روزنامه سپید | اخبار 2 | 19 آبان 1394 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d1747
نگاهی به فراز و نشیب روابط ایران و کانادا و زمینه‌های بهبود آن در دوران جاستین ترودو
اسفارت کانادا در تهران تعطیل شد؛ درهفدهم شهریور 1391 و این آغاز فصل سرد روابط دیپلماتیک تهران- اتاوا بودن. آن زمان «جان برد»، وزیر امور خارجه کانادا، با صدور بیانیه‌ا‌ی دیپلمات‌های ایرانی در آن کشور را «عنصر نامطلوب» خواند و کانادا از دولت ایران به‌عنوان «مهم‌ترین تهدید برای صلح جهانی و امنیت دنیا» نام برد، که «به‌طور مرتب اسرائیل را تهدید می‌کند؛ دست به لفاظی‌های نژادپرستانه و ضدنژاد سامی می‌زند، و نسل‌کشی را تهیج می‌کند.» بعد از صدور این بیانیه، به دیپلمات‌های ایران در اوتاوا گفته شد در مدت ۵ روز این کشور را ترک کنند. اخطار 5 روزه‌ای که به دست کامبیز حسنی، مسئول سفارت ایران در کانادا، داده نشد بلکه توسط یک کارمند وزارت خارجه روی در سفارت نصب شد.
خروج پنهانی
چالرز کورت، دیپلمات عالی کانادایی در ایران، آخرین مردی بود که چراغ ساختمان خیابان «کوه‌نور» را خاموش کرد و پرچم کانادا را پایین آورد و شاید اطلاعات و «هارد درایوها» را از بین برد. کورت به همراه هشت دیپلمات سفارت کانادا در تهران، برای مقصد متفاوت بلیت خریده و ایران را ترک کردند. این نخستین‌باری نبود که کانادا طرح خروج مخفیانه دیپلمات‌ها از ایران را ساماندهی می کرد. اولین تجربه آنها در زمان گروگانگیری اعضای سفارت آمریکا در ایران بود که سفیر کانادا به شش دیپلمات آمریکایی کمک می‌کند از ایران فرار کنند و بار دیگر در شهریور سه سال قبل بود.
از سرما به یخبندان
ایران و کانادا در بیشتر سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، روابط سردی داشتند. البته با توجه به اینکه بعد از انقلاب، آمریکا در ایران سفارتخانه نداشت، شاید حضور دیپلمات‌های کانادایی در ایران ارزشمند بود. اما این روابط در چند سال اخیر و پس از ماجرای قتل زهرا کاظمی، عکاس ایرانی‌تبار مقیم کانادا، هنگام دیدار از ایران در تابستان سال ۲۰۰۳ میلادی وخامت بیشتری پیدا کرد. کاظمی هنگام عکسبرداری از نمای خارجی زندان اوین در تهران بازداشت و پس از 14 روز حبس، در زندان درگذشت. از سوی دیگر، روابط ایران و کانادا، در دوره اول ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، افول دیگری را تجربه کرد. در آن زمان سفیر کانادا در ایران به کشورش بازگشت و ایران نیز اقدام مشابهی انجام داد. سطح روابط دیپلماتیک دو کشور کاهش یافت. جان ماندی، آخرین سفیر کانادا در تهران بود.
کانادا در انتظار فصل تغییر
حالا «استیون جوزف هارپر»، بیست‌ودومین نخستوزیر و رهبر حزب محافظه‌کار کانادا جای خود را به «جاستین پیر جیمز ترودو»، رهبر حزب لیبرال، فرزند «پیر الیوت ترودو»، نخستوزیر اسبق کانادا داده است. ترودوی جوان، با شعار «تغییر» آمده و می‌خواهد کانادا را از دوران انزوا بیرون آورد. او می‌خواهد سیاست‌های هارپر محافظه‌کار را تغییر دهد. برای کمک به حل بحران سوریه پیش‌قدم می‌شود و دغدغه پناهنده‌های سوری دارد. هارپر در دوران نخست‌وزیری‌اش، یکی از اصلی‌ترین حامیان اسرائیل و سرسخت‌ترین دشمن ایران به شمار می‌رفت و از مذاکرات هسته‌ای ایران حمایت نکرد. او در یک سخنرانی در ژانویه ۲۰۱۴ خطاب به اسرائیل گفته بود: «از طریق آتش و آب، کانادا در کنار شما خواهد ایستاد.» اما ترودو برخلاف نخستوزیر محافظه‌کار، خواهان آغاز فصل جدید روابط دیپلماتیک با ایران است؛ راهی که چندان برای جاستین ترودو هموار نیست. شاید او می‌خواهد باراک اوبامای کانادا باشد برای شروع تغییر.
