وقتی مغز ترمز می‌کند

روزنامه سپید   |   اخبار 13   |   10 آبان 1394   |   لینک خبر:   sepidonline.ir/d1641

نتایج تحقیق جدید محققان سوئدی حاکی از آن است که مغز ما نه تنها دربرگیرنده مکانیسم‌های یادگیری است، بلکه مکانیسم‌های فراموشی را برای پاک کردن موارد یادگیری شده اضافی به کار می‌گیرد. یکی از این مکانیسم‌ها در سطح سلولی اتفاق می‌افتد.

       نتایج این مطالعه که در نشریه Proceedings of the Nationa- Academy of Sciences of the United States of America (PNAS) منتشر شده، یک پدیده تئوریکال یادگیری را توضیح می‌دهد که درک آن مشکل است.

       فرض این تحقیق بر آن است که انسان یا حیوان می‌توانند از طریق ارتباط یک تون خاص یا سیگنال نوری با یک پاف هوا به چشم یاد بگیرند. پاف هوا باعث می‌شود فرد پلک بزند و این پلک زدن زودتر از شنیدن صدا یا دیدن سیگنال نوری رخ می‌دهد. موضوع عجیب آن است که اگر صدا و نور با هم رخ دهند (و همراه با پاف هوا)، یادگیری نه‌تنها بهتر نمی‌شود که بدتر هم می‌شود. به عبارت دیگر، همزمانی دو محرک نتایج بدتری از یکی به تنهایی ایجاد می‌کند. به نظر می‌رسد این موضوع برخلاف عقل سلیم باشد اما محققان اصرار دارند، این موضوع در واقع همان دلیلی است که مغز می‌خواهد انرژی را ذخیره کند.

       این گروه تحقیقاتی، پیش از این نشان داده بودند زمانی که مغز یک ارتباط خاص را به اندازه کافی یاد گرفت، نورون‌های خاص که مانند یک ترمز در مکانیسم یادگیری عمل می‌کنند، فعال می‌شوند. حال شما می‌توانید بگویید قسمتی از مغز که ارتباط مذکور را یاد گرفت (قسمتی از مغز به نام سربلوم)، مانند یک معلم می‌گوید: «من حالا این را می‌دانم. لطفا ساکت باش.» زمانی که مغز دو ارتباط را درک کرد، ترمز مغز قوی‌تر می‌شود. به همین دلیل است که نتیجه آن می‌شود فراموشی، البته اغلب به‌صورت موقت.

       نگهداری راه‌های ارتباطی غیرضروری برای مغز نیاز به انرژی دارد. محققانa معتقدند، همین موضوع دلیل مکانیسم‌های ترمز مغزی است، حتی در این موارد کمی هم قوی عمل می‌کند. به نظر می‌رسد یافته‌های جدید راهی جدید را به روی محققان و سایکولوژیست‌ها گشوده است. شاید برای معلم‌ها هم مهم باشد که بدانند مکانیسم‌هایی که مغز به کمک آنها موضوعات مختلف را پاک می‌کند، در واقع آنها را غیرضروری می‌شناسد.

منبع: Reuters