اگر نیاز به استفاده از عصا یا واکر دارید، خواندن این مطالب را به شما توصیه می‌کنیم
چگونگی استفاده‌از واکــر
در شماره گذشته، مباحثی مانند علت استفاده از واکر یا عصا و انواع راه رفتن با آنها از نظر گذشت. در ادامه به دیگر سوالات رایج در این زمینه پاسخ داده خواهد شد.
آیا می‌توانم فقط نوک انگشت پای آسیب دیده را روی زمین بگذارم؟
تفاوتی ندارد که نوک انگشت را زمین می‌گذارید یا تمام کف پا را. ممکن است فقط نوک انگشت پا را روی زمین بگذارید و تمام فشار وزن خود را روی آن اندام قرار دهید (نوع پنجم ایستادن) یا ممکن است تمام کف پا را روی زمین قرار دهید و فشار بسیار کمتری را به اندام تحتانی وارد کنید (روش دوم). پس مهم، درست راه رفتن است، نه طرز قرار دادن نوک انگشت روی زمین.
چگونه از واکر درست استفاده کنیم؟
واکر یکی از وسایل مهم برای کمک به راه رفتن است. در بیمارانی که قدرت عضلات اندام تحتانی آنها کاهش پیدا کرده، دامنه حرکتی مفصل ران یا زانو یا مچ پای آنها کم شده، درد و یا ناپایداری مفصلی دارند یا اختلال در تعادل دارند، واکر می‌تواند کمک کننده باشد.
بسیار مهم است تا بیماران بعد از درمان آسیبی که به اندام تحتانی یا لگن آنها رسیده یا عمل جراحی که برای آنها انجام شده، هرچه زودتر راه بروند (منظور از اندام تحتانی، قسمتی از بدن است که در پایین‌تر از لگن قرار دارد). در بسیاری از این بیماران، تا مدتی پزشک اجازه راه رفتن را روی اندام مشکل‌دار نمی‌دهد. در این مدت بیمار باید از واکر یا عصا استفاده کند. واکر به علت داشتن چهار عدد پایه از عصا پایدارتر است. واکر مناسب کسانی است که در آنها حفظ پایداری در حالت ایستاده مشکل است مانند:
افراد مسن یا افرادی که به علت ابتلا به بعضی بیماری‌های مزمن دچار ضعف عضلانی، به‌خصوص در اندام تحتانی هستند. این افراد برای ایستادن نیاز به یک تکیه‌گاه محکم و پایدار دارند. واکر با داشتن چهار عدد پایه خود یک جسم پایدار است که می‌توان به آن تکیه داد.
افرادی که تازه آسیب دیده‌اند یا تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند. این افراد طرز راه رفتن با یک وسیله کمکی را خوب بلد نیستند. میان وسایل کمکی، راه رفتن با واکر ساده‌تر است و بیمار می‌تواند راه رفتن را با یک واکر آغاز کند. وقتی چند روزی گذشت و حال عمومی بیمار بهتر شد، سرگیجه او کاهش پیدا کرد، احساس ضعف کمتری داشت و به عضلات خود مسلط‌تر شد، می‌تواند از عصا استفاده کند.
واکر می تواند بیمار را در حالت ایستاده پایدار نگه دارد و به او کمک کند تا راه برود. انواع متفاوتی از واکر وجود دارد:
بعضی از واکرها چرخ ندارند، بعضی دیگر دو چرخ دارند و عده‌ای دیگر از آنها چهار عدد چرخ دارند.
بعضی واکرها ترمز دارند، یک سبد برای حمل اشیاء همراه بیمار دارند یا یک صندلی برای نشستن به آنها متصل است.
بعضی واکرها قابل تا شدن هستند تا حمل و نقل آنها راحت‌تر باشد.
برای انتخاب نوع واکر از پزشک معالج یا فیزیوتراپ خود کمک بگیرید.
اصول استفاده از واکر چیست؟
قبل از استفاده از واکر مطمئن شوید ارتفاع واکر مناسب شما است. بدین منظور باید به دسته‌های واکر توجه کنید. وقتی واکر مناسب شما است که دسته‌های آن در محاذات لگن شما باشد. وقتی ایستاده‌اید و دست‌های خود را در طرفین بدن آویزان کرده‌اید، چین پوستی که در سطح داخلی مچ دست‌های شما وجود دارد باید در محاذات دسته واکر قرارگیرد.
واکر شما باید تا حد امکان سبک باشد. واکر باید کمک شما باشد نه باری که آن را حمل می‌کنید.
به عرض واکر هم توجه داشته باشید. عرض واکر باید طوری باشد که از درهای با عرض کم هم قابل عبور باشد. بعضی درها در منازل عرض کمی دارند.
اگر واکر چرخ دارد، برای جلو رفتن باید آن را به جلو هل داد و اگر چرخ ندارد، باید آن را کاملا از زمین بلند کرده و به جلوتر گذاشت تا بدین وسیله به‌توان به سمت جلو حرکت کرد.
قبل از آنکه وزن خود را روی واکر بیندازید، باید ابتدا مطمئن شوید هر چهار پایه آن روی زمین قرار گرفته است. این نکته به‌خصوص وقتی واکر روی یک سطح ناهموار قرار گرفته، اهمیت پیدا می‌کند.
موقع راه رفتن با واکر به سمت جلو نگاه کنید، نه پاهای خود.
با واکر راه بروید، نه به‌دنبال آن. موقع راه رفتن با واکر مستقیم بایستید.
در حین استفاده از واکر کفش راحت و با پاشنه‌های کوتاه بپوشید.
وقتی از واکر استفاده می‌کنید و می‌خواهید بنشینید یا وقتی نشسته‌اید و می‌خواهید بلند شوید، واکر را به دست بگیرید و از صندلی استفاده کنید که دو طرف آن دسته داشته باشد.
در صورتی که کوچکترین مشکلی در راه رفتن با واکر دارید از فیزیوتراپ بخواهید تا به شما کمک کند. آنها برای این کار آموزش دیده‌اند.
توجه داشته باشید که منظور از پای مشکل‌دار همان پایی است که ضعیف‌تر است، درد دارد، آسیب دیده و تحت عمل جراحی قرار گرفته است.
چگونه با واکر راه بروم؟
برای راه رفتن با واکر مراحل زیر را انجام دهید:
ابتدا واکر را با دستان خود بلند کرده و آن را قدری جلوتر روی زمین قرار دهید. اگر واکر چرخ دارد، آن را به همین اندازه به جلو هل بدهید. واکر را اندازه‌ای به جلو ببرید تا پایه‌های عقبی آن در محاذات پنجه پاهای شما قرار گیرند.
قبل از آنکه قدمی بردارید، مطمن شوید هر چهار پایه واکر روی زمین قرار دارند.
قدم اول را با پای گرفتار یا ضعیف خود بردارید و آن را بلند کرده، یک قدم جلوتر روی زمین قرار دهید (اگر پزشک به شما اجازه وزن گذاشتن را روی پای ضعیف نداده، آن پا را فقط جلو بیاورید ولی روی زمین قرار ندهید).
در حالی‌که با هر دو دست خود دسته‌های واکر را محکم به پایین فشار می‌دهید، پای سالم را بلند کرده و آن را در کنار پای دیگر قرار دهید.
مراحل قبل را تکرار کنید. در حین راه رفتن دقت کنید که صاف بایستید و کمر شما به جلو خم نشود.
چگونه با واکر از حالت نشسته روی صندلی بلند شوم؟
وقتی روی صندلی نشسته‌اید و می‌خواهید بایستید و با واکر راه بروید، مراحل زیر را انجام دهید. دقت داشته باشید صندلی شما در هر دو طرف خود دسته داشته باشد.
واکر را در جلوی خود طوری قرار دهید که طرف باز آن در مقابل شما باشد. واکر را آنقدر نزدیک کنید تاجلوی پایه‌های صندلی قرار گیرد.
مطمئن شوید هر چهار پایه واکر روی زمین قرار دارند.
پای سالم خود را کمی عقب‌تر از پای بیمار روی زمین قرار دهید.
کمی به جلو خم شده، یک دست را روی دسته صندلی و دسته دیگر را روی سینه واکر قرار دهید (در این حالت می‌توانید هر دو دست خود را با هم بلند کرده و دسته‌های واکر را بگیرید). روی هر دو دست خود به سمت پایین فشار وارد کنید. پای سالم خود را محکم روی زمین فشار دهید و بلند شوید.
ادامه دارد...
مهرداد منصوری
متخصص ارتوپدی ـ جراح لگن و مفصل ران