آیا رویای اصلاح ژنتیکی انسان تحقق‌ یافته است؟

روزنامه سپید   |   اخبار 12   |   09 اردیبهشت 1394   |   لینک خبر:   sepidonline.ir/d22968

دانشمندان چینی‌ ادعا کردند که موفق به ابداع فناوری اصلاح ژنتیکی DNA در جنین انسان شده‌اند. به گزارش نیچر نیوز محققان دانشگاه شهر گان‌ژو، با استفاده از یک فناوری آزمایشی‌ توانستند، ژنی را که باعث یک نوع اختلال خونی کشنده در انسان می‌شود، اصلاح کنند. البته این آزمایش که بر روی جنین‌های نابارورصورت گرفت، تنها تا حدودی موفقیت آمیز بود.
جرج دیلی، زیست شناس سلول‌های بنیادی دانشکده هاروارد در این مورد، گفت: «به عقیده من این تکنولوژی هنوز آماده ریشه کن کردن ژن‌‌هایی که باعث بیماری‌های مختلف می‌شوند، نیست.» در این فناوری ژنتیکی، از یک کمپلکس آنزیمی به نام CRISPR/Cas9 استفاده می‌شود. CRISPR
Clustered Regularly Interspaced Short) )یک توالی کوتاه تکراری مولکول ANR است که منطبق با توالی ژنتیکی مدنظر دانشمندان برای اصلاح ژنتیکی است. این آنزیم مثل یک «قیچی مولکولی» عمل کرده و مولکول دی‌ان‌ای را برش می‌دهد. جان ریدار ‌اولسون، در این مورد گفت: «ابتدا، کمپلکس CRISPR/Cas9 به دنبال یک توالی خاص از مولکول‌های نوکلئوتید موجود در مولکول DNA که با آنزیم CRISPR مطابقت دارد، می‌گردد و به آن می‌چسبد. سپس آنزیم مولکول DNA را می‌شکند و در نهایت، سلول جنینی قسمت شکسته شده را با یک قطعه از مولکول DNA که توسط محقق آماده شده است،
T جایگزین می کند. به این ترتیب نقص ژنتیکی اصلاح می‌شود.» از ابتدای سال ۲۰۱۳ تاکنون، دانشمندان با استفاده از این تکنیک توانسته‌اند، ژن‌های سلول انسان بالغ و جنین حیوانات را اصلاح کنند، اما این اولین بار است که چنین عملی‌ بر روی جنین انسان انجام می‌شود. در این پژوهش، جون‌جیوهوانگ، محقق ژنتیک به منظور اصلاح ژن بیماری تالاسمی بتا، کمپلکس CRISPR/Cas9 را به جنین انسان تزریق کرد. جنین‌های آزمایشی فاقد توانایی متولد شدن بودند، چرا که توسط ۲ اسپرم بارور شده بودند و این امر از تکامل طبیعی آنها جلوگیری کرده بود. ۸۹ جنین مورد آزمایش قرار گرفت و چهار روز طول کشید تا ژن‌ها ویرایش شوند. درطول آزمایش ۷۱ جنین زنده ماند و بر روی ۵۴ جنین تست ژنتیکی انجام شد. نتیجه آزمایش البته فقط بر روی ۲۸ جنین موفقیت آمیز بود، به این معنی‌ که ژن‌های معیوب حذف شده و‌ ژن‌های سالم در جای خود قرار گرفتند. تلاش دانشمندان براین است که قبل از انجام این تکنیک بر روی جنین زنده انسان، میزان موفقیت آزمایشات قبلی‌ را تا ۱۰۰ درصد افزایش دهند. این فناوری دارای اثرات جانبی نیزهست. تحقیقات اخیر نشان داده که آزمایشات اصلاح ژنتیکی روی ژنوم جنین زنده انسان باعث جهش ژنتیکی‌ می‌شود. این جهش‌ها می‌توانند آثار مخربی روی سلول‌های جنینی بگذارند؛ موضوعی که امروزه تبدیل به یکی‌ از چالش‌های بزرگ در علم اصلاح ژنتیکی شده است.
منبع: livescience.com
ترجمه: محمد کیوان