پرسش از دکترکا
دکتر کای عزیز: من زنی ۳۱ ساله هستم و سعی می‌کنم که هر یکی دو ماه یک‌بار خون اهدا کنم، اما آخرین باری که می‌خواستم خون اهدا کنم، به علت پایین بودن هموگلوبین از من خون نگرفتند. معنای پایین بودن هموگلوبین چیست؟ برای حل این مشکل چه‌کار باید بکنم؟
پاسخ: بسیار عالی است که به‌طور مرتب خون اهدا می‌کنید. صلیب سرخ آمریکا می‌گوید، هر ۵۰۰ سی‌سی خون اهدایی (تقریبا همان اندازه خونی که در طی یک وعده اهدای خون گرفته می‌شود) می‌تواند به‌طور میانگین سه نفر نیازمند به خون را درمان کند و این درمان می‌تواند جان افراد را نجات دهد.
پیش از اهدای خون، معاینه جسمی مختصری از شما به عمل می‌آید. یک تکنسین درجه حرارت بدن و فشارخون را اندازه می‌گیرد و آزمایش هموگلوبین خون انجام می‌دهید. هموگلوبین بخشی از سلول‌های قرمز خون است که اکسیژن را در سراسر بدن منتقل می‌کند. هموگلوبین از آهن و پروتئین ساخته‌شده است (آزمایش دیگری که همین ماده را اندازه‌گیری می‌کند، هماتوکریت است. این موضوع را از این لحاظ گفتم که در مراجعه به دکترتان، ممکن است او به جای هموگلوبین از هماتوکریت شما سخن بگوید).
میزان هموگلوبین شما باید دست‌کم ۱۲/۵ گرم در هر دسی لیتر باشد تا بتوانید خون اهدا کنید. از آنجایی که اهدای ۵۰۰سی‌سی خون باعث می‌شود که هم آهن و هم هموگلوبین از بدنتان خارج شود، درصورتی‌که هموگلوبینتان از پیش پایین باشد، اجازه اهدای خون ندارید. به همین علت است که خون شما را نگرفته‌اند.
ممکن است هموگلوبینتان به‌این‌علت پایین باشد که میزان آهن بدنتان پایین است. زنانی که خونریزی قاعدگی شدید دارند، ممکن است دچار کاهش میزان آهن و هموگلوبین شوند، زیرا در هر ماه خون از دست می‌دهند. شما باید دکترتان مراجعه کنید تا میزان‌های هموگلوبین و آهنتان اندازه‌گیری شود. دکترتان در صورت پایین بودن این دو شاخص آزمایش‌های بیشتری انجام می‌دهد تا علت را کشف کند. آیا فقط پریودهای ماهانه شماست که به این کاهش هموگلوبین و آهن انجامیده است، یا علت دیگری در میان است؟
ممکن است سوالاتی دیگری هم برایتان مطرح باشد: آیا در آینده هم نمی‌توانم خون اهدا کنم؟ به دنبال اهدای خون که در آن آهن و هموگلوبین از دست می‌دهم، چه‌کار باید بکنم تا خونم به‌سرعت به حالت طبیعی بازگردد و بتوانم دوباره خون بدهم؟
یک بررسی اخیر راهی را نشان می‌دهد که از طریق آن می‌توانید پس از اهدای خون، هموگلوبینتان را سریع‌تر بازیابی کنید. این بررسی روی ۲۱۵ نفر اهداکننده خون انجام شد.
نتایج نشان داد که میزان هموگلوبین افرادی که پس از اهدای خون قرص آهن می‌خورند، نسبت به آنهایی که قرص آهن نمی‌خورند، سریع‌تر بازیابی می‌شود و البته همان‌طور که انتظار دارید، دریافت قرص آهن به‌خصوص برای افرادی که از پیش میزان آهن بدنشان کم است، بسیار سودمند است. اگر به‌طور مرتب خون اهدا می‌کنید، از دکترتان درباره مصرف مکمل‌های آهن سوال کنید. مصرف یک قرص استاندارد ۳۲۵ میلی‌گرمی گلوکونات فروس در روز باید کافی باشد. بهتر است قرص آهن را با معده خالی بخورید، اما اگر این کار باعث تهوع یا دل‌آشوبه می‌شود، قرص را با غذا بخورید. قرص آهن را با شیر، آنتی‌اسید یا کلسیم نخورید، چراکه این مواد مانع جذب آهن می‌شوند. خوردن قرص آهن با آب‌پرتقال یا ۲۵۰ میلی‌گرم ویتامین C به جذب بهتر آهن کمک می‌کند.
دکتر آنتونی کاموف، دانشکده پزشکی هاروارد
منبع: Harvard Health Letter