روزنامه سپید | اخبار 9 | 08 اسفند 1394 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d16969
به دلیل شیوع بالای هیپوکسی، هیپوگلیسمی، مسمومیت با اپیوئیدها و انسفالوپاتی ورنیکه به عنوان دلایل کاهش هوشیاری، از اکسیژن، گلوکز، نالوکسان و تیامین به عنوان پادزهرهای عمومی یاد می‌شوند. در ادامه، مروری داریم بر لزوم و نحوه تجویز این پادزهرها در بیمار دچار کاهش هوشیاری.
اکسیژن: به هر بیمار دچار کاهش هوشیاری که اشباع اکسیژن کمتر از 94-90 درصد دارد یا در صورت عدم امکان بررسی اشباع اکسیژن، اکسیژن کمکی تجویز کنید. اکسیژن کمکی با هدف رساندن اشباع اکسیژن به 94-90 درصد ممکن است با کانول بینی، انواع ماسک، تهویه مکانیکی غیرتهاجمی یا تهویه مکانیکی تهاجمی تجویز شود.
قند: در بیماران دچار کاهش هوشیاری باید قند خون کنار بستر اندازه‌گیری و در صورت قند خون پایین دکستروز 50 درصد (mL 100-50) تجویز شود. در صورت عدم امکان چک قند خون، تجویز تجربی دکستروز در بیماران دچار کاهش هوشیاری توصیه می‌شود. در صورت امکان قبل از تجویز دکستروز، نمونه خون بیمار، جهت تایید پایین بودن سطح قند توسط آزمایشگاه، اخذ شود. نیم تا یک ساعت پس از تجویز دکستروز، قند خون بیمار از نظر پاسخ به درمان و بروز مجدد هیپوگلیسمی کنترل شود.
نالوکسان: در بیماران دچار کاهش هوشیاری همراه با سرکوب تنفسی، میوز، شرح حال یا شواهد مصرف مواد مخدر تجویز نالوکسان را مدنظر قرار دهید. بسته به شدت علائم و اعتیاد بیمار به مواد مخدر، دوز نالوکسان تجویزی متفاوت است. در بیمار دچار کاهش هوشیاری که دچار آپنه یا برادی‌پنه شدید است، بدون توجه به سابقه مصرف، 2 میلی‌گرم نالوکسان وریدی (هر آمپول نالوکسان: 4/0 میلی‌گرم) تجویز می‌شود و در صورت عدم پاسخ، هر 3-2 دقیقه با همین دوز تا حداکثر 10 میلی‌گرم تکرار می‌شود. در بیماران دچار کاهش هوشیاری مشکوک به مسمومیت با اپیوئیدها بدون سرکوب شدید تنفسی و بدون اعتیاد به مواد مخدر، 4/0 میلی‌گرم نالوکسان هر 3-2 دقیقه تا زمان بروز پاسخ بالینی یا حداکثر دوز 10 میلی‌گرم تجویز می‌شود. در بیماران دچار کاهش هوشیاری مشکوک به مسمومیت با اپیوئیدها بدون سرکوب شدید تنفسی و با اعتیاد به مواد مخدر، جهت جلوگیری از بروز سندرم محرومیت شدید، نالوکسان رقیق شده و ابتدا 1/0 میلی‌گرم نالوکسان هر 3-2 دقیقه تا زمان حصول پاسخ بالینی تجویز می‌شود. پاسخ بالینی به دنبال تجویز نالوکسان به صورت هوشیار شدن ناگهانی و کامل بیمار بوده و بروز بی‌قراری یا بهبود اندک هوشیاری را به دنبال تجویز نالوکسان نمی‌توان به عنوان پاسخ بالینی به نالوکسان محسوب کرد. بیماران دچار سرکوب شدید تنفسی که با نالوکسان هوشیار شده‌اند، در صورت مصرف مخدرهای طولانی‌اثر (مثل متادون یا تریاک) نیاز به پایش از نظر بروز مجدد سرکوب تنفسی و انفوزیون یا تجویز دوزهای مکرر نالوکسان هستند.
تیامین: تجویز 100 میلی‌گرم تیامین (ویتامین B1) به صورت همزمان یا قبل از تجویز دکستروز در بیماران دچار کاهش هوشیاری که الکلی مزمن بوده یا از سوء‌تغذیه یا سوء‌جذب رنج می‌برند، مد نظر قرار گیرد. در صورت نبود تیامین، می‌توان معادل 100 میلی‌گرم تیامین، آمپول B-complex وریدی را برای بیمار انفوزیون کرد (هر آمپول B-complex معمولا حاوی 10 میلی‌گرم تیامین است).
آرش صفائی
