روزنامه سپید | اخبار 7 | 27 آبان 1394 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d2449
ایجاد آزمایشگاه‌های تخصصی و متمرکز کردن آزمایشگاه‌ها یکی از مدل‌های اداره این بخش از خدمات پزشکی است که می‌تواند علاوه بر بالا بردن ارزش تغییر فرایند و تکنولوژی در سطح تخصصی به کاهش هزینه‌های این بخش نیز منجر شود. مدلی که به گفته مدیرعامل سازمان انتقال خون در بسیاری از کشورها انجام شده و به نتیجه هم رسیده است.
روشی که به نظر می‌رسد بستر آن در کشور ما هم فراهم است. از طرف دیگر واردات بی‌رویه تجهیزات آزمایشگاهی، عدم توجه به اعتبارسنجی آنها و توجه نکردن به تولید داخلی مشکل دیگری را به وجود آورده و نظارت بخش دولتی را می‌طلبد. موضوعاتی که در خصوص آن با علی اکبر پورفتح‌اله، مدیرعامل سازمان انتقال خون به گفت‌و‌گو نشستیم.
سپید: در حال حاضر شاهد واردات تجهیزات آزمایشگاهی توسط آزمایشگاه‌های بخش خصوصی هستیم. آیا این موضوع برای بخش درمان به صرفه است؟
اینکه هر آزمایشگاهی تجهیزات و ملزومات تخصصی را وارد کند و هزینه سنگینی برای تجهیزات پرداخت شود، به مرور آزمایشگاه‌ها را تبدیل به گورستانی از تجهیزات خواهد کرد. چون تجهیزات آزمایشگاهی به طور مرتب تازه‌تر می‌شوند و تجهیزات و ملزومات جدیدتری می‌آیند. علاوه بر این وقتی دستگاه را وارد کشور می‌کنیم، بحث اعتبارسنجی و معتبرسازی آن نیز وجود دارد و بسیار دارای اهمیت است. آموزش کار کردن با این امکانات هم مطرح است که البته این مورد در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی ما فراهم نشده است. موضوع دیگر این است که وقتی یک دستگاه جدید وارد کشور می‌شود، به طور بهینه استفاده نمی‌شود. اگر هم استفاده شود، اطمینانی به اعتبارسنجی آن وجود ندارد.
سپید: آیا در بحث درمان و تشخیص، نیازی به ایجاد آزمایشگاه‌های تخصصی ویژه وجود دارد؟
یک مدلی که برای اداره کردن آزمایشگاه‌ها به خصوص در سطح تخصصی وجود دارد این است که آزمایشگاه‌های تخصصی ویژه‌ای داشته باشیم که اینها بتوانند آزمایش‌های تخصصی ما را انجام دهند. از طرفی حجم نمونه ورودی آنها بالا باشد که ارزش تغییر فرایند و تغییر تکنولوژی و همچنین ارزش اعتبارسنجی داشته باشند. وقتی مقدار نمونه زیاد باشد، کارکنان ماهر و توانمندی را پای تجهیزات خواهیم گذاشت و در نتیجه هزینه‌ها به شدت کاهش پیدا می‌کنند. این مدل در خیلی از کشورهای دنیا انجام شده است. یعنی کارهای تخصصی را در یک آزمایشگاه دیگر به طور متمرکز و تخصصی انجام می‌دهند و بعد کار با هزینه‌ای بسیار ارزان‌تر انجام می‌شود.
سپید: در حال حاضر بسیاری از مصارف آزمایشگاهی کشور از طریق واردات تامین می‌شود که این موضوع با توجه به اقتصاد مقاومتی به صرفه نیست. پیشنهاد شما در این خصوص چیست؟
ما باید نگاه‌مان را در زمینه مدل اداره آزمایشگاه‌های کشور تغییر بدهیم. همکاران آزمایشگاهی باید وارد عرصه تولید بشوند؛ چرا که آزمایشگاه فقط برای تست کردن و پاسخ دادن به بیمار نیست بلکه یک زنجیره تولید ملزومات، تجهیزات و حتی بحث کنترل و تضمین کیفیت است.
سپید: نقش بخش خصوصی در تولید تجهیزات آزمایشگاهی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
نباید همه کارها را بر دوش دولت انداخت. متاسفانه ما در ایران عادت کرده‌ایم که همه کارهای مربوط به تولید را بر گردن دولت می‌اندازیم. در حالیکه دولت توان انجام همه این کارها را ندارد. کنترل کیفیت، تضمین کیفیت و ممیزی باید توسط جامعه آزمایشگاهی و در قالب شرکت‌هایی که این کارها را انجام می‌دهند صورت بگیرد. به طور مثال کار خیلی خوبی که انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی برای کنترل کیفی آزمایشگاه‌ها فراهم کرده است و نمونه‌هایی را برای کنترل کیفی خارجی برای سراسر آزمایشگاه‌ها تهیه می‌کند.
سپید: با توجه به لزوم مشارکت بخش خصوصی در عرصه تولید، آیا شرایط کشور برای این امر فراهم است؟
به نظر می‌رسد در حال حاضر بستر لازم فراهم باشد. علت آن هم این است که دولت اجازه استخدام و به کار گرفتن نیرو را نمی‌دهد و حتی دستگاه‌های دولتی هم به واگذاری خدمات‌شان تمایل دارند. فکر می‌کنم همه باید به این سمت برویم، اما متاسفانه نگاه ما دولت‌محور است. اگر نگاه‌ها تغییر کند، بستر این امر در کشور وجود دارد.
سپید: نقش دولت در این میان چیست؟
سیستم دولتی فقط باید نقش ناظر داشته باشد. البته طبیعی است که در این زمینه اداره کل آزمایشگاه‌ها و حوزه معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم باید وارد سیاست‌گذاری شوند و یک برنامه راهبردی را در زمینه چرخه فعالیت‌های مرتبط آزمایشگاه با محوریت و تاکید بر بخش خصوصی تهیه و تنظیم کنند.
امیر پروسنان
