روزنامه سپید | اخبار 7 | 12 بهمن 1394 | لینک خبر:
sepidonline.ir/d12778
سپید: اخلاق پزشکی یکی از مهم‌ترین مباحث در حوزه سلامت است که نه تنها برای گروه پزشکی بلکه برای گروه‌های دیگر از جمله داروسازان حائز اهمیت است. محمد عبدالهی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه تهران معتقد است که اخلاق در داروسازی شاخه‌هایی فراتر از رابطه بیمار و داروساز دارد. از نظر او اخلاق در رشته داروسازی تنها به رابطه داروساز در داروخانه محدود نمی‌شود و می‌توان آن را در شرکت‌های تولید کننده یا واردکننده، پژوهش در داروسازی، امور مدیریتی و غیره پرداخت. با این حال آیا می‌توان دید که این کدهای اخلاقی در شاخه‌های مختلف تعریف می‌شوند؟ آیا می‌توان این کدهای اخلاقی را به دانشجوی داروسازی آموخت؟
ضرورت وجود اخلاق در داروسازی
داروسازان به عنوان یکی از ارائه‌کنندگان خدمات سلامت، ملزم هستند که اخلاق حرفه‌ای خود را رعایت کنند. عبدالهی درباره ضرورت اخلاق در داروسازی گفت: «داروسازان به دلیل تقابل ارائه خدمات و تجارت از نظر اخلاقی بسیار آسیب‌پذیر بوده و چالش‌های اخلاقی جدی در این زمینه مطرح می‌شود. به این منظور لازم است داروسازان علاوه بر دسترسی به راهنماها و کدهای اخلاقی، دانش علمی کافی در زمینه مباحث پایه و بالینی اخلاقی کسب کنند تا بتوانند در تصمیم‌گیری‌های اخلاقی مشارکت فعال داشته باشند. چراکه ناگزیر از مشارکت در این‌گونه تصمیم‌گیری‌ها هستند.»
او با انتقاد از اینکه با وجود شاخه‌های مختلف داروسازی در اخلاق، تنها جنبه داروخانه‌ها تاکنون مورد توجه قرار گرفته است، گفت: «داروسازی رابطه‌ای فراتر از بقیه با اخلاق دارد. شاخه‌هایی مانند رابطه دانشجو با استاد، رابطه همکار با همکار، اخلاق در صنعت داروسازی شرکت‌های تولیدی و پخش، حتی در امور مدیریتی مهم است. فرض کنید فردی در این رشته منصبی در وزارت بهداشت دارد، همه اینها برای خود کدهای اخلاقی دارند که متاسفانه به صورت کامل به آنها اشاره نمی‌شود و در دانشگاه به این صورت تدریس نمی‌شود. در حالی که باید به جنبه‌های دیگر آن نگاه کرد.»
این عضو هیئت علمی افزود: «شاید اگر به گذشته برگردیم، زمانی که پزشکان و داروسازان تفکیک نشده و یکی بودند، هم دارو می‌ساختند و هم طبابت می‌کردند، اخلاق یکی بود تا اینکه نهایتا جدا شدند. انجمن‌های مختلف تشکیل شدند و هریک اخلاق را برای گروه خود مشخص کرده‌اند. در ایران هم همین کار انجام شده و درسی به عنوان اخلاق در داروسازی برای دانشجویان تدریس می‌شود ولیکن داروسازها مانند پزشکان و دندانپزشکان به دلیل اینکه جنبه‌های مالی وجود دارد، در معرض چالش‌های اخلاقی قرار می‌گیرند.»
10 ویژگی اخلاقی داروسازان جوان
در سال 1995، بورد طب داخلی آمریکا و انجمن طب داخلی آمریکا به همراه فدراسیون اروپایی طب داخلی، پروژه‌ای را در تدوین منشور اخلاق حرفه‌ای شروع کردند که مفاد آن، تعهداتی بود که همه کارکنان خدمات سلامت باید به آن پایبند باشند. عبدالهی با اشاره به این منشور گفت: «بر اساس منشور پروفشنالیسم، تعهدات کارکنان سلامت عبارت بودند از تعهد به صداقت با بیمار، تعهد به توانمندی حرفه‌ای، تعهد به رازداری، تعهد به ارتقای کیفیت خدمات مراقبتی، تعهد به بهبود دسترسی به خدمات، تعهد به توزیع عادلانه منابع محدود، تعهد به دانش علمی و تعهد به حفظ اعتماد از طریق مدیریت تعارضات منافع.»
وی با تاکید بر اینکه هریک از آنها کدهایی دارند که باید آنها را مورد توجه قرار داد، 10 ویژگی را برشمرد که بر اساس آن می‌توانند به تعهد حرفه‌ای خود عمل کنند. عبدالهی گفت: «مسئولیت‌پذیری در قبال اعمال خود، تلاش در جهت بهبود مهارت و دانش، وجدان بیدار و قابل اعتماد، رفتارمتعهدانه با بیماران، خلاقیت و ابتکار، قدرت تصمیم‌گیری اخلاقی، دانش و مهارت حرفه‌ای، توان مدیریت باشند، افتخار به حرفه و علاقه‌مند به آن موجب می‌شود تا داروسازان جوان بر ارائه خدمات تمرکز داشته باشند.»
این عضو هیئت‌علمی در پایان افزود: «همه این موارد کدهایی است که متاسفانه به صورت کامل به آنها اشاره نمی‌شود در حالی که باید به آنها توجه کرد.»
فاطمه انصاری
