اگرچه در حوزه دارو از دور، دستی بر آتش داریم، اما درخصوص وضعیت کلی آن در زمان تحریم، ما نیز دقیقا‌‌ همان احساسی را داریم که دیگران و افراد خارج از این حوزه دارند. درواقع در دوره تحریم انتقال وجه مالی برای دست اندرکاران حوزه دارویی با مشکلاتی مواجه بود که اگر تحریم‌ها برداشته شود احتمالا این مشکلات برطرف خواهد شد. مهم‌ترین مسئله انتقال امور مالی از ایران به کشورهای دیگر و بالعکس است. انتقال برخی مواد اولیه و خرید آنها با مشکلاتی برای صاحبان صنعت دارو همراه بود و البته نوسازی صنایع قدری با سهولت بیشتر انجام می‌شد. اگر تحریم‌ها برداشته شود، راهی را که صنعت داروسازی ما در این دوره به‌سختی طی می‌کرد، آسان شده و تقریبا از مشکلات آن رهایی پیدا می‌کند. یعنی تامین مواد، قطعات و نوسازی کارخانجات از طریق انتقال مسائل بانکی برطرف می‌شود. خیلی از کشورهایی که از قبل با ایران دادوستد داشتند، با وجود اینکه دارو مشمول تحریم‌ها نبود، اما از ادامه دادوستد پرهیز می‌کردند و برای ارسال قطعات یدکی و ماشین‌آلات به ایران تمایلی از خود نشان نمی‌دادند. مجموع این عوامل مشکلاتی را به‌وجود آورده بود که امید است با رفتن تحریم‌ها مشکل نقل و انتقالات مالی برطرف شود. با لغو تحریم‌ها تامین و تدارک مواد اولیه منطقی و ایران وارد یک عرصه بین‌المللی می‌شود که قبلا در این زمینه بسیار ضعیف بود. این مسئله در مورد صنعت نیز صدق می‌کند. سرمایه‌گذاری در زمینه دارو از طرف کشور‌های خارجی و داخلی بیشتر خواهد شد و بر صادرات نیز تاثیر خواهد گذاشت. پیش از این بسیاری از کشور‌ها درخصوص خرید دارو از ایران اظهار بی‌تمایلی می‌کردند که این مسئله باعث افت و خیزهای اقتصادی شده و تخصیص ارز، صنایع داروسازی را متضرر کرده بود. به‌طور قطع در ادامه این مسائل برطرف و صنایع با راحتی بیشتری به کار خود ادامه خواهند داد.

     البته مقدار زیادی از قاچاق دارو بستگی به سیاست‌های اتخاذ شده ازسوی وزارت بهداشت و مسئولین سازمان غذا و دارو داشته و به تحریم‌ها ارتباطی ندارد. اگرچه امور گمرکی مرز‌ها، نیروی انتظامی و مجموعه این عوامل حتما باید در این زمینه کمک کنند اما اینکه سازمان غذا و دارو با سیاست‌هایی به این پدیده دامن می‌زند، عجیب است. ما نباید از ورود دارو از مجاری رسمی کشور جلوگیری کنیم، چراکه چه بخواهیم یا نخواهیم، پزشکان مردم را به‌سمت خرید برخی داروهای خاص سوق می‌دهند که اگر در دسترس مردم نباشد، موجبات قاچاق آنها از خارج فراهم می‌شود. این است که برخی از سیاست‌ها و تدابیر مدیریتی بسیار تاثیرگذار است و ارتباطی به تحریم‌ها ندارد. همزمان با رفع تحریم‌ها تسهیلاتی در امر سرمایه‌گذاری، تولید، انتقال مسائل مالی و پرداخت دیون دولتی ایجاد خواهد شد، اما درکل این مدیریت است که حرف اول را می‌زند.

     نمی‌توان گفت که همه مشکلات ما به تحریم‌ها ارتباط پیدا می‌کند و اگر تحریم‌ها برداشته شود همه مشکلات حل می‌شود. مشکلات در درجه اول مبنای مدیریتی دارد و بنابراین با برچیده‌شدن تحریم‌ها شاید 10 تا 15 درصد مشکلات در زمینه دارو حل شود. درواقع مدیریت است که حرف اول را می‌زند و حل مشکلات دارویی نیاز به یک خرد جمعی دارد. باید مسئولین با خرد جمعی و مدیریت صحیح، مشکلات موجود در صنعت دارو را حل کرده و زمینه را برای سرمایه‌گذاری بیشتر فراهم کنند. عدم سرمایه‌گذاری یکی از بزرگ‌ترین مشکلات صنعت دارویی است که رفع آن نیاز به نوسازی و تدوین قوانین دارد.

رهبر مژدهی‌آذر
رئیس انجمن داروسازان ایران