مصرف همزمان داروهای ضدالتهاب غیراستروییدی (NSAID) و آسپیرین با دوز پایین احتمال خونریزی گوارشی فوقانی را افزایش می‌دهد. اگرچه دستورالعمل‌های موجود پرهیز از تجویز همزمان برخی ترکیب‌های دارویی خاص را توصیه می‌کنند، اطلاعات اندکی در مورد دامنه و چگونگی بروز این تداخل‌ها در دست است.

     به تازگی یک مطالعه به بررسی خطر بروز خونریزی گوارشی فوقانی در مصرف همزمان داروهای NSAID غیراختصاصی، مهارکننده‌های اختصاصی سیکلواکسیژناز 2 و آسپیرین با دوز کم با داروهای دیگر پرداخته است. این مطالعه به صورت تحلیل سری موارد (case series analysis) انجام شده و در آن اطلاعات مربوط به 114835 بیمار دچار خونریزی از دستگاه گوارش فوقانی مورد بررسی قرار گرفته است. این بیماران با استفاده از اطلاعات موجود در 7 پایگاه داده‌ای اطلاعاتی بهداشتی درمانی که تقریبا اطلاعات مربوط به 20 میلیون نفر را در بر داشته‌اند، شناسایی شده و داده‌های آنان مجموعا برابر 930888 فرد ـ سال پیگیری بوده است. هر بیمار به عنوان شاهد خود در نظر گرفته شده و مواجهه دارویی برمبنای تجویز NSAID‌های غیراختصاصی، مهارکننده‌های اختصاصی سیکلواکسیژناز 2 و آسپیرین با دوز کم به تنهایی یا همراه با داروهای دیگری که خطر خونریزی گوارشی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند، مشخص و دسته‌بندی شده است. در این مطالعه خطر نسبی بروز خونریزی گوارشی در زمان مواجهه دارویی و در زمان عدم مواجهه به صورت جداگانه محاسبه شده و میزان افزایش خطر ناشی از مواجهه همزمان با داروهای مختلف نیز اندازه‌گیری شده است. درمان تک دارویی با ضدالتهاب‌های غیراستروییدی غیراختصاصی، خطر خونریزی را از دستگاه گوارش فوقانی بیش از درمان مشابه با مهارکننده‌های اختصاصی سیکلواکسیژناز یا آسپیرین با دوز پایین، افزایش می‌داد (خطر نسبی بروز 3/4 به ترتیب در برابر 9/2 و 1/3). درمان ترکیبی در کل سبب بالا رفتن خطر خونریزی گوارشی فوقانی شده و مصرف همزمان NSAIDهای غیراختصاصی و کورتیکواستروییدها بیمار را در معرض بیشترین خطر برای بروز این عارضه قرار داده (خطر نسیبی بروز 8/12) و بیشترین افزایش خطر نسبی ناشی از تداخل را ایجاد می‌کرد. خطر نسبی بروز خونریزی در مصرف همزمان NSAIDهای غیراختصاصی و آنتاگونیست‌های آلدوسترون برابر 11 و میزان افزایش خطر ناشی از تداخل عمل دو دارو برابر 5/4 بود. افزایش خطر ناشی از تداخل دارویی با مصرف همزمان NSAID‌های غیراختصاصی و مهارکننده‌های اختصاصی بازجذب سروتونین (SSRIs) مساوی 6/1 گزارش شد، حال آنکه این رقم در هنگام مصرف همزمان مهارکننده‌های اختصاصی سیکلواکسیژناز با SSRI ها برابر 9/1 و در صورت تجویز آسپیرین به‌جای مهارکننده‌های اختصاصی سیکلواکسیژناز تنها برابر 5/0 بود. در صورت تجویز NSAID‌های غیراختصاصی به همراه داروهای ضدانعقاد، افزایش خطر ناشی از تداخل دارویی به 4/2 و در صورت جایگزینی NSAID‌های غیراختصاصی با مهارکننده‌های اختصاصی سیکلواکسیژناز و یا آسپیرین با دوز پایین، به ترتیب به 1/0 و 9/1 می‌رسید.

     با توجه به نتایج تحلیل سری موارد، مصرف همزمان هر یک از سه گروه دارویی NSAID‌های غیراختصاصی، مهارکننده‌های اختصاصی سیکلواکسیژناز 2 یا آسپیرین با دوز کم به همراه مهارکننده‌های اختصاصی بازجذب سروتونین، سبب افزایش قابل‌توجه احتمال بروز خونریزی از دستگاه گوارش فوقانی می‌شود. همچنین مصرف همزمان NSAID‌های غیراختصاصی یا آسپیرین با دوز کم به همراه آنتاگونیست‌های آلدوسترون، داروهای ضدانعقادی و نیز کورتیکواستروییدها خطر بروز این عارضه را افزایش می‌دهد حال آنکه این مطلب در مورد مصرف همزمان مهارکننده‌های اختصاصی سیکلواکسیژناز 2 با داروهای فوق صدق نمی‌کند.

ترجمه: ارغوان حاج‌شیخ‌الاسلامی
Medscape