روزنامه سپید | اخبار 12 | 08 شهریور 1394 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d16314
اپیدیدیمیت (Epididymitis)، سالانه عامل مراجعات پزشکی متعددی است. مردانی که برای آنها تشخیص اپیدیدیمیت گذاشته می‌شود، به‌طور معمول بین 18 تا 35 ساله هستند و با درجاتی از درد اسکروتوم و نیز علائمی مشابه عفونت مجاری ادراری مواجه شده‌اند. هر چند که این عارضه اغلب متعاقب فعالیت جنسی ایجاد می‌شود، عوامل خطرساز دیگری نظیر طولانی ماندن در وضعیت نشسته، دوچرخه‌سواری یا موتورسواری طولانی، انسداد پروستات و مصرف داروهای خاص نیز در ابتلا به آن دخیل شناخته شده‌اند. درمان تجربی اپیدیدیمیت، باید با استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های پوشش‌دهنده انواع کلامیدیا تراکوماتیس، نایسریا گونوره آ و اشرشیا کولی که شایع‌ترین پاتوژن‌های شناخته شده در این بیماری هستند انجام شود.
سالانه مشکلات ادراری-تناسلی مسبب تعداد قابل‌توجهی از ویزیت‌های سرپایی در درمانگاه‌ها و مراکز اورژانس است. در میان این بیماری‌ها، اپیدیدیمیت، (التهاب اپیدیدیم) با تعداد موارد تشخیص 600هزار در سال (فقط در کشور آمریکا) مطرح است. مهم آنکه تداوم علائم یا آسیب ناشی از اپیدیدیمیت (مانند ناباروری)، می‌تواند کیفیت زندگی بیماران را تحت‌تاثیر قرار دهد. در یک مطالعه، 84 درصد از بیماران مبتلا به درد ناشی از اپیدیدیمیت مزمن، کیفیت زندگی خود را نامطلوب یا بد عنوان کرده‌اند. برای به حداقل رساندن اثرات اپیدیدیمیت، لازم است پزشکان از علل مختلف این بیماری و درمان‌های توصیه شده برای آن مطلع باشند. اپیدیدیمیت ممکن است به تنهایی یا همراه با ارکیدیت (التهاب بیضه) رخ دهد. اپیدیدیمیت ممکن است حاد (طول‌مدت علائم کمتر از 6 هفته) یا مزمن (طول مدت علائم بیشتر از 3 ماه) باشد. مبتلایان به اپیدیدیمیت معمولا با شروع تدریجی درد یک‌طرفه اسکروتوم، احساس ناراحتی و حساسیت در لمس به علاوه تورم روبرو می‌شوند. تب، احساس ضرورت دفع ادرار، هماچوری، احساس درد و سوزش در هنگام دفع ادرار و سایر علائم مرتبط با عفونت‌های بخش تحتانی دستگاه ادراری نیز در بیماران مشاهده می‌شوند. علائم اپیدیدیمیت ممکن است مشابه بیماری‌های دیگری نظیر بدخیمی یا تورشن بیضه باشد. تورشن بیضه، یک اورژانس پزشکی است که با درد شدید و ناگهانی تشخیص داده می‌شود.
تشخیص قطعی اپیدیدیمیت
بیمارانی که علائم اپیدیدیمیت را تجربه می‌کنند باید به‌طور دقیق معاینه بالینی شوند و آزمایش‌های مرتبط برای قطعی کردن تشخیص و شناسایی پاتوژن‌های مسبب انجام شوند. آزمایش‌های معمول شامل آنالیز خون، آنالیز ادرار، کشت ادرار و رنگ‌آمیزی گرم باید برای بیمار درخواست شود. یک تاریخچه دقیق از بیماری‌های فرد و وضعیت اجتماعی وی برای مشخص‌کردن عوامل خطرساز و تعیین پاتوژن‌های مسبب بیماری، لازم است. برای مردان در سنین کمتر از 35 سال باید آزمون NAAT برای ردیابی کلامیدیا تراکوماتیس و نایسریا گونوره آ درخواست شود. در صورت نگرانی در مورد مقاومت آنتی‌بیوتیکی، آزمون‌های تکمیلی برای نیسریا گونوره آ نیزباید انجام شود. اگر نسبت به عفونت قارچی، مایکوباکتریال یا باکتریال مشکوک هستید، آسپیراسیون یا بیوپسی بافتی برای کشت لازم است. استفاده از سونوگرافی برای تشخیص باید به موارد تورشن بیضه یا به بیمارانی محدود شود که از درد اسکروتوم شکایت دارند و با سایر روش‌های قبلی تشخیص بیماری آنها امکان‌پذیر نبوده است.
مدیریت درمان اپیدیدیمیت
هدف از درمان اپیدیدیمیت عبارت است از بهبود علائم، برطرف کردن عوامل مسبب و پیشگیری از وقوع عوارض احتمالی. از آنجا که باکتری‌ها عامل اغلب موارد بیماری هستند، تجویز آنتی‌بیوتیک درمان اصلی اپیدیدیمیت است. اخیرا یک متاآنالیز انجام شده روی مطالعات قبلی در این زمینه نشان داده است که درمان تجربی با آنتی‌بیوتیک برای اپیدیدیمیت حاد کافی است. استراتژی‌های درمانی دیگر اضافه بر درمان آنتی‌بیوتیکی ممکن است برای بیمارانی تجویز شوند که اپیدیدیمیت غیرباکتریایی یا مزمن را تجربه کرده‌اند. در چنین بیمارانی، درمان اصلی بر زدودن علائم بیمار متمرکز است.
درمان علامتی اپیدیدیمیت: علامت درمانی اپیدیدیمیت شامل استفاده از گزینه‌های غیردارویی و درمان‌های ترکیبی است. توصیه بر استراحت، کمپرس سرد، بالا قرار دادن اسکروتوم و مصرف داروهای ضدالتهاب و ضددردهاست.
درمان اپیدیدیمیت حاد: درمان اصلی، آنتی‌بیوتیک تراپی تجربی است که براساس سن و وضعیت فعالیت جنسی بیمار و با در نظر گرفتن بیشتر پاتوژن‌های احتمالی، انتخاب می‌شود. اگر شک به ایجاد اپیدیدیمیت به‌دلیل عفونت با کلامیدیا تراکوماتیس و نایسریا گونوره‌آ مطرح است، درمان تجربی آنتی‌بیوتیکی که هر دو پاتوژن را پوشش می‌دهد باید قبل از تایید میکروارگانیسم مسبب و آماده‌شدن جواب آزمایش‌ها شروع شود. تک‌دوز سفتری آکسون 250 میلی‌گرمی داخل عضلانی برای پوشش نایسریا گونوره آ و 100 میلی‌گرم داکسی سایکلین خوراکی دوبار در روز برای مدت 10 روز برای پوشش کلامیدیا تراکوماتیس توصیه شده است. تک‌دوز یک گرمی آزیترومایسین خوراکی را می‌توان جایگزین داکسی سایکلین کرد. بیمارانی که با یک سوش مقاوم نایسریا گونوره آ آلوده هستند یا افرادی را که حساسیت شدید به سفالوسپورین دارند می‌توان با رژیم 240 میلی‌گرم جنتامایسین داخل عضلانی به علاوه 2 گرم آزیترومایسین خوراکی یا رژیم 320 میلی‌گرم جمیفلوکساسین خوراکی به علاوه 2 گرم آزیترومایسین خوراکی درمان کرد.
اگر احتمال می‌رود که ارگانیسم‌های روده‌ای مسبب بیماری باشند یا اگر آزمون NAAT نشان داد که بیماری به‌دلیل آلودگی با نایسریا گونوره آ نیست، یک آنتی‌بیوتیک از گروه فلوروکینولون‌ها باید شروع شود. بیماران در معرض خطر عفونت با عوامل منتقله از طریق تماس جنسی و ارگانیسم‌های روده‌ای، باید سفتری آکسون و یک فلوروکینولون دریافت کنند.
درمان اپیدیدیمیت غیرباکتریایی: مردان جوان مبتلا به اپیدیدیمیت ناشی از یک بیماری التهابی متعاقب یک عفونت، ممکن است برای بهبود علائم به تجویز ضددرد نیاز داشته باشند. این موارد اغلب خفیف هستند و نیازی به درمان آنتی‌بیوتیکی ندارند. در مصرف‌کنندگان آمیودارون که علت دیگری برای اپیدیدیمیت آنها پیدا نشده، این دارو باید قطع یا دوز آن تعدیل شود.
درمان اپیدیدیمیت مزمن: هیچ درمان ثابت شده‌ای برای اپیدیدیمیت مزمن وجود ندارد. در موارد خفیف، درمان حمایتی برای بهبود علائم کافی است. درمان‌های دارویی عبارتند از آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدالتهابی و ضددردهای نارکوتیک. در‌صورتی که درمان‌های دارویی و حمایتی برای بهبود اپیدیدیمیت مزمن کافی نبودند، اپیدیدیمکتومی ممکن است به‌عنوان آخرین گزینه در نظر گرفته شود. شانس درمان اپیدیدیمیت مزمن با اپیدیدیمکتومی کم است و این مسئله باید در هنگام انتخاب درمان به بیمار تذکر داده شود.
پیگیری‌های درمان اپیدیدیمیت
اگر علائم بیمار طی 48 ساعت اولیه شروع درمان برطرف نشد، بیمار باید تحت ارزیابی‌های بیشتر قرار گیرد. بیشتر موارد خفیف و حاد اپیدیدیمیت پس از تکمیل درمان نیازی به پیگیری ندارند. البته، علائم پایدار نظیر تورم و حساسیت در لمس باید از نظر وجود آلودگی با پاتوژن‌های غیرمعمول مورد بررسی قرار گیرند.
اگر علت اپیدیدیمیت مشکوک است یا قطعی شده که نایسریا گونوره آ یا کلامیدیا تراکوماتیس است و تماس جنسی طی 60 روز قبل از شروع علائم بیماری انجام شده، همسر (شریک جنسی) بیمار باید مطلع شود و مورد ارزیابی قرار گیرد. درمان شریک جنسی برای کاهش انتقال عفونت و پیشگیری از عوارض مرتبط با عفونت لازم است. شکست درمانی شریک جنسی، باعث مشکلات برای بیمار و نیز شریک جنسی می‌شود.
بیمار ممکن است عود عفونت و اپیدیدیمیت را تجربه کند و شریک جنسی وی عوارض عفونت را. عوارض شایع در زنان با عفونت درمان نشده عبارتند از بیماری التهابی لگن، بارداری ناخواسته، ناباروری و درد مزمن شکم. عوارض شدید عفونت درمان نشده در مردان نظیر اپیدیدیمو-ارکیدیت ممکن است موجب ناباروری شوند.
بررسی عوارض اپیدیدیمیت
عوارض مربوط به اپیدیدیمیت ممکن است جدی باشند. اپیدیدیمیت حاد می‌تواند به اپیدیدیمیت مزمن همراه با درد مداوم و احساس ناخوشی تبدیل شود. در موارد نادری نیز آبسه تستیکولار، از بین رفتن بافت بیضه به‌دلیل قطع جریان خون (انفارکتوس تستیکولار) و ناباروری دیده می‌شوند. اپیدیدیمیت ممکن است آسیب دایمی به اپیدیدیم وارد کند و در نتیجه، موجب ناباروری شود. لازم به ذکر است که اپیتلیوم اپیدیدیم قابل بازسازی نیست؛ بنابراین درمان موثر اپیدیدیمیت در کاهش روند التهابی برای پیشگیری از آسیب اهمیت فراوانی دارد.
منبع: 2015,US.Pharmacist
شیرین میرزازاده
