روزنامه سپید | اخبار 8 | 23 اسفند 1393 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d24828
دیگوکسین، یک گلیکوزید قلبی است که علاوه بر اثراتش بر برون‌ده قلبی، اثرات اینوتروپیک نیز دارد. این دارو برای درمان نارسایی قلبی و فیبریلاسیون دهلیزی تجویز می‌شود، اما موارد درمانی تایید نشده دیگری نیز دارد، برای مثال دیگوکسین برای کنترل ضربان و ریتم قلبی تجویز می‌شود. از آنجا که دوز درمانی دیگوکسین در طیف محدودی قابل تغییر است (پنجره درمانی باریک)، تجویز آن نیاز به کنترل دقیق بیمار دارد. این دارو ممکن است عوارض متعددی ایجاد کند، تداخلات دارویی زیادی دارد و گاه باعث مسمومیت می‌شود. با وجود این محدودیت‌ها، هنوز هم دیگوکسین برای درمان بیماران قلبی نسخه می‌شود. در 1785میلادی، پزشک و گیاه‌شناس انگلیسی سر ویلیام ویترینگ، یافته‌های خود را در مورد اثرات درمانی «دیژیتالیس پورپورا» در مبتلایان به نارسایی قلبی منتشر کرد. این دارو برای سال‌های طولانی (قبل از آنکه در دهه 1990 میلادی برای درمان نارسایی قلبی مورد تایید قرار بگیرد)، مصرف می‌شد. اندیکاسیون دیگری که سازمان غذا و داروی آمریکا برای این دارو تایید کرد، فیبریلاسیون دهلیزی بود، اما دیگوکسین در اندیکاسیون‌های متعدد دیگری نظیر تاکی‌کاردی‌های کشنده، تاکی‌کاردی فوق بطنی، کورپولمونل و فشارخون ریوی بدون تایید سازمان غذا و داروی آمریکا نسخه می‌شود. دیگوکسین با مهار پمپ سدیم-پتاسیم آدنوزین تری فسفاتاز، ممانعت از تبادل سدیم-کلسیم و در نتیجه، افزایش کلسیم داخل سلولی و افزایش انقباضات قلبی اثر می‌کند. همچنین، دیگوکسین اثرات سمپاتومیمتیکی (مقلد سمپاتیک) دارد، یعنی ضربان قلب را کاهش داده و هدایت دهلیزی-بطنی را کند می‌کند.
علاوه بر باریک بودن پنجره درمانی دیگوکسین، تداخلات دارویی متعدد آن و نیز عوارض ناخواسته‌اش باعث محدود شدن موارد مصرف آن است، اما هنوز هم دیگوکسین جایگاه خود را در درمان نارسایی قلبی، فیبریلاسیون دهلیزی و بسیاری از موارد مصرف تایید نشده دیگر دارد. طبق دستورالعمل‌های اخیر، می‌توان دیگوکسین را در کنار بتابلاکرها/مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین/بلوک‌کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین در درمان نارسایی قلبی تجویز کرد.
دیگوکسین و نارسایی قلبی
نارسایی قلبی، اختلال عملکرد میوکارد است که در آن انقباض‌پذیری کاهش می‌یابد و در نتیجه، برون‌ده قلبی کم می‌شود. دیگوکسین در مبتلایان به نارسایی قلبی موثر است، زیرا اثرات اینوتروپیک مثبت دارد. مطالعات نشان داده‌اند که دیگوکسین موارد بستری بیمارستانی را کاهش داده و موجب بهبود علائم نارسایی قلبی می‌شود، اما مرگ و میر را کاهش نمی‌دهد.
براساس دستورالعمل 2013 میلادی انجمن قلب آمریکا، برای مدیریت نارسایی قلبی، دیگوکسین باعث بهبود علائم، کیفیت زندگی و تحمل انجام حرکات ورزشی در مبتلایان به نارسایی قلبی با شدت خفیف تا متوسط می‌شود. دوز آغازین درمانی دیگوکسین روزانه 125/0 میلی‌گرم تا 25/0 میلی‌گرم است.
دیگوکسین و فیبریلاسیون دهلیزی
فیبریلاسیون دهلیزی، یک آریتمی شایع است که در آن ایمپالس‌های الکتریکی غیرمنظم از قلب می‌گذرند. این ایمپالس‌های غیرطبیعی، باعث انقباضات ناهماهنگ و ناکافی قلبی می‌شوند. در نتیجه، خون در قلب جمع می‌شود و خطر تشکیل لخته‌های خونی و متعاقب آن انفارکتوس میوکارد و سکته مغزی افزایش می‌یابد. فیبریلاسیون دهلیزی را می‌توان با داروهای کنترل‌کننده ضربان و ریتم درمان کرد. اثر دیگوکسین در فیبریلاسیون دهلیزی، کنترل ضربان قلب است. طبق دستورالعمل انجمن قلب آمریکا، فیبریلاسیون دهلیزی با کنترل ضربان یا ریتم قلبی درمان می‌شود. هر چند که با هر دو این روش‌ها می‌توان، علائم بیمار را برطرف کرد، درمان با کنترل ریتم قلبی، افزایش توانایی حرکات ورزشی را در بیماران به دنبال دارد. درمان‌های خط اول برای کنترل ضربان قلب عبارتند از دیلتیازم، وراپامیل، ازمولول و بتابلاکرهای دیگر. شواهد موجود به نفع تجویز این داروها در مقایسه با دیگوکسین بیشتر است. دیگوکسین در خط اول توسط نمی‌شود و در بیماران در معرض خطر مسمومیت با دیگوکسین مانیتورینگ بیمار ضروری است.
دیگوکسین و فشارخون شریان ریوی
فشارخون ریوی، یک بیماری پیشرونده است که باعث محدودیت جریان خون شریان ریوی و در نتیجه، افزایش مقاومت عروق ریوی و نارسایی قلب راست می‌شود. فشارخون شریان ریوی، به افزایش فشار شریان ریوی به بیش از 25 میلی‌متر جیوه در حالت استراحت یا 30 میلی‌متر جیوه در حالت ورزش گفته می‌شود. گزینه‌های درمانی موجود برای فشارخون شریان ریوی، عبارتند از درمان حمایتی و داروهای همراه آن نظیر دیگوکسین، دیورتیک‌ها، وارفارین و بلوک‌کننده‌های کانال کلسیم. در دستورالعمل‌های اخیر به دلیل اثرات مثبت دیگوکسین بر برون‌ده قلبی، در درمان فشارخون شریان ریوی توصیه شده است.
منبع: US.Pharmacist, 2015
شیرین میرزازاده
