روزنامه سپید | اخبار 12 | 17 آبان 1394 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d1376
پس از تشخیص علت ایجاد کننده ناباروری،برطرف کردن آن با اقدام به مداخلات درمانی، نظیر دارودرمانی یا جراحی باید آغاز شود. هم اکنون، داروهای متعددی برای درمان ناباروری موجودند و بهترین گزینه‌های دارویی برای هر بیمار براساس علت ایجادکننده ناباروری متفاوت‌اند.
کلومیفن سیترات
کلومیفن سیترات، یک داروی مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکاست که به‌عنوان خط اول درمان ناباروری مرتبط با اختلال تخمک‌گذاری تجویز می‌شود. کلومیفن سیترات یک تنظیم کننده انتخابی گیرنده استروژن است و برای القای تخمک‌گذاری تجویز می‌شود. این دارو به طور رقابتی گیرنده‌های استروژن را مهار می‌کند و در نتیجه، باعث افزایش سطح FSH و LH می‌شود. بالا رفتن این هورمون‌ها باعث تحریک فولیکول و تخمک‌گذاری می‌شود. دوز کلومیفن‌سیترات برای تخمک‌گذاری باید بر اساس وزن بدن بیمار تنظیم شود. البته دوز توصیه شده برای کلومیفن سیترات، 50 میلی‌گرم در روز است که معمولا در روزهای 3 تا 5 از چرخه قاعدگی بیمار شروع شده و برای مدت 5 روز ادامه می‌یابد. تخمک‌گذاری اغلب بین روزهای 6 تا 12 پس از شروع درمان رخ می‌دهد. اگر تخمک‌گذاری اتفاق نیافتاد، 100 میلی‌گرم در روز باید برای چرخه دوم تجویز شود. این الگو را می‌توان برای 2 بار دیگر تکرار کرد.
گنادوتروپین‌ها
گنادوتروپین‌های FSH و LH برای تحریک غدد جنسی طی روند باروری لازم‌اند. گنادوتروپین‌های برون‌زاد برای القای تخمک‌گذاری قبل از اعمالی نظیر IUI(لقاح داخل رحمی)و چرخه‌های ART (تکنولوژی کمک به باروری)توصیه می‌شود.
منوتروپین‌ها:منوپور یک منوتروپین تخلیص و استخراج شده از ادرار زنان یائسه است که حاوی نسبت مساوی LH و FSH است. این دارو برای رشد چندگانه فولیکول‌ها و بارداری به‌عنوان بخشی از چرخه ART تجویز می‌شود. پس از رشد و بلوغ کافی فولیکول، hCG به دنبال مصرف منوتروپین برای القای تخمک‌گذاری تجویز می‌شود. دوز استاندارد آن 225 واحد بین‌المللی در روز است و نباید به بیشتر از 450 واحد بین‌المللی در روز برسد. پس از گذشت 5 روز از درمان، ممکن است تعدیل دوز براساس میزان پاسخ‌دهی تخمدان بیمار لازم باشد.
رپرونکس(Repronex) نیز یک گونادوتروپین تخلیص و استخراج شده از ادرار زنان یائسه است. رپرونکس مانند منوپور مستقیما تخمدان‌ها را تحریک کرده و باعث تخمک‌گذاری می‌شود. این دارو ممکن است به صورت تزریق زیرجلدی یا داخل عضلانی تجویز شوند.
FSH انسانی:اخیرا 3 شکل از FSH تخلیص شده موجوداند. یک نوع آن اوروفولیتروپین،FSH تخلیص شده انسانی است که تمام فعالیت LH آن حذف شده است. دو شکل فولیتروپین آلفا و فولیتروپین بتا نیز موجودند. اشکال نوترکیب FSH در مقایسه با انواع مشتق از ادرار انسانی، نیمه عمر کوتاه‌تری دارند.
اوروفولیتروپین برای القای تخمک‌گذاری در زنانی که قبلا مهار هیپوفیزی را داشته‌اند و برای رشد چندگانه فولیکول‌ها به‌عنوان بخشی از چرخه ART در تخمک‌گذاری زنانی که قبلا مهار هیپوفیزی را تجربه کرده‌اند مورد استفاده قرار می‌گیرد. اوروفولیتروپین، FSH شدیدا تخلیص شده‌ای است که از ادرار زنان یائسه بدست می‌آید. به طور معمول اوروفولیتروپین طی 7 الی 12 روز برای تحریک بلوغ تخمک‌ها و رشد چندگانه فولیکول، در زنانی که تشخیص نارسایی اولیه تخمدان برای آنان مطرح نیست تجویز می‌شود. دوز آغازین از 150 واحد بین‌المللی تا 450 واحد بین‌المللی در روز متغیر است . می‌تواند به صورت زیرجلدی یا داخل عضلانی تجویز شود. به دنبال بلوغ فولیکول، hCG برای القای تخمک‌گذاری تجویز می‌شود.
FSH نوترکیب: همانطور که اشاره شد، دو نوع FSH نوترکیب موجود است. هر دو نوع فولیتروپین‌آلفا(گونال اف) و فولیتروپین‌بتا(فولیستیم)، توسط سلول‌های تخمدان موش‌های چینی دستکاری ژنتیکی شده تولید می‌شود. گونال اف برای القای تخمک‌گذاری و بارداری در زنان با فعالیت تخمک‌گذاری اندک که ناباروری در آنان عملکردی است و ناشی از نارسایی اولیه تخمدان نیست، تجویز می‌شود. دوز استاندارد برای گونال اف، 75 تا 150 واحد بین‌المللی است و دوز تجویزی نباید به بیشتر از 450 واحد بین‌المللی در روز برسد. فولیتروپین بتا برای درمان ناباروری در زنان و مردان تجویز می‌شود. این محصول؛ برای القای تخمک‌گذاری و بارداری در زنان نابارور بدون تخمک که ناباروری در آنان عملکردی است و ارتباطی با نارسایی اولیه تخمدان ندارد تجویز می‌شود. اوروفولیتروپین بتا در مردان برای القای اسپرماتوژنز و در بیمارانی که هایپوگونادوتروپیک هایپوگونادیسم ثانویه دارند و ناباروری ناشی از نارسایی اولیه بیضه نیست تجویز می‌شود.
گونادوتروپین‌های جفتی: hCG یک هورمون پلی‌پپتیدی است که توسط جفت تولید شده و می‌تواند برای تشخیص بارداری مورد استفاده قرار گیرد. به‌دلیل شباهت قابلیت‌های اتصال به گیرنده، hCG ممکن به جای LH برای هدف قرار دادن تخمک‌گذاری به‌عنوان گزینه‌ای در درمان ناباروری تجویز شود. اخیرا، 3 فرمولاسیون hCG موجود است. کوریوگونادوتروپین آلفای تزریقی با نام تجاری اویدرل(Ovidrel)، که در سرنگ‌های آماده تزریق به فروش می‌رسد و برای القای بلوغ نهایی فولیکول و لوتئینیزیشن زودرس در زنانی که قبلا با FSH به‌عنوان بخشی از برنامه ART تحت درمان بوده‌اند تجویز می‌شود. همچنین اویدرل برای القای تخمک‌گذاری و بارداری در زنان نابارور بدون تخمکی که علت ناباروری آنان عملکردی است و ارتباطی با نارسایی اولیه تخمدان ندارد مصرف می‌شود.
گونادوتروپین جفتی با نام تجاری نووارل، برای درمان کریپتورکیدیسم پیش از بلوغ در مردانی که دچار انسدادی آناتومیکی نیستند و نیز برای القای تخمک‌گذاری و بارداری در زنان ناباروری که علت عدم تخمک‌گذاری آنان ثانویه است، تجویز می‌شود. نووارل باید فقط در زنانی تجویز شود که قبلا به درستی با منوتروپین انسانی درمان شده‌اند.
آگونیست‌ها و آنتاگونیست‌های GnRH : لوپرورلین استات، آنالوگ صناعی غیرپپتیدی GnRH است. هر چند که برای درمان ناباروری اندیکاسیون ندارد، به صورت غیر تایید شده برای کنترل تحریک تخمک‌گذاری و برای درمان درد مرتبط با اندومتریوز تجویز می‌شود. آنتاگونیست‌های GnRH به طور رقابتی و قابل برگشت به گیرنده‌های GnRH موجود در غده هیپوفیز متصل شده و باعث کاهش تولید LH می‌شوند. به‌دلیل مهار‌بودن تولید LH، از به اوج رسیدن زودرس LH جلوگیری می‌شود و در نتیجه، تحریک تخمک‌گذاری تحت کنترل خواهد بود. در حال حاضر سترورلیکس(Cetrorelix) و گانیرلیکس(Ganirelix) تنها GnRH آنتاگونیست‌های مورد تایید سازمان غذا و داروی آمریکا برای درمان ناباروری هستند. این محصولات اغلب برای بیمارانی تجویز می‌شوند که پاسخ‌دهی درمانی ناکافی به درمان با آگونیست‌های GnRH و گونادوتروپین‌ها داشته‌اند.
منبع: US.Pharmacist,2015
شیرین میرزازاده
