News-Medical: مطالعه‌ای جدید نشان می‌دهد ضعف عضلانی و عوارض جانبی وابسته به آن که بر اثر مصرف استاتین‌ها اتفاق می‌افتد، می‌تواند به علت تاثیر دارو بر مراکز تولید انرژی یا میتوکندری سلول عضلانی باشد.
استاتین‌ها، درمانی رایج برای کاهش سطح کلسترول هستند. آنها این عمل را از طریق متوقف‌کردن تولید کلسترول در کبد انجام می‌دهند. کلسترول یکی از اصلی‌ترین عوامل خطر برای بیماری‌های قلبی و سکته است که عامل حدود یک سوم از میزان مرگ‌ومیر در میان مردم آمریکاست.
بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC) بیش از یک چهارم افراد بالای چهل سال در آمریکا از داروهای کاهنده کلسترول استفاده می‌کنند و اغلب این داروها از خانواده استاتین‌ها هستند.
با وجود این، برای قریب به 25 درصد از بیماران، استاتین‌ها سبب عوارض جانبی آزاردهنده‌ای به صورت ضعف عضلانی، درد و کرامپ، بدون وجود هیچ‌گونه علامتی از آسیب در بافت‌ها می‌شود. این‌گونه عوارض از کیفیت زندگی کاسته و در بعضی موارد سبب قطع مصرف دارو از جانب بیمار می‌شود.
دکتر راسل، پروفسور داروشناسی مولکولی و سم‌شناسی از دانشکده علوم پزشکی نیجمگن در هلند در این باره می‌گوید: «مطالعات پیشین عوارض جانبی استاتین‌ها را مربوط به میتوکندری می‌دانستند، اما اغلب فرآیند زیرساختی آن، ناشناخته می‌ماند.»
استاتین‌ها در بدن انسان به دو شکل اسید و لاکتون وجود دارد. اغلب داروهای خانواده استاتین از گونه اسیدی بوده و بر میزان تولید کلسترول در کبد تاثیر می‌گذارد. شکل لاکتونی استاتین‌ها فاقد اثر درمانی است، گرچه شکل اسیدی نیز می‌تواند به این صورت تغییر یابد. این امر به صورت عادی مشکلی ایجاد نمی‌کند اما این پژوهش نشان داده است که نوع لاکتونی استاتین می‌تواند بر عملکرد میتوکندری اثر گذارد. میتوکندری منبع انرژی داخل سلولی است که ATP (واحد انرژی سلولی) را تولید می‌کند.
محققان با استفاده از سلول عضلانی موش نشان دادند که نوع لاکتونی استاتین برای میتوکندری حدود سه مرتبه مخرب‌تر از نوع اسیدی آن است. آنها با نمونه‌گیری از بافت عضلانی بیمارانی که از عوارض جانبی استاتین‌ها رنج می‌بردند، یافته‌های خود را اثبات کردند. آنها نشان دادند که سلول‌های بیماران در قیاس با سلول‌های افراد سالم، ATP کمتری تولید می‌کنند. به نظر می‌رسد نوع لاکتونی استاتین‌ها فعالیت ساختار پروتئینی به نام «کمپلکس3» را کاهش می‌دهد.
پروفسور راسل اضافه کرد: «مطالعات مستقل بیشتری در آینده برای بررسی اثرات استاتین‌های متفاوت، بر عملکرد میتوکندری نیاز است. مطالعات بعدی می‌بایست احتمال کارکرد فرآیند مورد بحث را به عنوان عاملی کارآمد در جهت تعیین بیمارانی که در معرض عوارض جانبی استاتین‌ها هستند، بررسی کند.»
وی همچنین افزود: «تفاوت‌های بین‌فردی در فرآیند آنزیمی تبدیل نوع اسید به لاکتون می‌تواند تفاوت افراد را در ابتلا به دردهای عضلانی ناشی از استاتین‌ها توضیح دهد.» او و دیگر همکارانش بر این باورند که یافته‌های آنان می‌تواند موج جدیدی را از داروهای کاهنده کلسترول و عاری از عوارض ناخواسته عضلانی به وجود آورد.
این گروه پژوهش همچنین متوجه شدند که می‌توان میزان تداخل لاکتون را با عملکرد میتوکندری کاهش داد که این امر موجب جلوگیری از عوارض جانبی استاتین‌ها می‌شود.
ترجمه: سحر مرعشی