بانفوذترین لابی اسرائیل در آمریکا، یعنی آیپک به توافق هستهای ایران که بزرگترین دستاورد رئیسجمهور باراک اوباما در زمینه سیاست خارجی است، اعلان جنگ کرد. آیپک مدتها است که مخالف توافق است و به کنگره توصیه میکند که برای شکست توافق رای مخالف به آن بدهد. در اینجا لازم است به بیانیهای که آیپک اخیراً منتشر کرده اشاره شود: «ما بهشدت معتقدیم که جایگزین این توافق بد، یک توافق بهتر است. کنگره باید این توافق را رد کند و به دولت توصیه کند تا همزمان با مذاکره برای رسیدن به توافق خوبی که مانع از دستیابی تسلیحات هستهای شود، بهمنظور فشار اقتصادی بیشتر به ایران با متحدین ما همکاری کند. کنگره باید بر یک توافق بهتر اصرار کند.»
سناریویی که وجود دارد این است که گفته میشود کنگره توافق را رد میکند، سپس اوباما آن را وتو میکند. بعد از آن لابیگری آیپک در مخالفت با توافق فعال میشود و جمهوری خواهان تندرو کسب آرای دموکراتها برای شکستن رئیسجمهور را مدیریت خواهند کرد. سپس اوباما نمیتواند مانع از توقف تحریمها شود و توافق هستهای قبل از اینکه اجرایی شود، فرومیپاشد. سوال بزرگی که مطرح میشود این است که خب بعدش چه میشود؟
آیپک میگوید جایگزین این توافق بد، یک توافق بهتر است، یک راه این است که آنها به ایرانیها بگویند: «سلام بچهها، این برای شما دشوار است اما باید به خاطر لابی اسرائیل به ما وقت بیشتری بدهید.» اما این مسئله جواب نمیدهد، چون 20 ماه مذاکره از زمان امضای توافق موقت در ژنو، امری پرزحمت بود که توسط مصالحه و سازش به دست آمد.
جنگ گزینهای است که موجب فشار بیشتری میشود. اما در این رابطه هم مشکل وجود دارد. وقتی اوباما میگوید 99 درصد جامعه جهانی پشت این توافق هستند، ممکن است غلو کند، اما پنج عضو دائم شورای امنیت آن را امضا کردهاند. قطعنامه شورای امنیت توافق وین را تصویب خواهد کرد. با این شرایط توافق توسط نهادهای مشروع جهانی مورد تایید قرار میگیرد و اسرائیل و کنگره در صورت مخالفت، خودشان را منزوی خواهند کرد.
تقریباً تمام تحریمها که توسط دستورات اجرایی رئیسجمهور آمریکا، لوایح کنگره، اقدامات اتحادیه اروپا و ترتیبات سازمان ملل اعمال شدهاند، وابسته به مقبولیت بینالمللی هستند. از آنجایی که اجبار نقش بزرگی ایفا میکند - این تحریمها شامل مجازات یا منع فعالیت در آمریکا برای شرکتهایی میشود که آن را نقض کنند- این همکاری صرفاً بر پایه حسن نیت نیست. اما اگر هیچ ارادهای از سوی دولتها و یا شرکتهای خارجی برای عمل به تحریمها وجود نداشته باشد، تحریمها هیچگونه اثری نخواهد داشت. رد توافقی که توسط بسیاری از قدرتهای جهان و سازمان ملل تصویب شده است، دقیقاً مسیر هرگونه حسن نیت را از بین میبرد.
بنابراین در این صورت، تحریمها نمیتواند بدون نقض توافق از سوی ایران و یا حتی پس از آن، مجدداً اعمال شود. برای اینکه اثر تحریمها به میزانی بازگردد که بیشترین تاثیر خودش را داشته باشد، به چند سال زمان نیاز خواهد بود. اینجاست که معلوم میشود تلاش آیپک و متحدینش برای پیدا کردن یک توافق بهتر، هیچ اهرمی نخواهد داشت. شما ممکن است احساس بدی درباره آیپک داشته باشید، آنهم در وضعیتی که آنها منتظر رد توافق پس از امضای آن هستند، آنها برای شکست توافق خودشان را در موقعیت بدی قرار دادهاند.
آنا