روزنامه سپید | اخبار 8 | 17 آبان 1394 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d1354
محسن جوادزاده، فوق‌تخصص مغز‌واعصاب کودکان و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید‌‌‌بهشتی، معتقد است والدین در زمینه اوتیسم آگاهی لازم را ندارند، در صورتی‌که اگر این آگاهی ایجاد شود؛ والدین قادر خواهند بود اوتیسم را حتی پیش از ده ماهگی تشخیص دهند. در ادامه گفت‌و‌گوی جوادزاده با «سپید» درباره مشکلات بیماری اوتیسم را می‌خوانید.
به نظر می‌رسد چه در زمینه تشخیص و چه درمان اوتیسم، چالش‌ها و اختلاف‌نظر‌های بسیاری وجود دارد. شما گره اصلی در این حوزه را چه می‌دانید؟
با وجود اینکه آگاهی در زمینه اوتیسم در کشور بسیار افزایش پیدا کرده است، اما کافی نیست. بسیاری از مردم عادی هنوز اوتیسم را نمی‌شناسند. بارها اتفاق می‌افتد که کودکی را می‌آورند که از همان لحظه‌ای که از در وارد می‌شود ارتباط چشمی برقرار نمی‌کند و ما متوجه می‌شویم که دچار اختلال اوتیسم است، بدون اینکه حتی با کودک صحبت کرده باشیم. والدین می‌گویند ما حس می‌کردیم که مشکلی در کودک ما وجود دارد اما نزدیکان می‌گفتند خیلی از بچه‌ها همین‌گونه هستند، یا این بچه خجالتی است یا دیر شروع به حرف زدن کرده و غیرمعمول نیست. بنابراین، کودکان باید ویزیت‌های دوره‌ای داشته باشند. نوزادی که مشکلی هم ندارد در چهار یا شش ماهگی باید توسط پزشک اطفال ویزیت شود. پزشک اطفال اگر به این مساله توجه داشته باشد، ممکن است بدون اینکه والدین شکایتی داشته باشند، متوجه سرنخ‌های اوتیسم شود. ما باید در ابتدا سطح آگاهی را در میان پزشکان بالا برده و ویزیت‌های دوره‌ای را در کشور تقویت کنیم؛ چون ممکن است واقعا خانواده‌ها نتوانند اوتیسم را در فرزندشان تشخیص دهند.
آیا خانواده‌ها تلاش نمی‌کنند علائم اوتیسم را در کودکانشان نادیده بگیرند یا انکار کنند و این مساله به تشخیص دیرهنگام نمی‌انجامد؟
این مساله همیشه و در زمینه همه بیماری‌ها وجود دارد. به‌ویژه در زمینه بیماری‌های مربوط به اعصاب و روان این مساله تشدید نیز می‌شود. افراد تلاش دارند به این بیماری‌ها اعتراف نکنند. این اتفاق بارها و بارها برای من رخ داده که مادری با کودکش می‌آید، گریه می‌کند و می‌گوید دیگر نمی‌توانم تحمل کنم، دیگر باید برای خودم دارو بنویسید و...حتی می‌گوید خیلی تلاش کردم که به دکتر مراجعه نکنم، یا حتی می‌خواستم به دکتر مراجعه کنم اما پدرش می‌گفت کودک ما مشکلی ندارد، بچه باید شلوغ و پرسر‌و‌صدا باشد...حتی درباره تشنج‌‌ها وقتی می‌گوییم باید دارو را شروع کنید باز هم انکار می‌کنند. انکار واکنش شناخته‌شده‌ای است؛ اما من دلیل اصلی تاخیر تشخیص را انکار نمی‌بینم. به علت اینکه آگاهی کافی هنوز وجود ندارد. شاید اگر روزی آگاهی به اندازه کافی بالا برود، انکار به مشکل اصلی ما تبدیل شود. اما در حال حاضر مشکل اصلی این است که آگاهی ندارند و دیر متوجه اوتیسم می‌شوند و در نتیجه دیر مراجعه می‌کنند.
اوتیسم از چه زمانی برای والدین قابل تشخیص است؟ بر مساله تکلم کودکان مبتلا به اوتیسم بسیار تاکید می‌شود، آیا والدین از این طریق می‌توانند اوتیسم را در کودکانشان تشخیص دهند؟
تنها نحوه مکالمه کودک راه تشخیص اوتیسم نیست.کودک هشت یا 10 ماهه نیز رفتار‌هایی را نشان می‌دهد که از آن طریق می‌توان اوتیسم را تشخیص داد. در طول سال اول نیز کودک به اندازه کافی اجتماعی شده که متوجه برخی علائم غیر عادی در رفتار‌های اجتماعی و نحوه ارتباط برقرار کردن او شویم. برای مثال به جای علاقه به بازی کردن با اسباب بازی علاقه به نگاه کردن به پنکه دارد، یا تنها برای یک رفتار کوچک یا جابه‌جا کردن یک وسیله، حملات اضطراب و خشم بروز می‌دهد که عادی نیست. اگر خانواده‌ها با این علائم آشنا شوند، ممکن است که زودتر برای درمان مراجعه کنند. وهله دوم پس از تشخیص طیف اختلالات اوتیستیک اقدامات توانبخشی است. درمان‌هایی مانند کاردرمانی، گفتاردرمانی، بازی‌درمانی در مراکزی که تجربه کافی در برخورد با این کودکان را داشته باشند.
