روزنامه سپید | اخبار 5 | 24 فروردین 1395 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d21168
رسانه‌ها اخبار و تصاویری از انتقال اولین محوله دفاع موشکی از روسیه به ایران منتشر کردند
«توافقات جدیدی مابین ایران و روسیه برای اجرای قرارداد تحویل اس300 حاصل شده و در مسیر اجرا است.» حسین جابری‌انصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه، صبح دیروز در نخستین نشست مطبوعاتی خود در سال 95، درباره چگونگی روند تحویل سامانه دفاعی «اس-300» گفت: «مرحله نخست این قرارداد مسیر اجرایی خود را طی کرده و امیدواریم این قرارداد تا پایان مراحل تکمیلی خود را طی کند.»
در زبان روسی به « c300» معروف است؛ سامانه موشکی سطح به هوای دوربرد و خودکششی با قابلیت استفاده در تمامی ارتفاع‌ها، که در اواخر دهه ۱۹۷۰ توسط شرکت همکاری‌های صنعتی آلماز برای نیروی دفاع هوایی شوروی ساخته شد. ناتو مدل‌های مختلف این موشک را سام ۱۰، سام ۱۲ و سام ۲۰ نامیده است..اما اولین مدل این موشک با نام اس-۳۰۰ در سال ۱۹۷۹ در شوروی عملیاتی شد، و در ابتدا برای رهگیری هواپیماها و موشک‌های کروز ساخته شده و بعدها توانایی رهگیری موشک‌های بالستیک نیز به آن افزوده شد و شباهت زیادی با سامانه پدافندی آمریکایی ام‌آی‌ام-۱۰۴ پاتریوت دارد. گفته می‌شود این موشک می‌تواند کلاهکی را به اندازه ۱۳۳ کیلوگرم با بیشینه برد ۴۷ کیلومتر حمل کند. کمترین برد آن پنج کیلومتر است و می‌تواند در ارتفاع ۳۰ متری پرواز کند. گفته می‌شود سرعت اس-300 به سه کیلومتر در ثانیه می‌رسد و در ۲۸ ثانیه می‌تواند از خود عکس‌العمل نشان دهد. زمان آماده پرتاب شدنش کمتر از پنج دقیقه‌است. اس-300 یکی از پیشرفته ترین موشک‌های ضدهوایی در جهان توصیف می‌شود. این موشک قادر به ردیابی 100 هدف در آسمان و هدف گرفتن هواپیماها در فاصله 120 کیلومتری است. سامانه موشکی اس -۳۰۰ می‌تواند هواپیماها، موشک‌های کروز و موشک‌های بالستیک را در فاصله ۹۰ مایلی و در ارتفاع ۹۰ هزار پایی مورد اصابت قرار دهد.
وقتی روس‌ها کارشکنی کردند
سال 1387(2007) بود که قراردادی به ارزش 700 میلیون دلار بین تهران-مسکو امضا شد که طی آن پنج سامانه دفاع هوایی اس-۳۰۰ به ایران فروخته شد. همان زمان وزیر دفاع روسیه اعلام کرد که در صورت تمایل ایران، روسیه آماده خواهد بود تا سیستم‌های دفاعی بیشتری را به ایران بفروشد. کمتر از یک سال بعد مصطفی محمد نجار، وزیر دفاع دولت نهم، گفت که روسیه به‌زودی سیستم موشک‌های ضدهوایی اس-۳۰۰ را تحویل ایران خواهد داد. اما روسیه در واکنش، فروش موشک‌های اس-۳۰۰ به ایران را تکذیب کرد. ۱۰ اکتبر ۲۰۰۸ بود که آندری نسترنکو، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، در مورد احتمال فروش این موشک‌ها به ایران گفت: «ما مکررا در بالاترین سطوح سیاسی گفته‌ایم که قصد تحویل این نوع سلاح‌ها را به کشورها در مناطق بی‌ثبات نداریم و این کار نه با منافع سیاسی کشور ما سازگار است و نه با هدف حفظ ثبات در این مناطق از جهان.» از طرف دیگر، در 31 شهریور 1389 نیکولای ماکارف، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح روسیه، گفته بود: «از آنجا که موشک‌های اس-۳۰۰ بدون تردید مشمول تحریم‌هاست، مقامات روسیه تصمیم گرفته‌اند که روند تحویل این موشک‌ها را متوقف کنند و ما مطابق این تصمیم عمل کرده‌ایم.» دمیتری مدودف، رئیس‌جمهور وقت روسیه، هم در سال ۲۰۱۰ در راستای اجرای قطعنامه شماره ١٩٢٩ شورای امنیت سازمان ملل متحد، مورخه ٩ ژوئن سال ٢٠١٠ میلادی دستوری را صادر کرد که به موجب آن فروش هرگونه موشک و جنگ‌افزارهای دیگری چون تانک‌های جنگی، خودروهای زرهی، ادوات توپخانه‌ای کالیبر بالا، کشتی‌ها و هواپیما و هلیکوپترهای نظامی به ایران ممنوع شده‌بود.
شکایت ایران
روس‌ها به قرارداد پایبند نشدند و ایران نیز درخواست غرامت چهار میلیارد دلاری را به دیوان بین‌المللی داوری فرستاد. ایران و روسیه درحالیکه در سال 2007 میلادی قرارداد خرید پنج سامانه اس300 منعقد کردند، طرف روس در سال 2010 میلادی به بهانه تحریم‌های بین‌المللی، از اجرای آن سر باز زد. پس از آن، طرف ایرانی موضوع اس300 را تا حد زیادی مبنای صداقت روسیه برای روابط دو کشور قلمداد کرد و درعین‌حال، تا مرحله پیگیری حقوقی و شکایت از روسیه نزد مراجع بین‌المللی در این قضیه پیش رفت. روس‌ها در تلاش برای صرفنظر کردن ایران از درخواست غرامت، سیستم تور ام-۱ را به جای آن پیشنهاد دادند و گفتند که ایران آنتی ۲۵۰۰ دریافت کنند که می‌تواند برای ایران مناسب‌تر باشد. اس-۳۰۰ پی‌ام‌یو مطابق با نیازهای نیروهای دفاع موشکی توسعه یافته، اما آنتی-۲۵۰۰ برای نیروی زمینی ساخته شده‌و می‌تواند برای نیروی زمینی بزرگ ایران سودمند باشد. اما ایران و دولت روحانی این پیشنهاد را رد کرد. زخم کهنه بین تهران-کرملین التیام نیافته بود تا اینکه در زمان دولت یازدهم روس‌ها روال دیگری در پیش گرفتند.
پوتین تغییر موضع داد
بالاخره ولادیمیر پوتین در آوریل 2015 میلادی ممنوعیت فروش اس-300 به ایران را لغو کرد و از آن تاریخ تاکنون در ملاقات‌ها و سفرهای مقامات عالیرتبه سیاسی و نظامی دوکشور، چگونگی اجرای مراحل تحویل این سامانه مورد بحث بوده است. ولی روس‌ها زمان تحویل سیستم موشکی را به ایران اعلام نکردند. تصمیم روسیه برای تحویل سامانه اس- ٣٠٠ به ایران واکنش‌های زیادی را به‌دنبال داشت. درهمین‌زمینه، ژنرال مارتین دمپسی، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا، در یک کنفرانس خبری گفت: «تصمیم روسیه برای تحویل سامانه دفاعی موشکی اس- ٣٠٠ به ایران، معادلات را تغییر نداده و گزینه نظامی آمریکا برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای همچنان روی میز است.» اما رئیس‌جمهوری روسیه دراین‌باره گفت: «مسکو هیچ دلیلی برای ادامه ممنوعیت تحویل سامانه موشکی اس- ٣٠٠ به ایران نمی‌بیند.» رئیس‌جمهور روسیه با دفاع از تصمیم غیرمنتظره خود برای لغو ممنوعیت تحویل سامانه دفاعی اس- ٣٠٠ به ایران، تاکید کرد: «تحویل این سامانه دفاعی به ایران نقض تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل محسوب نمی‌شود.» پوتین همچنین به مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ١+۵ اشاره کرد و یکی از دلایل این تصمیم خود را انعطاف ایران در مذاکرات هسته‌ای توصیف کرد.حالا یک‌سال از این موضوع می‌گذرد و به نظر می‌رسد بعد از حدود 9 سال روس‌ها می‌خواهند به وعده خود مهر خوش‌قولی بزنند.
انتقال محموله از انزلی؟
دیروز اخبار و تصاویری از انتقال محموله اس-300 به ایران در سایت‌های خبری منعکس شد. به نوشته سایت خبری تابناک، سامانه موشکی اس-300 از طریق راه بندر انزلی وارد ایران شد. برخی رسانه‌ها هم به نقل از سخنگوی وزارت خارجه اعلام کردند که اولین محموله اس-300 وارد کشور شده است. درحالیکه جابری انصاری در نشست خبری دیروز خود درباره تحویل سامانه اس-300 به ایران گفته بود: «توافقات بین دو کشور حاصل شده و در مسیر اجراست و مرحله نخست قرارداد مسیر اجرایی خود را طی کرده و امیدواریم تا پایان قرارداد مراحل آن طی شود.» اما ساعتی بعد سخنگوی وزارت خارجه درباره اخبار منتشرشده درخصوص اس-300 منتشر کرد که بر ابهامات افزود. حسن جابری انصاری در این توصیحات که بعد از نشست خبری دیروز منتشر شد، اعلام کرد: «با توجه به انتشار غیردقیق اظهارات امروز سخنگوی وزارت خارجه درباره اس300 توسط برخی خبرگزاری‌ها، به اطلاع می‌رساند آنچه در نشست مطبوعاتی امروز اعلام شد اجرای مرحله نخست توافقات ایران و روسیه در این خصوص است. لطفا رسانه‌هایی که تفسیر خود از این اظهارات را به نقل از سخنگو منتشر کرده‌اند، نسبت به اصلاح خبر منتشره خود اقدام فرمایند.»
لیلا ابراهیمیان
