری برای ابتلا به دمانس روبه‌رو هستند. این گفته، فقط در مورد مبتلایان به فیبریلاسیون دهلیزی صادق نیست؛ و در مورد بیمارانی که به دلایل دیگر وارفارین مصرف می‌کنند هم صادق است. دکتر جارد بانچ، سرپرست این تحقیق، می‌گوید: «براساس این مطالعه به 2 احتمال دست یافته‌ایم؛ مبتلایان به فیبریلاسیون دهلیزی، مستقل از مصرف وارفارین، ممکن است افزایش خطر ابتلا به دمانس را تجربه کنند. از سویی دیگر، اگر درمان با دوز مطلوب صورت نگیرد، وارفارین ممکن است در ایجاد دمانس نقش داشته باشد.»
دکتر بانچ می‌افزاید: «در مواردی که میزان وارفارین نوسان زیادی داشت، چه بیماران دچار فیبربلاسیون دهلیزی بودند و چه نه، خطر دمانس در آنان بیشتر بود.»
یافته‌های اخیر در نشست سالانه انجمن ریتم قلبی آمریکا در سان‌فرانسیسکو ارائه شد. بر طبق گفته‌های دکتر بانچ، از مرکز پزشکی مورای، طبق یافته ها نمی‌توان فیبریلاسیون دهلیزی یا وارفارین را مقصر دانست اما باید توجه داشته باشیم که هر 2 می‌توانند در ایجاد دمانس نقش داشته باشند. زیرا هر 2 در وضعیت جریان خون مغزی تاثیرگذارند.
فیبریلاسیون دهلیزی، یک آریتمی شایع است که براساس آمار اعلام شده از سوی انجمن ریتم قلبی آمریکا، در حدود 3 میلیون نفر از بزرگسالان این کشور به آن مبتلا هستند. در این نوع آریتمی، حفرات فوقانی قلب به جای انقباض موثر، تکان می‌خورند. این بیماری به سرعت کشنده است، اما ممکن است موجب شکل‌گیری لخته‌های خونی در قلب شود. اگر لخته‌های تشکیل شده، وارد شریان‌های خون‌رسان به مغز شوند، سکته مغزی رخ می‌دهد. به همین دلیل، برای مبتلایان به فیبریلاسیون دهلیزی، اغلب داروهایی تجویز می‌شود که خطر تشکیل لخته‌های خونی را به حداقل برسانند (نظیر آسپیرین یا آنتی کوآگولانت‌هایی مانند وارفارین). تجویز وارفارین برای این بیماران، مهارت خاصی لازم دارد. بانچ می‌گوید: «برای دریافت‌کنندگان وارفارین باید آزمون‌های خونی مورد نیاز مکررا درخواست شود تا مطمئن شویم که سطوح وارفارین آنها در محدوده درمانی است. یعنی آنقدر بالا هست که از ایجاد لخته جلوگیری کند و آنقدر پایین که از خونریزی داخلی ممانعت کند. برای باقی ماندن دوز وارفارین در این محدوده درمانی، معمولا باید دوز آن در طی زمان مکررا تغییر داده شود.»
طبق یافته‌های تحقیق جدید، بیماران با وارفارین در سطوح بالاتر یا پایین‌تر از محدوده درمانی، بیشتر مستعد تشکیل لخته‌های کوچک یا خونریزی های اندکی هستند که ممکن است مغز را در معرض خطر قرار دهند. نتایج مطالعه، از بررسی بیش از 10 هزار بیمار که به‌دلیل ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی یا برای پیشگیری از ایجاد لخته‌های خونی، وارفارین مصرف می‌کردند، به دست آمده است. طی 6 الی 8 سال، تقریبا 6 درصد از مبتلایان به فیبریلاسیون دهلیزی به بیماری دمانس مبتلا شدند؛ این رقم در گروه دیگر مصرف‌کنندگان وارفارین، کمتر از 2 درصد بود.
مبتلایان به فیبریلاسیون دهلیزی به‌طور معمول مسن‌تر از سایر بیماران بودند و وضعیت سلامت آنها وخیم‌تر بود اما حتی با در نظر گرفتن این موضوع، بانچ و همکارانش دریافتند که باز هم بیماران با فیبریلاسیون دهلیزی بیش از 2 برابر سایر بیماران در معرض خطر ابتلا به دمانس قرار دارند. همچنین، به نظر می‌رسد که کیفیت درمان با وارفارین نیز با اینکه بیمار فیبریلاسیون دهلیزی دارد یا نه مرتبط است. در مقایسه با بیمارانی که میزان وارفارین آنها در بیش از 75 درصد موارد در محدوده درمانی قرار داشت، بیمارانی که معمولا میزان وارفارین آنها خارج از این محدوده بود، 5/2 تا 4 برابر بیشتر به دمانس مبتلا شدند.
به گفته دکتر گوردون توماسلی، سرپرست بخش بیماری‌های قلب دانشگاه جان هاپکینز در بالتیمور و رئیس قبلی انجمن بیماری‌های قلب آمریکا، دلایل متعددی وجود دارد که میزان وارفارین بیمار خارج از این طیف قرار گیرد.
در مطالعه‌ای هم بیماران تحت درمان با وارفارین با بیمارانی که تحت درمان با داروهای آنتی‌کوآگولانت جدیدتر قرار داشتند مقایسه شده‌اند. در نهایت، دکتر بانچ به متخصصان توصیه می‌کند که: «اگر بیمار شما با وارفارین مشکلی ندارد، دلیلی برای نگرانی ندارید. در بقیه بیماران، مانیتورینگ دقیق و مدیریت بهتر درمانی، کمک می‌کند که وارفارین در سطوح درمانی مطلوب باقی بماند، اما اگر در بیماری با نوسانات متعدد سطح وارفارین مواجه شدید، در نظر گرفتن آلترناتیوهای وارفارین عاقلانه به نظر می‌رسد.»
آنتی‌کوآگولانت‌های جدیدتر نظیر دابیگاتران (پراداکسا)، ریواروکسابان (زارلتو) و آپیکسابان (الیکوئیز)، نوسانات وارفارین را ندارند. البته تحقیق جدید هیچ یافته‌ای در مورد داروهای آنتی‌کوآگولانت جدید ارائه نداده است.
می‌دانیم که برخی از مواد غذایی و داروها با وارفارین تداخل دارند. بنابراین بیماران باید درباره هر گونه تغییر غذایی محتاط باشند و همیشه قبل از شروع دارویی جدید، آن را با درمانگر خود در میان بگذارند. همچنین، توصیه به تعدیل عادات زندگی نقش مهمی در سلامت قلب و احتمالا، کاهش میزان خطر ابتلا به دمانس دارد. دکتر توماسلی می‌گوید: «نمی‌توان اهمیت رژیم غذایی سالم، ورزش و کنترل فشار خون بالا را در این زمینه نادیده گرفت.»
منبع: 2016 The American HearAssociation, May
شیرین میرزازاده
