روزنامه سپید | اخبار 6 | 18 آبان 1394 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d1519
ماه‌ها از روزی که خبر سلفی گرفتن چند دانشجوی پزشکی با چند جسد در فضای مجازی منتشر شد و باعث اعتراضات شدید شد، می‌گذرد. اخلاق پزشکی، یکی از بخش‌های همایش فصلی انجمن پزشکان عمومی ایران است. همایشی که به همت پزشکان و حقوقدانان برگزار و در آن به اهمیت اخلاق حرفه پزشکی و تعیین خطوط قرمز آن پرداخته شد.
آموزه‌های حقوقی و اخلاقی نهادینه‌شود
« چه باید کرد؟»، محمود عباسی، حقوقدان و رئیس مرکز تحقیقات اخلاقی و حقوق پزشکی سخنان خودش را با این عنوان آغاز می‌کند و می‌گوید: «گسترش روزافزون تخلفات پزشکی، نگران‌کننده است. آیا باید با همین شکل و شمایل، شاهد و نظاره‌گر باشیم یا اینکه راهکاری جهت پیشگیری تدبیر کنیم؟ علل ارتکاب برخی تخلفات باید ریشه‌یابی شود؛ همچنین نباید از نقش آموزه‌های حقوقی و اخلاقی غافل‌شد. به عقیده من، خلاء جدی و عدم آشنایی با موازین اخلاقی و پزشکی در جامعه پزشکان وجود دارد.»
این حقوقدان سپس به بحث چالش‌های جدید پزشکی می‌پردازد و می‌گوید: «به دلیل اینکه تکنیک‌های نوین پزشکی، مدام در حال به‌روز رسانی است، چالش‌هایی به وجود می‌آید که با موازین فقهی و پزشکی، که باید برای پاسخگویی آن تدبیری اندیشید. مرگ مغزی، پیوند اعضا، روش‌های نوین باروری، شبیه‌سازی، تخلفات پزشکی و ... مسائلی از این دست هستند که باید آموزش آنها را وجهه همت خود قراردهیم. معتقدم امروزه در عرصه پزشکی سه حوزه فقه پزشکی، حقوق پزشکی و اخلاق پزشکی بسیار برجسته و مهم است. زمانی که از اخلاق پزشکی صحبت می‌شود، منظور صرفا بایدها و نبایدها نیست، بلکه هدف این است که یک پزشک در عرصه عمل بتواند تصمیم درست اخلاقی اتخاذکند.»
محمود عباسی می‌افزاید: «تذکر مستمر و مداوم بر جامعه پزشکان واجب است. هنگامی که بحث از تکالیف و تعهدات پزشک می‌شود، مسئولیت‌های او مقابل بیمارانش هم باید مدام یادآوری شود. به عبارت دیگر، این تعهدات، مسئولیت‌هایی را به دنبال دارد؛ از سوی دیگر، باید توجه داشت علم پزشکی با وجود آنکه مرز نمی‌شناسد، اما ارزش‌های حاکم بر این علم مانند اخلاقیات به مرزهای جغرافیایی کاملا وابسته‌است. مسلما ارزش‌های اخلاقی که در جامعه ایرانی- اسلامی رایج است، با آنچه که در جوامع غربی وجود دارد، متفاوت است.»
او نظارت را یکی از وظایف و تکالیف حکومت می‌داند و خاطرنشان می‌کند: «این نظارت تاثیر زیادی بر پیشگیری از تخلفات پزشکی دارد. منظور از نظارت، نظارت جامعه‌نگر و همه‌جانبه است، نه نظارتی جزیره‌ای. اینکه تنها گاهی اوقات، تفننی بر یک مرکز درمانی نظارت وجود داشته‌باشد، کار به جایی نخواهد رسید. این نگاه می‌تواند به سلامت جامعه پزشکی نیز کمک کند.»
بیمار جز درد بیماری، دردهای دیگر هم دارد
عباسی با بیان اینکه بسیاری از پزشکان حتی نمی‌دانند صدور گواهی‌های سلامت بی‌مورد، خلاف موازین اخلاقی و قانونی و قابل تعقیب کیفری است، تصریح می‌کند: «موضوع دیگری که می‌خواهم به آن بپردازم، این عبارت است: جهل به قانون، رافع مسئولیت کیفری نیست. این حرف به این معناست که وقتی در یک حرفه‌ای مشغول می‌شویم، باید به مسائل آن حرفه هم آشنا و واقف باشیم. برای محکمه و قاضی پذیرفتنی نیست که پزشکی در مقام دفاع از خود بگوید من نمی‌دانستم. این به هیچ وجه مورد قبول نیست که پزشکی نسبت به مسائل حرفه‌ای و صنفی شغل خود، ناآگاه باشد. هدف از طرح موضوعاتی که پیشتر به آن اشاره کردم، تضمین سلامت، بهداشت جامعه و ایجاد امنیت مراجعه‌کنندگان در مراکز بهداشتی و درمانی است.
یکی از مشکلاتی که در مراکز درمانی وجود دارد، موضوع رضایت‌نامه و برائت‌گرفتن است. این کار شخصا بر عهده طبیب یا همان پزشک است، او موظف است مقابل بیمارش بنشیند و سوالات و ابهامات را پاسخ دهد و درنهایت رضایت او را جلب کند و در آن صورت مجاز به عمل جراحی هستند.»
این حقوقدان در انتها با اشاره به مبحث رضایت از بیمار عنوان می‌کند: «همین که این مسئله به بخش پذیرش بیمارستان محول می‌شود، موجبات تشویش و نگرانی بیمار را فراهم می‌کند . باید وضعیت بیمارستان‌ها را به گونه‌ای تغییر دهیم که بیمار جز درد بیماری، درد دیگری نداشته‌باشد. متاسفانه گاهی دردهای بیشتری به بیمار تلقین می‌شود، مثل همین عدم امنیت. این مسائل میزان شکایات از پزشکان را روزانه افزایش می‌دهد، شخص پزشک مگر چه‌قدر وقت دارد که آن را صرف پاسخگویی به شکایاتی کند که می‌توانست با نگاهی دیگر آن را مرتفع‌سازد؟»
ثمین چراغی
