مکمل‌ها می‌توانند برای سلولهای سرطانی هم مفید باشند!
آنتی اکسیدان‌ها به نفع سرطان عمل می‌کنند؟
همواره این تصور وجود داشته که آنتیاکسیدانها سلامت سلولهای بدن را تضمین می‌کنند. به همین علت، میلیون‌ها نفر در سراسر جهان سالانه از مکمل‌هایی مانند ویتامین E و بتاکاروتن استفاده می‌کنند. اما چند وقتی است مطالعات مختلفی چاپ می‌شوند همراه با انتشار شواهد روزافزونی از اثرات مضر و مخرب مکمل‌ها بر یک سری از بیماری‌ها، تحت عنوان سرطان!
مطالعاتی که در موش‌ها انجام شده، نشان می‌دهند آنتیاکسیدانها می‌توانند با تغییراتی که به روش‌های مختلف در سلول‌ها ایجاد می‌کنند، گسترش ملانومای بدخیم را شعله‌ور کنند و آن را به یک بیماری متاستاتیک تبدیل می‌کنند. این پیشرفت بیماری را حتی کشنده‌تر هم می‌کند. نتایج مطالعات قبلی حاکی از آن بودند که مکمل‌های مورد استفاده اثرات تحریکی روی سرطان دارند. کارآزمایی بزرگی که در سال 1994 انجام شد، نشان داد مصرف روزانه مگادوزهای آنتی‌اکسیدان بتاکاروتن خطر سرطان ریه را در مردان سیگاری تا 18 درصد افزایش می‌دهد و کارآزمایی سال 1996 نیز در مراحل اولیه متوقف شد، زیرا محققان دریافتند دوزهای بالای بتاکاروتن و رتینول (دیگر فرم ویتامین A)، خطر سرطان ریه را تا 28 درصد در افراد سیگاری و کارگرانی که با آزبستوز کار می‌کنند، افزایش می‌دهد. در سال‌های اخیر، کارآزمایی‌های دیگری نیز در این زمینه انجام شده‌اند. در سال 2011، بیش از 35 هزار و 500 مرد بالای 50 سال وارد مطالعه‌ای شدند که نتایج آن نشان داد، دوزهای بزرگ ویتامین E خطر سرطان پروستات را تا 17 درصد افزایش می‌دهد.
این یافته‌ها محققان را با پازل پیچیده‌ای روبه‌رو کرده‌اند، زیرا عقل متعارف می‌گوید آنتیاکسیدانها باید خطر سرطان را کم کنند، چون رادیکال‌های آزادی را که باعث صدمه سلولی و ایجاد سرطان می‌شوند، بی‌اثر می‌کنند.
اما حالا دانشمندان فکر می‌کنند که آنتیاکسیدانها در سطوح به اندازه کافی بالا، از سلولهای سرطانی هم در برابر همان رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. به عبارت دیگر، در حال حاضر مقدار قابل توجهی داده وجود دارد که پیشنهاد می‌کنند آنتیاکسیدانها به همان اندازه که به سلولهای سالم کمک می‌کنند، سلولهای سرطانی را هم از حمایت خود بی‌نصیب نمی‌گذارند. سال گذشته، محققانی که مطالعه ملانوما را انجام دادند، دریافتند که آنتیاکسیدانها رشد نوع دیگری از بدخیمی را، یعنی سرطان ریه، شعله‌ور می‌کنند.
در مطالعه جدید که در نشریه Science Translationa- Medicine منتشر شده، محققان سوئدی تصمیم گرفتند ملانوما را تحت نظر بگیرند، زیرا میزان بروز آن رو به افزایش است و این نوع سرطان به اثرات رادیکال‌های آزاد حساس هستند. آنها آنتی‌اکسیدان ان ـ استیل سیستئین (NAC) را به موش‌هایی دادند که از نظر ژنتیکی مهندسی شده بودند تا به ملانوما حساس و آسیب‌پذیر باشند. دوزهای آنتی‌اکسیدان که به ازای وزن آنها داده شد، همسان با دوزهایی بود که افراد به‌طور معمولی در مکمل‌ها مصرف می‌کنند. هرچند موش‌های درمان شده با آنتیاکسیدانها، نسبت به موش‌های مشابه که آنتی‌اکسیدان دریافت نکرده بودند، بیشتر به تومورهای پوستی مبتلا نشدند، اما 2 برابر بیشتر غدد لنفاوی درگیر پیدا کردند که نشانه‌ای است از گسترش تومور یا متاستاز. زمانی که محققان NAC یا فرمی را از ویتامین E به سلولهای ملانومای انسانی کشت داده شده افزودند، تائید کردند که آنتیاکسیدانها توانایی سلولهای سرطانی را برای حرکت و تهاجم به غشای نزدیک افزایش می‌دهد.
آنتیاکسیدانها ممکن است حفاظت از این سلولهای خطرناک را تقویت کنند. محققان در این مطالعه دریافتند که سطح‌های بالاتر از گلوتاتیون، آنتی‌اکسیدانی که بوسیله بدن ساخته می‌شود، درون سلولهای تومورال متاستاتیک در موش‌هایی که با آنتیاکسیدانها درمان شده بودند، در مقایسه با درمان نشده‌ها، وجود دارد. موش‌های درمان شده، همچنین نسبت بالاتری را از گلوتاتیون به گلوتاتیون دی‌سولفاید (پس از آنکه گلوتاتیون رادیکال‌های آزاد را بی‌اثر می‌کند، به گلوتاتیون دی‌سولفاید تبدیل می‌شود) نشان می‌دادند. این یافته‌ها پیشنهاد می‌کنند، زمانی که به بدن آنتی‌اکسیدان اضافی داده شود، سلولهای تومورال آنتی‌اکسیدان بیشتری نسبت به سلولهای طبیعی در خود نگه می‌دارند. این ایده در کارآزمایی دیگری هم تائید شده است. در کارآزمایی مورد نظر نشان داده شد بعضی ژن‌ها که رشد سرطان را هدایت و راهبری می‌کنند، دیگر ژن‌هایی را روشن و فعال می‌کنند که آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی را می‌سازند. این مواد ممکن است به روش‌های دیگری هم به سلولهای سرطانی کمک کنند. مطالعه قبلی پیشنهاد کرده که گلوتاتیون فعالیت پروتئینی به نام RhoA را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این پروتئین به سلول‌ها کمک می‌کند تا به قسمت‌های مختلف بدن گسترش پیدا کنند. به عبارت دیگر، اگر شما بخواهید پروتئینی را انتخاب کنید که در مهاجرت سلولی موثر و درگیر است، RhoA همان است. محققان این مطالعه تائید کردند که گلوتاتیون اضافی در موش‌های درمان شده باعث می‌شود سطح پروتئین RhoA در تومورهای متاستاتیک آنها افزایش پیدا کند. در مطالعه سرطان ریه سال 2014، همین محققان نشان دادند مکمل‌های آنتی‌اکسیدان باعث می‌شوند سلولهای تومور ریه، فعالیت ژن شناخته شده ساپرس کننده سرطان را تحت عنوان p53 خاموش کنند. به نظر می‌رسد همین عدم فعالیت p53 باعث متاستاز تومور می‌شود. مطالعه دیگری نیز نشان داده، زمانی که سلولهای سرطانی زنده مانده پستان از ماتریکس خارج سلولی (شبکه پروتئینی اطراف سلول) جدا می‌شوند، آنتیاکسیدانها به مهاجرت آنها کمک می‌کند.
پژوهشگران مولکولار نوری را به سوی کارآزمایی‌های بزرگ انسانی تابانده‌اند که آنتیاکسیدانها در گسترش سرطان نقش مهمی دارند. شاید مکمل‌ها ماشه‌ای برای ایجاد سرطان نباشند اما پیشرفت سرطان‌های موجود تشخیص داده نشده را سرعت بخشیده و کشف بعدی سرطان را امکان‌پذیر می‌سازند. به بیان دیگر، ممکن است آنتیاکسیدانها از صدمه DNA پیشگیری کنند و به این ترتیب مانع از شروع بروز تومور شوند، اما اگر تومور وجود داشته و تشکیل شده باشد، آنتیاکسیدانها رفتار تهاجمی سلولهای سرطانی را تسهیل می‌کنند.
توصیه‌های پزشکی برای مردم در این نقطه از مطالعات، آزمایشی است. باید بررسی‌های بیشتری انجام شوند تا این فرضیه تقویت شده و دقیقا مشخص شود آنتیاکسیدانها چگونه سلولهای سرطان را در انسان تحت تاثیر قرار می‌دهند. محققان معتقدند، افرادی که در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان ریه یا ملانوما قرار دارند یا به یکی از این موارد مبتلا شده‌اند، باید از مصرف مکمل‌های آنتی‌اکسیدانی پرهیز کنند. البته در حال حاضر شواهد قطعی وجود ندارد که این مکمل‌ها برای بیماران تاثیر مثبت داشته باشد، در مقابل، شواهد پایه‌ای دیده می‌شود که می‌توانند مضر هم باشند. نتایج به دست آمده یک پوشش نقره‌ای به خود گرفته‌اند. آنها راه بالقوه جدیدی را پیشنهاد کرده‌اند که بیماری را هدف قرار دهند. اگر سرطان به اثرات تخریبی رادیکال‌های آزاد بسیار حساس باشند، شاید این امکان وجود داشته باشد که داروهایی تولید شوند تا سلولهای سرطانی را به طور خاص هدف قرار داده و آنها را از تولید آنتیاکسیدانها محافظت کنند یا سطح رادیکال‌های آزاد را درون سلولهای بدخیم افزایش دهند. این یک نقص در سلولهای سرطانی است که به تازگی کشف شده است.
منبع: Scientific American
ترجمه: نیلوفر شایسته