طب تسکینی در ایران و چالش‌های آن

روزنامه سپید   |   اخبار 9   |   25 بهمن 1394   |   لینک خبر:   sepidonline.ir/d14578

       طب تسکینی شاخه‌ای از طب است با هدف ارتقای کیفیت زندگی بیماران و بستگان بیماران مبتلا به یک بیماری پیشرفته، پیشرونده و محدود کننده زندگی مانند سرطان از طریق پیشگیری و درمان آلام جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی آنان.

       گرچه در سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی در جهت آگاهی جامعه پزشکی کشور صورت گرفته است، متاسفانه هنوز طب تسکینی در ایران حتی بین متخصصان کمترشناخته شده است. شاید یکی از علل آن ترمینولوژی به‌کار گرفته شده یا ترجمه نارسا و گنگ آن است که برخلاف شاخه‌های دیگر طب عنوان آن تصویر روشنی ازگروه هدف یا عملکرد آن نمی‌دهد (در مقایسه با سایر رشته‌ها مانند درماتولوژی، نفرولوژی،...)

       مذهب، ارتباطات فامیلی و فرهنگ جامعه‌ای که بیمار به آن تعلق دارد در رویکرد ما در مراقبت از بیمار نقش مهمی دارد. بدون درک درست از ریشه‌های فرهنگی جامعه‌ای که بیمار برخاسته از آن است و شناخت مفهومی که بیمار از بیماری یا مرگ دارد مراقبت و درمان او به‌درستی امکان‌پذیر نیست.

       یکی از وظایف تعریف شده متخصص طب تسکینی ارائه خدمات با نگاهی کل‌نگر (wholistic) با توجه به وجوه اجتماعی، فرهنگی و مذهبی بیمار است. به طور مثال در جایی که درد به عنوان جزء غیرقابل اجتناب بیماری سرطان شناخته می‌شود و بیمار به تحمل آن تشویق می‌گردد و یا هنوز در ارتباط با گفتن حقایق به بیمار در مورد تشخیص بیماری سرطان و پیش آگهی آن بحث‌های زیادی وجود دارد. اداره و مدیریت بیماری و علائم آن با چالش بزرگی روبرو است.

       در کشور ما با توجه به میزان جمعیت، پراکندگی آن و امکانات موجود، دسترسی همه افراد به برنامه‌های بیماریابی و درمان‌های اولیه و گه‌گاه پرهزینه وجود ندارد و این اهمیت پرداختن جدی‌تر به طب تسکینی را ضروری می‌سازد.

       همانطور که قبلا اشاره شد یکی از بزرگترین موانع در کشور آشنایی ناکافی پزشکان عمومی با طب تسکینی و عدم آموزش آن در دانشکده‌های پزشکی کشور است. با توجه به این مهم پزشکان مجبور می‌شوند، بیماران را برای دریافت ابتدایی‌ترین خدمات مانند کنترل درد به مراکز تخصصی یا فوق‌تخصصی ارجاع دهند. نیاز به سفرهای پرهزینه و مشقت بار برای رسیدن به بیمارستان‌های خاص ودریافت مراقبت‌هایی ابتدایی ضرورت آموزش طب تسکینی را صد چندان می‌کند.

       مطالعات اخیر نشان داده‌اند که مراقبت‌های تسکینی در بیماران مبتلا به سرطان همراه با درمان‌های آنکولوژیک نه تنها با کاهش افسردگی، اضطراب و کنترل علائم همراه است، کیفیت زندگی بیماران را هم ارتقا داده وحتی در مواردی طول زندگی بیماران را نیز افزوده است.

       شکی نیست که پیشگیری، غربالگری و درمان بیماران مبتلا به سرطان اهمیت زیادی دارد ولی با توجه به تعداد فزاینده بیمارانی که در مراحل پیشرفته بیماری شناسائی می شوند، برای کمک به بیماران محتضری که هردقیقه از باقیمانده عمر خود را با رنج ودرد فراوان می‌گذرانند، باید هرچه سریع‌تر اندیشید واقدام کرد.