آفتاب‌سوختگی پوست خیس بعد از شنا در دریا یا استخرهای روباز، از سوختگی پوست خشک بسیار شدیدتر است و معمولا درد شدید و مداوم ناشی از آن، بسیار آزاردهنده است و به‌سختی التیام پیدا می‌کند، اما چرا رطوبت باعث می‌شود شدت آفتاب‌سوختگی افزایش پیدا کند و بعدازاینکه فرد دچار این نوع از سوختگی شد چه باید بکند؟ برای یافتن پاسخ این سوال با غلامحسین غفار پور دانشیار گروه پوست دانشگاه علوم پزشکی ایران گفتگو کردیم:

چرا آفتاب‌سوختگی پوست خیس از پوست خشک شدید‌تر است؟
     در طیف نور خورشید تعدادی اشعه وجود دارد که به آنها اشعات ماورای بنفش گفته می‌شود. این اشعات برحسب خواص و مضراتی که ازنظر پزشکی دارند به سه تیپ اشعه فوق بنفش C، اشعه فوق بنفش B و اشعه فوق بنفش A تقسیم می‌شوند. تیپ دوم این اشعه که اشعه فوق بنفش B نام دارد، باعث آفتاب‌سوختگی و برنزه شدن پوست می‌شود. به‌این‌ترتیب پوست شخصی که بدون پوشش زیر آفتاب قرار می‌گیرد، برنزه می‌شود. دقایقی بعدازاینکه شخص در معرض این اشعه قرار گرفت، پوست او قدری قرمز و تیره می‌شود که به این نوع برنزه شدن، برنزه شدن فوری می‌گویند. برنزه شدن فوری ناشی از اکسید شدن مواد پیش‌رنگی در ‌پوست و تبدیل شدن آنها به ماده رنگین ملانین است. این مواد در سرتاسر سطح پوست یا اپیدرم قرار دارند و باعث می‌شوند که پوست شخص ظرف دقایقی شکل برنزه شدن موقتی به خود بگیرد. 2 تا 3 روز بعد از آن هم ملانین‌سازی از طریق سلول‌های رنگ‌ساز که در سطح پوست است تحریک شده و از ریشه شروع می‌شود. بنابراین ملانین جدیدی در پوست شخص ساخته می‌شود که کاملا تیره است و باعث می‌شود که پوست او کاملا برنزه شود. این برنزه شدن ممکن است تا یک هفته ادامه پیدا کند. اشعه فوق بنفش B علاوه بر برنزه شدن، باعث آفتاب‌سوختگی هم می‌شود. اگر مقدار این اشعه کم باشد ممکن است تنها قرمزی ایجاد کند و اگر قدری زیادتر باشد قرمزی به همراه تورم و اگر خیلی زیاد باشد قرمزی و تورم و تاول‌های کوچک در سطح پوست ایجاد می‌شود که نشانه سوختگی بسیار شدید است. وقتی شخص بدون اینکه از کرم ضدآفتاب استفاده کند، وارد آب می‌شود و خیس در معرض آفتاب قرار می‌گیرد، قطرات آب مانند ذره‌بین عمل می‌کنند و شدت بیشتری از این اشعه روی پوست متمرکز می‌شود، درنتیجه در مدت زمان بسیار کوتاه‌تری پوست شخص قرمز و متورم شده و دچار آفتاب‌سوختگی می‌شود. شاید بسیاری از افراد تجربه کرده باشند که برای مثال زمانی که ساعت 4 بعدازظهر در دریا شنا کرده‌اند، شب احساس سوزش و درد داشته‌اند و پوستشان‌ متورم و قرمز شده است. بنابراین توصیه می‌شود افراد یک ربع تا نیم ساعت قبل از اینکه در دریا بروند از کرم ضدآفتاب استفاده کنند و تمام بدنشان را به این کرم‌ها آغشته کنند. زمانی هم که از آب بیرون می‌آیند حتما بدن خود را خشک کنند تا قطرات آب از سطح پوستشان برداشته شود و مانع تمرکز بیشتر اشعه ماورای بنفش B یعنی اشعه‌ای که عامل آفتاب‌سوختگی است بشود.

بعد از سوختگی شدید پوست خیس، چه طور باید آن را التیام داد؟
     بعد از سوختگی پوست خیس، توصیه می‌شود شخص مخلوطی از آب و یخ درست کند یا مخلوط آب و یخ را در داخل کیسه بریزد و از آنجا که تحمل درد ناشی از گذاشتن مداوم مخلوط آب و یخ بر روی پوستی که دچار این نوع از سوختگی شده است سخت است، تا یک ساعت مرتب این کیسه را روی پوست خود بگذارد و بردارد. بعد از اینکه پوست شخص آرام شد و درد آن التیام پیدا کرد، بسته به‌شدت سوختگی پوست، هر نیم ساعت یا یک ساعت کرم‌ها و پمادهای استروئیدی که در داروخانه‌ها موجود است را روی پوست بمالد. همچنین این افراد می‌توانند از قرص‌ها و کپسول‌های ایندومتاسن، کپسول کنستان و قرص دیکلوفناک استفاده کنند و هر 6 ساعت، 2 عدد از این قرص‌ها یا کپسول‌ها را بخورد. درنهایت هم بیمار می‌تواند از قرص‌ها و آمپول‌های استروئیدی و پمادهای کورتونی استفاده کند که البته مقدار کورتون آنها باید تحت نظر دکتر پوست باشد.

ملیکا بهزادی