بررسی جنجال رسانه‌ای که پزشکان را هدف گرفت، اما...
چه کسی با اجساد سلفی گرفت؟
این بار تشریح جسد سوژه‌ای برای نشستن در قاب سلفی شد و واکنش‌های بسیاری را برانگیخت اما درنهایت براساس بررسی های یکی از رسانه ها تکذیب شد.
علی‌رغم آنکه رسانه‌ها دانشجویان علوم‌پزشکی را مقصر می‌دانستند، اما خبرنامه دانشجویان ایران در گزارشی اعلام کرد که تنها یکی از عکس‌هاس منتشرشده مربوط به دانشجویان رشته پزشکی است و بقیه سلفی‌ها متعلق به دانشجویان رشته‌های دیگر نظیر مهندسی و حتی دانش‌آموزان دبیرستانی است.احمد شجاعی رئیس سازمان پزشکی قانونی در واکنش به این اقدام به سپید گفت: «این افراد قطعاً به کمیته انضباطی معرفی می‌شوند و با آنها برخورد خواهد شد و احکام انضباطی نظیر منع دانشجو از حضور در سالن تشریح صادر می‌شود.»
همچنین مصطفی خلیلی قائم‌مقام معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی نیز با اشاره به اینکه احتمال دارد این افراد دانشجویان سال اول یا دوم پزشکی باشند، گفت: « سازمان نظام پزشکی پس از بررسی عکس و شناسایی دانشجویان و دانشگاه، مسئله را برای برخورد انضباطی با دانشجویان متخلف به کمیته انضباطی همان دانشگاه ابلاغ خواهد کرد.» وی افزود:«درصورتی‌که مشخص شود افرادی که با جسد تشریح شده عکس سلفی گرفته‌اند، جزء فارغ‌التحصیلان رشته پزشکی هستند و در گروه پزشکان یا پرستاران قرار دارند، سازمان نظام پزشکی با این افراد برخورد خواهد کرد.»
برخورد پلیسی تاثیر گذار نیست
درمیان تدابیر اندیشیده شده برای برخورد با این رخداد، اما اساتید دانشگاه‌های علوم پزشکی نظر دیگری دارند. آنها با تاکید براینکه این رفتار با اجساد اشتباه است، واکنش‌های منفی نظیر برخورد انضباطی را چندان موثر نمی‌دانند. شروین فرهمند، دانشیار دانشکده پزشکی دانشگاه تهران، در همین زمینه گفت: « بحث سلفی گرفتن در تمام دنیا بسیار رایج شده است. همچنین حضور در کلاس تشریح برای دانشجویان پزشکی یک رخداد رمزآلود و جذاب است که رواج سلفی گرفتن باعث شده حضور در کلاس‌های تشریح نیز یکی از سوژه‌های عکس سلفی باشد.»
وی با اشاره به اینکه این اتفاق تنها یک ندانم‌کاری است که از سوی برخی جوانان صورت گرفته، درخصوص شیوه واکنش رسانه‌ها با این اتفاق تصریح کرد: « چرا چنین موضوعی باید در اخبار سراسری منتشر می‌شود؟ من نمی‌دانم هدف از انتشار چنین اتفاقی سیاسی و هدف قراردادن مسئولان است یا نه. اما به نظرمی‌رسد دامن زدن به‌عکس سلفی با جسد درراستای مقابله با پزشکان و جو نامناسبی است که علیه آنها شکل‌گرفته است.» معاون آموزش تخصصی و فوق تخصصی دانشکده پزشکی دانشگاه تهران بابیان اینکه در این دانشگاه حمل تلفن‌همراه در کلاس‌های تشریح غیرقانونی است، گفت:«توجه به مسائل اخلاق حرفه‌ای و آموزش آن، در دانشگاه‌ها متفاوت است به همین دلیل باید از دانشگاهی که این اتفاق در آن رخ‌داده، پرسید که تاکنون چه تمهیداتی برای جلوگیری از وقوع این اتفاقات رخ‌داده است.»
وی ادامه داد: « رعایت تعهد حرفه‌ای از سوی یک پزشک بسیار مهم است و ابعاد گسترده‌ای دارد. من فکرمی‌کنم به‌جای برخوردهای منفی بهتراست برنامه آموزشی در حوزه اخلاق پزشکی را قوی‌تر کنیم و به دانشجویان تازه‌وارد یادآوری کنیم که این جسد پیکر یک انسان است و به همین دلیل مورداحترام است. همچنین می‌توان از دانشجویان خواست تا برای این فرد فاتحه بخوانند.» دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه مباحث اخلاق حرفه‌ای به‌صورت یک واحد طولی در تمام دوران تحصیلی دانشجویان پزشکی ارائه می‌شود، افزود: «این واحد شامل موضوعاتی مثل نحوه برخورد صحیح با بیمار، شرافت، درستکاری و نوع‌دوستی است که در برخی دانشگاه‌ها بیشتر و در برخی کمتر به آن توجه شده است.»
انتقاداتی که رسانه‌ها به رویداد عکس سلفی با اجساد مطرح کردند تنها دانشجویان علوم پزشکی را هدف قرارداد. درحالی‌که خبرنامه دانشجویان ایران در گزارشی با انتقاد از نحوه انعکاس این موضوع از سوی رسانه‌ها، اعلام کرد که تنها یکی از عکس‌های منتشرشده مربوط به دانشجویان رشته پزشکی است و باقی عکس‌ها یا از سوی دانشجویان دیگر رشته‌ها است و یا در واقع یک عکس متعلق به دانشجویان پرستاری، یک عکس متعلق به دانشجویان مهندسی پزشکی و یک عکس متعلق به دانش‌آموزان دبیرستانی که از دانشکده پرستاری بازدید کرده‌اند و دو عکس مربوط به دانشجویان دامپزشکی است که با اعضای بدن حیوانات گرفته شده است. مربوط به دانشگاه‌های علوم پزشکی نیست. با توجه به اهمیت حفظ حرمت یک انسان از سوی پزشک، خاطرات کلاس‌های تشریح یکی از جذاب‌ترین اتفاقات دوران زندگی هر پزشک یا دانشجوی گروه پزشکی است.
رخدادی که ثبت لحظاتش برای یک دانشجوی پزشکی می‌تواند بسیار جذاب باشد. در همین خصوص احمد حائریان رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی یزد بابیان اینکه بزرگ کردن این مسئله خیلی به صلاح نیست و نباید به آن دامن زد،گفت: «سال 55 که دانشجو بودم عکاس دانشگاه که از کلاس‌های دانشجویان عکس می‌گرفت، روز چهارشنبه که ما کلاس تشریح داشتیم به اتاق تشریح آمد و از تمام دانشجویان کلاس عکس یادگاری گرفت.» وی ادامه داد: «البته ما تمایلی نداشتیم که با جنازه عکس بگیریم و آن را منتشر کنیم، اما من هنوز این عکس رادارم.»
حمید عمادی دانشیارعلوم پزشکی دانشگاه تهران، با تاکید بر مسئولیت دانشگاه‌ها در آموزش اخلاق حرفه‌ای و شیوه برخورد با جسد گفت: «در خیلی از دانشگاه‌های علوم پزشکی مثل تهران موارد آموزشی درخصوص نحوه برخورد با جسد ارائه می‌شود.»
وی با اشاره به اینکه این رفتار پسندیده‌ای نیست، اما من فکر می‌کنم که به‌جای برخوردهای منفی و پلیسی باید به دانشجویان آموزش داد، گفت: «مسئولان آموزشی باید بررسی کنند که آموزش در این حوزه چگونه ارائه می‌شود و تا چه حد موثر است. برخوردهای منفی در این زمینه محدود به یک مورد است به همین دلیل اثرگذاری این روش کاهش می‌یابد.»
عمادی همچنین افزود: «من نمی‌دانم این اتفاق در کدام دانشگاه علوم پزشکی افتاده، اما اگر در این دانشگاه نحوه رفتار با جسد را به دانشجویان آموزش نمی‌دهند دلیلی برای برخوردهای منفی باقی نمی‌ماند. به نظرمی‌رسد باید مسئولانی که از آموزش این مورد به دانشجویان خودداری کرده‌اند مجازات شوند.»
عکس‌برداری در محیط آموزشی ممنوع
باقر لاریجانی، نایب‌رئیس شورای عالی اخلاق پزشکی، از ارائه آموزش‌های ویژه برای اساتید و دانشجویان گروه پزشکی خبرداد و گفت: « دستورالعمل کشوری درزمینه حفظ کرامت اجساد در آموزش پزشکی در دستور کار معاونت آموزشی وزارت بهداشت قرار دارد.»
وی بابیان اینکه هرگونه عکس‌برداری و فیلم‌برداری از اجساد اعم از اجسادی که در دروس فوق‌الذکر استفاده می‌شوند و نیز اجساد بیماران فوت‌شده توسط دانشجویان، کارکنان و اساتید در محیط‌های آموزشی بالینی و غیر بالینی (پایه) مطلقاً ممنوع اعلام است، ادامه داد: «در مواردی که تصویربرداری جنبه آموزشی دارد، با مجوز مدیر گروه و به‌نحوی‌که به‌هیچ‌عنوان هویت فرد قابل‌شناسایی نباشد می‌توان نسبت به تصویربرداری اقدام نمود که در این مورد انتشار تصاویر موردنظر فقط توسط دانشگاه مجاز بوده و استفاده از آنها تنها به موارد آموزشی محدود خواهد بود و این تصاویر به‌هیچ‌وجه نباید در شبکه‌های اجتماعی ، اینترنتی، تلفنی، خبری ، سایت‌های اینترنتی شخصی و مانند آن منتشر گردد.»
مینا دارابی