علت میزان بالای شیوع سردردهای میگرنی در زنان در مقایسه با مردان به عوامل هورمونی باز میگردد. البته بخشی از آن هم به این علت است که عوامل برانگیزاننده میگرن در زنان نسبت به مردان بیشتر است. مثل اختلالات هورمونی، استرس، اضطراب، افسردگی و بیماریهای روانی که در زنان شیوع و فراوانی بیشتری نسبت به مردان دارد. اما دلیل اصلی، همان تغییرات هورمونی است. در رابطه با استرس باید اشاره کرد زنان به علت شرایط روحی یا شرایطی که در زندگی با آن مواجه هستند بیشتر در معرض اضطراب و افسردگی قرار میگیرند و همین موضوع عوامل میگرن را در آنها تشدید میکند. پیش از بلوغ، این پسران هستند که نسبت به دختران درصد بالایی سردرد میگرنی را تجربه میکنند، اما پس از بلوغ، تعداد این سردردها در زنان بیشتر از مردان است. بنابراین مشخصاً علت این رفتار به عوامل هورمونی باز میگردد. با این حال درصد تعداد میگرن در مردان پیش و پس از بلوغ فرقی نمیکند و این عوامل هورمونی روی آنان تاثیری ندارد. اما در مورد زنان بیشترین شیوع میگرن بلافاصله پس از دوره قاعدگی در خانمهاست. البته باید در نظر داشت که درمان میگرن در زنان و مردان متفاوت نیست. اما ما در انتخاب بعضی از داروها در زنان با احتیاط بیشتری تجویز میکنیم. تعدادی از داروها را در دوران بارداری، عوارض جنینی زیادی دارند. تعدادی از آنها موجب افزایش وزن در زنان میشوند و برخی سیکل دوران ماهیانه را دچار اشکال و اختلال میکنند. داروهایی نیز هستند که خاصیت باروری را در طول زمان دچار تغییر میکنند. به همین علت به جز این موارد که در آنها با دقت بیشتری باید دارو تجویز کرد، هیچ تفاوتی در اصول درمان میگرن در زنان و مردان نیست. تنها موارد خاصی وجود دارد که به هورمون درمانی زنان منجر میشود. با این درمان مشکل میگرن بیمار نیز برطرف میشود. این موضوع را نیز باید در نظر داشت که قرصهای پیشگیری از بارداری در برخی زنان از عوامل تشدید میگرن است و در برخی دیگر میگرن را تسکین میدهد. اگر بیمار زنی تنها در زمان تخمکگذاری در میانه سیکل خود به سردرد میگرن مبتلا شود تنها با مصرف قرصهای پیشگیری و مهار تخمکگذاری، میگرن را نیز برطرف کرده است.
باید اضافه کرد مشاهده شده میگرن در 70 درصد موارد در زنانی که باردار میشوند، کاهش پیدا کرده است. میگرن قاعدگی نیز دو نوع است. یک نوع میگرن قاعدگی داریم که تنها در دوران قاعدگی بروز میکند، نوع دوم میگرنی است که همیشه وجود دارد اما در زمان قاعدگی شدت میگیرد. سردردهای میگرن هر دوی این بیماران با بارداری، بهبود قابل توجهی پیدا میکند. در 25 تا 30 درصد موراد امکان دارد میگرن در دوران بارداری بهتر نشود. حتی امکان دارد در این درصد میگرن شدت بگیرد یا برای اولین بار بروز پیدا کند. در دوران شیردهی، میگرن به چند دلیل تشدید میشود. یکی اینکه میزان استروژنی که در دوران بارداری زیاد شده بود، پس از بارداری به میزان اولیه خودش باز میگردد. علت دیگرش بیخوابی و استرس مادر در نگهداری از کودک است که باز عامل تشدید کننده بیماری است.
سید احسان محمدیان نژاد
متخصص بیماریهای اعصاب