سفارتخانهها در تهران و لندن کار خود را از سر گرفتند
روز بازگشایی در روابط ایران و انگلستان
تابلوی نقره‌ای رنگ «سفارت بریتانیا» بر دیوار بیرونی ساختمان سفارتخانه نصب شد. روز یکشنبه، اول شهریورماه.از ابتدای خیابان فردوسی تا خیابان جمهوری اسلامی، خیابان نوفل‌لوشاتو تا با‌بی‌ساندرز، در پوشش حفاظت نیروهای گارد ویژه قرار دارد.خیابان‌هایی با هویت سیاسی-تاریخی.تابلوی خیابان نوفل‌لوشاتو در بهمن سال گذشته به دست دانشجویان بسیجی در جریان اعتراض به حرمت‌شکنی و توهین شارلی ابدو به ساحت پیامبر اسلام پایین کشیده شد و خیابان چرچیل سابق که حالا نام یک انقلابی ایرلندی ضدانگلیسی به جایش تکیه زده.حالا اطراف این خیابان در اختیار نیروهای امنیتی و خبرنگاران است و چراغ ساختمان و باغ شماره 198 خیابان فردوسی تهران با حضور فیلپ هاموند، وزیر امور خارجه دولت بریتانیا، روشن شد.سفارت انگلستان بعد از سه سال و 10 ماه تعطیلی، با حضور وزیر امور خارجه دولت دیوید کامرون، سومین مقام عالیرتبه گروه 1+5، بازگشایی شد.پس از سفر وزرای خارجه فرانسه و ایتالیا، جانشین صدراعظم آلمان و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گامی دیگر در مسیر نوسازی و بسط روابط دیپلماتیک ایران با قاره اروپا و قدرت‌های اقتصادی جهان برداشته شد.
ورود به ایران بعد از یک دهه
بعد از 12 سال فیلیپ هاموند، نخستین وزیرامورخارجه بریتانیا است که از سال 2003 تا به امروز وارد ایران شد و او را هیاتی از چهره‌های اقتصادی -تجاری و سایمون گس، مدیر امور سیاسی دفتر وزارت خارجه انگلیس، همراهی می‌کنند. گس، یکی از اعضای گروه ارشد مذاکره‌کننده انگلیس در گروه 1+5 بود.اما آخرین سفر وزیرخارجه بریتانیا به تهران به زمان جک‌استراو در سال 1382 برمی‌گردد که سه وزیر خارجه تروئیکای اروپایی در بحبوحه مذاکرات هسته‌ای وارد ایران شدند.جک استراو پنج بار به ایران سفر کرد و لقب جک تهرانی را از سوی رسانه‌های انگلیسی دریافت کرد اما بعد از سال 1390 روابط این دو کشور روند دیگری را طی کرد.در 8 آذر 1390، و بعد از حمله عده‌ای با عنوان دانشجویان بسیجی به سفارت انگلستان در تهران و باغ قلهک، سطح روابط دیپلماتیک دو کشور ایران و انگلستان کاهش پیدا کرد.در نتیجه این رفتار بریتانیا سفارتخانه خود را تعطیل کرد و دستور داد کارکنان سفارت ایران در لندن نیز خاک این کشور را ترک کنند.این افراد وارد ساختمان سفارت شده، پرچم بریتانیا را پایین کشیدند و بعضی مدارک را از درون ساختمان سفارتخانه به بیرون پرتاب کردند.باوجود حضور ماموران انتظامی، تجمع‌کنندگان به ساختمان سفارت بریتانیا سنگ و کوکتل مولوتوف پرتاب کردند و پس از هجوم به دفاتر سفارت، برخی مدارک را بیرون ریختند.دانشجویان پس از ورود به ساختمان سفارت بریتانیا در خیابان فردوسی، پرچم این کشور را پایین کشیده و آن را آتش زدند و به جای آن، پرچم ایران را بر سر در سفارت بریتانیا نصب کردند.این افراد هدف خود از این حرکت را، حمایت از مصوبه مجلس هشتم بیان کردند که درنتیجه آن سطح روابط دیپلماتیک دو کشور کاهش می‌یافت. بعد از این عمل، ویلیام هیگ، وزیر خارجه سابق انگلستان اعلام کرد که «باراک اوباما، دیوید کامرون، اتحادیه اروپا، شورای امنیت سازمان ملل متحد، بان کی مون، دولت‌های چین، روسیه، کانادا، سوئد و دانمارک نیز در بیانیه‌هایی جداگانه این حرکت را محکوم کردند. دولت‌های آلمان، فرانسه، ایتالیا و هلند سفیران خود را برای مشورت و به منظور ابراز همبستگی با دولت بریتانیا از تهران فراخوانده‌اند.» علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجه سابق جمهوری اسلامی ایران نسبت به این واقعه ابراز تاسف کرد و شاید همین موضع‌گیری سبب شد تا این واقعه به قطع کامل روابط دیپلماتیک دو دولت منجر نشود.
دولت اعتدال با دنیا تعامل می‌کند
حالا بعد از دو سال از روی کار آمدن دولت اعتدال دکتر روحانی، با تکیه بر شعار تعامل با جامعه جهانی، انگلستان تصمیم گرفت با بالا بردن پرچم خود توسط فیلیپ هاموند بالاترین مقام وزارت خارجه خود، بر سر در سفارتخانه بریتانیا در تهران، دستی بر سر و روی روابط سیاسی خود با تهران بکشد.اما نمی‌توان تلاش‌های بعضی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و گروه‌های دوستی بهارستان و سفرهای مکرر آنها به انگلستان و سفر دکتر روحانی به نیویورک و رایزنی‌های وی با دیوید کامرون را نادیده گرفت.این دیدار در دوم مهر 93، در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد با یکدیگر دیدار و در خصوص موضوع هسته‌ای ایران، خطر تروریسم در سوریه و عراق و مناسبات دوجانبه به بحث و تبادل‌نظر پرداختند.پس از این دیدار بود که روابط دو طرف به سطح کاردار غیرمقیم ارتقا یافت.این نخستین دیدار سران ایران و بریتانیا پس از انقلاب اسلامی به شمار می‌رفت.این تلاش‌ها سبب شد تا طی یک سال گذشته ایران کاردار ترددی خود را به لندن اعزام کند.حضور کاردار ترددی ایران سبب شد تا پیگری‌ها برای بازگشایی سفارت انگلستان آسان شود.
گشایش قفل سفارت
مراسم بازگشایی سفارت بریتانیا در تهران و سفارت ایران در لندن به طور همزمان انجام شد. در مراسم بازگشایی سفارت بریتانیا فیلیپ هاموند وزیر خارجه این کشور و تعدادی از مقام‌های انگلیس در محل سفارت حضور داشتند و هیچ مسوول بلندپایه ایرانی در این مراسم حضور نداشتند.البته در مراسم بازگشایی سفارت ایران در لندن هم محمد حسن حبیب‌‌الله‌زاده، کاردار غیرمقیم ایران در انگلیس، و مهدی دانش‌یزدی، معاون اداری و مالی وزارت خارجه، حضور داشتند.
هاموند: هیچ محدودیتی وجود ندارد
«انتخاب رئیس جمهوری روحانی و توافق هسته‌ای ماه پیش نقاط برجسته و مهمی بودند.» فیلیپ هاموند، وزیر خارجه انگلیس در مراسم بازگشایی سفارت این کشور در تهران در جمع خبرنگاران گفت که هیچ محدودیتی در مورد آنچه که انگلیس و ایران می‌توانند با یکدیگر به آن دست یابند وجود ندارد، هرچند آنها همیشه با هم موافق نخواهند بود.
ظریف: به نقش ایران پی برده‌اند
از سوی دیگر، محمدجواد ظریف گفت: «امروز انگلیس و دیگر کشورهای اروپایی به نقش سازنده ایران در منطقه و جهان پی برده‌اند و حضور آنها نشان دهنده این واقعیت است. ما اختلاف نظر و تفاوت دیدگاه‌هایی با برخی از کشورهای اروپایی از جمله انگلیس داریم؛ ولی فکر می‌کنیم در یک محیط تعاملی مبتنی بر چشم باز و مبتنی بر واقع‌گرایی این مسائل قابل بحث است و احساس می‌کنیم که با روشی جدی و دقیق می‌توانیم کار را به پیش ببریم.»
واکنش مخالفان در تهران
به نوشته روزنامه گاردین، قرار است در ابتدای فعالیت سفارت، گروه کوچکی از دیپلمات‌ها به ریاست «آجی شارما» که تاکنون کاردار غیرمقیم انگلستان بود، در تهران مستقر شوند. بریتانیا سفیر تازه‌ای نیز برای اعزام به تهران انتخاب کرده، اما نام او هنوز اعلام نشده است. قرار است مدتی کاردار غیرمقیم کارهای این سفارتخانه را انجام دهد. به هر حال، دور تازه روابط ایران و انگلستان در حالی آغاز میشود که محافل تندرو در تهران با آن صریحا مخالفت کردهاند. محافلی که در روزنامههای خود با تیترهایی چون «بازگشت به لانه از پنجره»، «بازگشت انگلیسی‌ها»، «بازگشایی غیرقانونی سفارت انگلیس در تهران» یا «بازگشایی چراغ خاموش» به انعکاس این رویداد پرداختند و حتی نسبت به برگزاری تجمعی حدودا 100 نفره در مقابل سفارت انگلستان اقدام کردند؛ تلاش‌هایی که با اتخاذ تدابیر امنیتی و بازداشت تعدادی از تجمع‌کنندگان بی‌حاصل ماند...
لیلا ابراهیمیان