روزنامه سپید | اخبار 10 | 07 اردیبهشت 1394 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d22676
هر کسی با هواپیما بر فراز چندین منطقه زمانی پرواز کرده باشد، احساس آزارنده بیدار شدن در میانه شب یا چرت زدن در میانه روز را می‌شناسد که ناشی از تطبیق نداشتن ساعت شبانه‌روزی بدن با زمان جدید است. این عارضه که آن را جت‌زدگی یا هواپیمازدگی (JeLag) می‌نامند، باعث می‌شود که در مقصد سفرتان دچار خواب‌آلودگی و فقدان را تمرکز شوید. این عارضه ناشی از مختل شدن ساعت بدن یا ریتم‌های شبانه‌روزی طبیعی است.
ساعت درونی بدن که بر اساس یک برنامه به طور میانگین 1/24 ساعتی کار می‌کند، خواب و بیداری و نیز بسیاری از فرایندهای فیزیولوژیکی دیگر مانند گرسنگی، گوارش، حرکات روده، دمای بدن و فشار خون را کنترل می‌کند. تغییرات محیطی، به خصوص تغییرات در میزان قرارگیری در معرض نور (برای مثال در سفرهای هوایی که چند منطقه زمانی را پشت سر می‌گذارند) و تغییرات درجه حرارت (سفر به اقلیم‌های با آب و هوای متفاوت) می‌تواند، به‌طور قابل‌توجهی بر روی این ریتم‌ها و در نتیجه بر ذهن و بدن شما تاثیر بگذارد.
فضای فشاردارشده درون هواپیماها نیز ممکن است، نقشی در هواپیمازدگی داشته باشد. با اینکه کابین‌های هواپیما حاوی مقدار کافی اکسیژن برای تنفس مسافران هستند، فشار بارومتریک درون هواپیما بسیار پایین است- که به معنای رسیدن اکسیژن کمتر – از ۵ تا ۲۰ درصد کمتر- به جریان خون افراد است. رسیدن میزان کمتر اکسیژن به اندام‌های حیاتی - و نیز خشکی هوای درون هواپیما- باعث می‌شود که شما دچار کندی و کم‌آبی بدن شوید.
با اینکه شما نمی‌توانید میزان اکسیژن درون کابین هواپیما یا مختل شدن ساعت بدن‌تان را کنترل کنید، اما عوامل دیگری وجود دارند که تحت تسلط شما هستند. رساندن مایعات به بدن‌تان در طول سفر هوایی به شما کمک می‌کند، کمتر احساس خواب‌آلودگی و سردرد کنید، همچنین خوابیدن و استراحت کافی در روزهای منتهی به مسافرت نیز از خواب‌آلودگی شما خواهد کاست. از خوردن غذاهای سنگین و کافئین در طول مسافرت خودداری کنید، زیرا مانع استراحت و خواب شما در طول پرواز می‌شوند. هنگامی که به مقصدتان وارد می‌شوید، سعی کنید زمان بیشتری را زیر نور آفتاب بگذرانید تا ساعت درونی بدن‌تان زودتر خود را با شرایط جدید تطبیق دهد و به این ترتیب راحت‌تر بر جت‌زدگی‌‌تان غلبه کنید.
هنگامی که به مقصدتان رسیدید، از مصرف داروهای خواب‌آور ، مگر به صورت کوتاه مدت و یکی دو روزه، خودداری کنید، تا جایی که می‌توانید فعالیت جسمی داشته باشید. از برنامه زمانی منطقه‌ای که به آن وارد شده‌اید، پیروی کنید و شما هم در همان زمانی بخوابید و غذا بخورید که افراد محلی غذا می‌خورند و می‌خوابند.
مصرف مکملهای ملاتونین – هورمونی که از غده صنوبری ترشح می‌شود و در تنظیم ریتم شبانه‌روزی دخالت دارد- نیز ممکن است تنظیم سریع‌تر چرخه خواب و بیداری‌تان کمک کند. مکملهای با دوزهای متفاوت از یک تا ۱۰ میلی‌گرم فروخته می‌شوند. برخی از آنها هم حاوی پیش‌سازهای ملاتونین هستند که در بدن به ملاتونین بدل می‌شوند. مصرف این مکمل در شب‌ها می‌تواند به زودتر به خواب رفتنتان کمک کند تا در نهایت بدن‌تان با زمان محلی تطبیق پیدا کند.
منبع: LiveScience
